Văn hóa ứng xử với thiên nhiên

Trong điều kiện thiên nhiên ngày càng cạn kiệt các giống loài thủy sản từ sông ra tới biển, do hoàn cảnh biến đổi khí hậu, do tác động con người và đánh bắt ngày càng ráo riết với ngư cụ hiện đại, thì việc bảo vệ, bảo tồn các loài cá quý càng trở nên cấp thiết và vô cùng quan trọng.

Trong điều kiện thiên nhiên ngày càng cạn kiệt các giống loài thủy sản từ sông ra tới biển, do hoàn cảnh biến đổi khí hậu, do tác động con người và đánh bắt ngày càng ráo riết với ngư cụ hiện đại, thì việc bảo vệ, bảo tồn các loài cá quý càng trở nên cấp thiết và vô cùng quan trọng.

Cứ mỗi lần đọc được thông tin nước mình vừa nuôi giữ được thêm một loài cá quý là Hai Lúa tui rất mừng. Mấy năm trước nuôi được cá hô, gần đây nông dân mình đã nuôi được cá bông lau; thiệt là mừng cho dù cá nuôi dù gì cũng không bằng cá ngoài thiên nhiên. Nhưng bảo tồn được giống cá quý là mừng rồi.

Như ở trên con sông Mekong mình hồi xưa có biết bao nhiêu là cá, vừa nhiều chủng loại, vừa đông đúc dày đặc về số lượng; cá mắm đồng bằng mình ăn không hết. Hồi đó, tụi con nít tắm truồng dưới sông sợ nhất những bầy cá chốt bu lại rỉa bắt nhột luôn; có khi còn sợ cá nóc cắn… nữa chớ.

Cá nhiều bắt mê. Ngày nay thì tìm đâu ra cảnh đó nữa; cá mắm đã ít mà cái ý thức con người thì ngày càng kém, cái cách ứng xử của thời nay nói thiệt thua xa ông bà mình hồi xưa.

Hồi đó, người dân tự giác không đánh bắt mùa cá đẻ, đối với cá con thì dùng lưới thưa để cho chúng lớn. Trừ những giống cá quá nhiều sống theo tập quán tập hợp đàn to như cá cơm, cá mồm thì bà con đánh bắt vô tư, vì nhiều đến nỗi không thể nào đánh bắt hết.

Hôm rồi, Hai Lúa tui thấy cảnh trên ti vi một nhóm người dân nông thôn đâu bên Thái Lan họ xúm lại ví bắt một con cá tra trên 300kg bơi lạc vô sông nhỏ, rồi dùng xe chở cá ra sông lớn để thả. Hai Lúa tui cảm thấy xót xa và xấu hổ, khi người Việt mình luôn tranh nhau mua, tranh nhau xẻ thịt những con cá hô, những con cá tra đâu hàng trăm ký.

Hai Lúa tui ước gì, mình có một luật nào đó nghiêm cấm đánh bắt, ăn thịt những con cá giống quý, cá to như một cách để bảo vệ, bảo tồn loài cá quý cho đời sau. Cùng với đó, là có quy định nghiêm ngặt đối với việc đánh bắt các loại cá con.

Luật là một chuyện, đồng thời và quan trọng hơn là giáo dục, xây dựng văn hóa ứng xử với thiên nhiên. Nhất là giáo dục ngay từ nhỏ, ngay trong từng gia đình, trẻ em tập đức tính yêu thương thiên nhiên, động vật, biết quý trọng môi trường sống thì mới mong bảo vệ tốt những di sản thiên nhiên dành lại cho những thế hệ mai sau.

Hailua@.com