Vĩnh biệt người thổi tù và trên sông Hậu

Tôi có 4 lần được gặp người thổi tù và ở Vĩnh Long để nghe ông kể chuyện về hành trình nghĩa hiệp của mình trên dòng sông Hậu mênh mông. Lần nào ông cũng lấy chiếc tù và ra thổi trên sông rồi mới bắt đầu câu chuyện. Ông tên Dương Công To (sinh năm 1952, ngụ xã Mỹ Hòa- TX Bình Minh).

Tôi có 4 lần được gặp người thổi tù và ở Vĩnh Long để nghe ông kể chuyện về hành trình nghĩa hiệp của mình trên dòng sông Hậu mênh mông. Lần nào ông cũng lấy chiếc tù và ra thổi trên sông rồi mới bắt đầu câu chuyện. Ông tên Dương Công To (sinh năm 1952, ngụ xã Mỹ Hòa- TX Bình Minh).

Hiệp sĩ giao thông Dương Công To.

Ông To kể: “Tôi là người dân huyện Tam Bình chớ không phải sinh ra và lớn lên ở Bình Mình như nhiều nhà báo đã kể đâu nghe. Sau ngày giải phóng, tôi mới về quê vợ xã Mỹ Hòa này lập nghiệp bằng nghề đóng “đáy” trên sông Hậu”.

Ông kể thêm: “Hồi chưa có cầu Cần Thơ, muốn qua lại chỉ có “bắc Cần Thơ” mà thôi. Ghe xuồng mua bán lên xuống nhiều lắm. Nhiều chiếc bị nước ngược nên ghé vào bờ để chờ nước xuôi đi cho đỡ hao tốn xăng dầu.

Vậy là bọn xấu nửa đêm trấn lột, trộm cắp tài sản của họ. Thấy vậy, tôi mới đề nghị chính quyền thành lập đội dân phòng đường sông để đảm bảo an toàn cho người trên sông”.

Người dân sống ở đôi bờ sông Hậu (đoạn cầu Cần Thơ hiện nay) rất quen thuộc với tên gọi ông Tư “Rái cá” hay ông Tư “tù và” bởi mỗi khi có ghe xuồng bị nước cuốn trôi, bị sóng đánh chìm thì tiếng tù và của ông lại cất lên lanh lảnh.

Ngay lập tức hàng chục đội viên đội dân phòng đường sông do ông To chỉ huy lập tức lên đường cứu hộ. Và đã có rất nhiều người được ông cứu sống trong cơn thập tử nhất sinh giữa dòng nước xiết.

Đâu đã vậy, mỗi khi tuần tra ban đêm, phát hiện kẻ gian ra tay trộm cắp, trấn lột các ghe tàu trên sông, tiếng tù và lại sang sảng báo động lan trên triền sông; các “Lục Vân Tiên” ngày nay lại phom phom lướt sóng vây bắt kẻ gian trên các phương tiện thủy.

Và đã gần 40 năm qua, tiếng tù và đã quá quen thuộc với cư dân xã Mỹ Hòa cùng với hình ảnh thân thương, quyết đoán của đội trưởng Dương Công To.

Kể về chiếc tù và hiện ông đang giữ mà rất nhiều phương tiện thông tin đại chúng đã đăng tải, ông To nói rất thật lòng: “Chiếc tù và đó của một người bạn ở Tây Nguyên tặng tôi. Nó rất đẹp và tiếng tù và thanh thoát vang xa hàng cây số. Tôi đã tặng cho Bảo tàng Vĩnh Long rồi.

Còn chiếc tù và tôi đang giữ mà nhiều người nhìn thấy trên báo chí, truyền hình là chiếc thứ 2, không chất lượng như cái ban đầu đâu”.

Khi cầu Cần Thơ đi vào hoạt động, ông To và đồng đội lại vất vả nhiều hơn bởi số lượng người “nhảy cầu” ngày càng nhiều.

Ông To tâm sự: “Không biết họ nghĩ sao khi đi tự vẫn. Cha mẹ la rầy- nhảy cầu. Người yêu ruồng bỏ, giận hờn- nhảy cầu. Làm ăn thua lỗ- nhảy cầu… và biết bao nguyên nhân khiến họ gieo mình xuống sông. Buồn lắm. Có trường hợp mình “chào thua” vì họ đã chết đuối trước khi mình đến.

Có trường hợp cứu họ xong, họ quay sang nguyền rủa mình thậm tệ. Và còn biết bao chuyện buồn khác nữa. Mà thôi, thấy chuyện bất bình thì mình cứ làm. Dân miền Tây vốn đã vậy quen rồi”.

Ông kể thêm cái lần “cứu hộ” kinh hoàng và đáng nhớ nhất trong cuộc đời ông và đồng đội là lần sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ. Khi sự việc mới xảy ra, đội trưởng Dương Công To cùng 16 đội viên đã có mặt kịp thời cứu sống 27 nạn nhân. Nhưng, cũng có 6 người đã chết.

Ông nói: Đau đớn lắm, thấy họ đó mà không làm sao cứu được”. Hình ảnh đó cứ ám ảnh trong tâm trí của ông đến tận bây giờ.

Hàng chục trường hợp được đội dân phòng đường sông xã Mỹ Hòa giành giật từ thủy thần “cứu hộ” thành công bao mạng sống con người. Và cứ mỗi lần “cứu hộ” thành công hay thất bại, ông đều ghi chép rất tỉ mỉ ngày, tháng, năm xảy ra sự việc, tên tuổi nạn nhân, ghe, tàu bị nạn… vào quyển nhật ký riêng mình với bao nỗi niềm, trăn trở.

Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, ông Dương Công To đã vinh dự được Bộ Giao thông Vận tải phong tặng danh hiệu “Hiệp sĩ giao thông”. Cạnh đó ông còn nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Giao thông Vận tải, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia…

Có một điều rất lý thú mà nhiều người chưa biết là “Hiệp sĩ” Dương Công To còn là nhà thơ “không chuyên” với nhiều bài thơ ông viết về sông nước Hậu Giang.

Mỗi lần gặp nhau ông đều thao tác máy vi tính rất thuần thục để “khoe” với tôi những bài thơ “mới toanh”. Vì ngưỡng mộ nhân cách hào hiệp ấy, tôi đã từng viết truyện ngắn, bút ký, vọng cổ về người “Yết Kiêu” chân chất này.

Hôm nay, tôi thật bàng hoàng, chua xót tiếc thương khi đọc những dòng tin “Hiệp sĩ giao thông” Dương Công To đã ra đi mãi mãi. Xin gửi đến ông một sự trân trọng, tiễn đưa chân thành. Tôi hiểu rằng mai này trên sông Hậu mênh mông sẽ không còn tiếng tù và của ông lanh lảnh vang xa như trước.

Bài, ảnh: TRƯƠNG THANH LIÊM