Nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học

Bảo vệ đa dạng sinh học không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của mỗi người. Thời gian qua, tỉnh Vĩnh Long có nhiều nỗ lực từng bước ngăn chặn đà suy giảm đa dạng sinh học, hướng tới bảo tồn thiên nhiên, phục hồi các hệ sinh thái tại địa phương hiệu quả và bền vững.

Thả cá ra môi trường tự nhiên để tái tạo nguồn lợi thủy sản, qua đó giáo dục ý thức giữ gìn nguồn thủy sản trong cộng đồng.

Theo ngành chức năng, áp lực phát triển kinh tế- xã hội, tác động của ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu… làm suy giảm nhanh các loài động vật tự nhiên. Trong đó, biến đổi khí hậu là nguyên nhân quan trọng dẫn tới suy giảm hệ sinh thái và đa dạng sinh học.

Sự thay đổi nhiệt độ nước, mực nước, lưu lượng, đặc biệt là tần suất và thời gian của những trận lũ, hạn hán lớn, xâm nhập mặn, làm giảm sản lượng sinh học, sự diệt vong của nhiều loài động thực vật bản địa. Ngoài ra, nguồn lợi tự nhiên bị săn bắt, đánh bắt mọi lúc mọi nơi kiểu tận diệt là nguyên nhân gốc rễ làm sụt giảm nhanh lượng tôm, cá, chim thú tự nhiên trong những năm gần đây.

Theo ông Thái Văn Tào- Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật, đa dạng sinh học là sự phong phú về loài sinh vật, hệ sinh thái và nguồn gien trên trái đất, gồm đa dạng về loài, hệ sinh thái và di truyền. Đa dạng sinh học là nền tảng của sự sống và phát triển bền vững. Tuy nhiên, đa dạng sinh học đang bị đe dọa bởi khai thác quá mức, ô nhiễm, biến đổi khí hậu...

Từ nhiều năm qua, ngành chức năng và các cấp chính quyền trong tỉnh đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp quản lý nhằm nỗ lực bảo tồn các loài động vật tự nhiên, góp phần giữ gìn đa dạng sinh học của tỉnh. Trong giai đoạn năm 2015-2020, ngành chức năng đã triển khai nhiều dự án truyền thông về bảo tồn đa dạng sinh học cho cán bộ quản lý, người dân giúp nâng cao nhận thức về bảo tồn đa dạng sinh học, từ đó, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng dân cư.

Các hoạt động tuyên truyền, truyền thông về bảo tồn thiên nhiên được các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, huyện triển khai thường xuyên, rộng khắp với nhiều hình thức; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ các loài động vật hoang dã cũng được quan tâm thực hiện theo định kỳ… đã góp phần từng bước làm thay đổi nhận thức và hành động của các tổ chức, cá nhân về bảo tồn thiên nhiên.

UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2269/QĐ-UBND phê duyệt Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2015-2020 và định hướng đến năm 2030. Trong đó, xác định bảo vệ môi trường và sản xuất bền vững là bước đi đầu tiên trong tiến trình bảo vệ môi trường sống của các loài, bảo vệ sự đa dạng sinh học trên bình diện rộng lớn.

Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học cần phải gắn kết chặt chẽ việc quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh. Trước mắt ưu tiên mối liên kết giữa bảo tồn đa dạng sinh học với phát triển du lịch, sản xuất nông nghiệp và phát triển đô thị. Ngoài ra, xem nhận thức của cộng đồng là nền tảng của những thay đổi lớn trong quá trình bảo vệ sự đa dạng sinh học.

Trong đó, mục tiêu cụ thể là bảo vệ hành lang đa dạng sinh học trên sông Cổ Chiên và sông Hậu, trước mắt ưu tiên bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững hành lang sông Cổ Chiên, sông Hậu, sông Măng Thít và 3 cù lao (An Bình, Thanh Bình- Quới Thiện và Lục Sĩ Thành- Phú Thành).

Bảo vệ cảnh quan sông nước miệt vườn trước tác động của phát triển kinh tế- xã hội. Phát triển bảo tồn đa dạng sinh học trong hệ sinh thái đô thị, ưu tiên phát triển 2-3 loài cây gỗ có giá trị bảo tồn vào mảng xanh đô thị; bảo vệ môi trường ở các kênh rạch nội thị và tăng cường công tác quản lý đa dạng sinh học. Ưu tiên xây dựng một số cơ sở bảo tồn và bảo tồn chuyển chỗ gồm 1 cơ sở bảo tồn cây thuốc, 1 cơ sở bảo tồn chim vạc…

Những năm qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng đã phối hợp tổ chức thả hàng triệu con cá giống các loại ra tự nhiên để tái tạo nguồn lợi thủy sản, qua đó giáo dục ý thức giữ gìn nguồn thủy sản trong cộng đồng… Bên cạnh đó, nhiều mô hình nuôi cá lóc, cá rô đồng, nuôi ếch, nuôi lươn, rắn... phát triển ở các nơi thay thế cho cách khai thác thủy sản tự nhiên cùng với các trang trại, gia trại và điểm du lịch được cấp phép nuôi, nhốt động vật hoang dã đã góp phần bảo tồn các nguồn lợi tự nhiên, bảo vệ môi trường sinh thái.

Bà Đinh Thị Diễm Tuyết- Trưởng Phòng Môi trường- Chi cục Môi trường và Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, trong năm qua, công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh là bảo tồn các giống cây ăn trái đặc hữu có giá trị của tỉnh: bưởi năm roi, xoài cát núm, thanh trà.

Phục hồi, phát triển hệ sinh thái tự nhiên: trồng 115.457 cây xanh phân tán các loại; thả trên 2,2 triệu con cá giống các loại ra tự nhiên để tái tạo nguồn lợi thủy sản. Đồng thời, tiếp nhận và chuyển giao 20 cá thể động vật hoang dã (giang sen, khỉ, kỳ đà, trăn, rái cá, rùa răng, rùa núi vàng, rùa đồng Nam Bộ) đến Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp), Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đồng Tháp, Ban Quản lý Vườn quốc gia Bù Gia Mập (tỉnh Bình Phước).

“Đa dạng sinh học đóng vai trò quan trọng trong nông nghiệp, đặc biệt trong việc quản lý dịch hại tổng hợp, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào hóa chất, bảo vệ môi trường và duy trì sự cân bằng sinh thái trong hệ thống nông nghiệp. Đồng thời, trong y học, y tế cộng đồng thì nhiều cây thuốc quý, thực phẩm tốt cho sức khỏe,...

Bên cạnh đó, đa dạng sinh học có vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường, các hệ sinh thái đa dạng giúp bảo vệ đất, nước và không khí khỏi ô nhiễm, đồng thời giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai. Thời gian tới, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng; kiểm soát chặt chẽ các tác động tiêu cực đối với đa dạng sinh học…”- bà Tuyết cho biết thêm.

Bài, ảnh: PHƯƠNG THẢO