Bảo vệ sức khỏe sinh sản vị thành niên- vì tương lai của giống nòi

Vị thành niên, thanh niên là nhóm dân số có tỷ trọng cao, là nguồn nhân lực kế cận của xã hội nên được đặc biệt quan tâm. Thiếu kiến thức về chăm sóc sức khỏe vị thành niên, thanh niên có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc, vi phạm pháp luật, mất an toàn xã hội. 

Truyền thông về sức khỏe sinh sản cho công nhân Khu công nghiệp Hòa Phú.

Vị thành niên, thanh niên là nhóm dân số có tỷ trọng cao, là nguồn nhân lực kế cận của xã hội nên được đặc biệt quan tâm. Thiếu kiến thức về chăm sóc sức khỏe vị thành niên, thanh niên có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc, vi phạm pháp luật, mất an toàn xã hội. Vì vậy, chăm sóc sức khỏe vị thành niên, thanh niên cần sự chung tay của toàn xã hội.

Theo thống kê, vị thành niên, thanh niên Việt Nam (nhóm từ 10 đến 24 tuổi) chiếm khoảng hơn 22% số dân, là lực lượng hùng hậu, có tiềm năng to lớn, xung kích trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách mang tính chiến lược nhằm thực hiện mục tiêu “Xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện” và “Phát huy vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Với sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước, của các cấp, các ngành, của gia đình và toàn xã hội, vị thành niên, thanh niên Việt Nam đã có những bước phát triển khá toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần; đã và đang đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Song, vẫn còn nhiều khoảng trống trong chăm sóc sức khỏe sinh sản, tình dục cho lứa tuổi này.

Theo Tổng cục Dân số, tình trạng quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn, nguy cơ lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhiễm HIV ở vị thành niên, thanh niên vẫn có xu hướng gia tăng, nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, các khu công nghiệp tập trung…

Theo số liệu báo cáo của Vụ Sức khỏe bà mẹ- trẻ em (Bộ Y tế), tình trạng phá thai ở Việt Nam đang ở mức rất cao, khoảng 250.000- 300.000 ca mỗi năm; cứ 1.000 ca phá thai có 15 trường hợp ở độ tuổi vị thành niên; cứ 100 ca phá thai ở phụ nữ tuổi 15- 49 thì có 62 ca mang thai ngoài ý muốn...

Theo TS. bác sĩ Hồ Thị Thu Hằng- Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh, việc mang thai và sinh con ở tuổi vị thành niên để lại hậu quả rất nghiêm trọng và kéo dài. Các em còn quá trẻ là trường hợp không mong muốn, nên các em thường đón nhận việc mang thai với tâm trạng mâu thuẫn, sợ sệt, đau khổ, suy sụp, phải đối diện với việc tiếp tục giữ thai hay chấm dứt thai kỳ.

Khi mang thai ở tuổi vị thành niên, thai phụ có nhiều nguy cơ như tiền sản giật, sinh non, thai chậm tăng trưởng trong tử cung và tử vong sơ sinh. Trầm cảm sau sinh cũng thường thấy ở những người mẹ lứa tuổi vị thành niên, với tỷ lệ trầm cảm sau sinh từ 7% - 37%.

Đứa bé do trẻ vị thành niên sinh ra bị nhẹ cân và có nguy cơ tự kỷ cao hơn so với những đứa trẻ được sinh ra từ người mẹ đã trưởng thành. Bên cạnh đó, việc chăm sóc và nuôi dạy đứa bé không được đảm bảo, bởi người mẹ quá trẻ, chưa có kiến thức, kỹ năng và kinh tế. Việc học hành của các bà mẹ trẻ bị gián đoạn sẽ ảnh hưởng đến tương lai sau này.

Hiện nay, xu hướng yêu và quan hệ tình dục ở lứa tuổi vị thành niên quá sớm, trong khi các kiến thức về sức khỏe sinh sản còn hạn chế dẫn tới việc mang thai, nạo phá thai và sinh con... Quá trình quan hệ tình dục không an toàn, sẽ dẫn đến mắc nhiều căn bệnh như: giang mai, sùi mào gà, HIV, viêm gan B, nhiễm HPV có nguy cơ gây ra ung thư cổ tử cung, nhiễm vi rút gây vô sinh,…

Phần lớn trẻ vị thành niên chưa có kiến thức về sự nguy hiểm của việc quan hệ tình dục không an toàn, một số trẻ hiểu nhưng chưa đúng, cứ nghĩ chỉ cần uống thuốc tránh thai là xong. Để hạn chế tình trạng này, cần có sự quan tâm từ nhiều phía, như gia đình, nhà trường và các ban ngành liên quan.

Cần đẩy mạnh giáo dục tiền hôn nhân, các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản tại các trường học, hướng dẫn các biện pháp tránh thai phù hợp, hạn chế tình trạng nạo phá thai và ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục.

Biểu đồ thống kê của Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh về Vị thành niên có thai sớm và phá thai.

Thực hiện đề án “Tăng cường tư vấn và cung cấp dịch vụ dân số- kế hoạch hóa gia đình cho vị thành niên/ thanh niên giai đoạn 2018- 2020”, tỉnh Vĩnh Long đã xây dựng kế hoạch với các nội dung cụ thể và hoạt động chủ yếu. Theo đó, môi trường gia đình xã hội thân thiện với vị thành niên/ thanh niên được cải thiện.

Kiến thức, thái độ và kỹ năng thực hành của vị thành niên/ thanh niên về dân số- kế hoạch hóa gia đình được nâng lên. Bằng việc tổ chức những hội thảo; khảo sát đánh giá nhu cầu và cung cấp thông tin; đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng; biên tập, nhân bản cung cấp tài liệu truyền thông và tổ chức truyền thông, tư vấn cho đối tượng.

Bà Lê Thị Thu Vân- Trưởng Phòng Dân số truyền thông, Chi cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình- cho biết: “Chi cục đã đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi cho vị thành niên/ thanh niên trong các trường học, các khu công nghiệp; bên cạnh sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại như internet, sử dụng các mô hình truyền thông thân thiện, phù hợp với vị thành niên/ thanh niên như sinh hoạt ngoại khóa; duy trì và nhân rộng CLB “Tiền hôn nhân”.

Bài, ảnh: QUYÊN HUYỀN