Tình người nơi mảnh đất thiêng

Với họ, gắn bó với công việc thầm lặng: chăm “giấc ngủ” cho những ngôi mộ liệt sĩ tại nghĩa trang là cách để tri ân, tưởng nhớ những anh hùng đã hy sinh vì độc lập dân tộc.

Những ngày cuối tháng 7, chúng tôi đến viếng Nghĩa trang Liệt sĩ và ghi lại câu chuyện của những người quản trang.

Chúng tôi đến thăm Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Vĩnh Long. Hoa sứ thoảng hương dịu nhẹ. Những cây sứ trồng trước và trong khuôn viên nghĩa trang đang khoe sắc trắng tinh khôi đem đến cảm giác bình yên. Những cây kiểng xanh mướt, cắt tỉa đẹp mắt. Các ngôi mộ tinh tươm, thẳng hàng được chăm sóc chu đáo, sạch sẽ,… Những hình ảnh ấy giúp chúng tôi cảm nhận được phần nào những tấm lòng của những người quản trang nơi đây.

Những người quản trang chăm lo mộ liệt sĩ với niềm cảm phục và ghi ơn.

Khuôn viên Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh rộng gần 130ha- là nơi yên nghỉ của hơn 3.400 liệt sĩ- người quê Vĩnh Long, người quê tận miền Bắc, miền Trung xa xôi. Trong đó, có hơn 2.400 mộ liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc. Chúng tôi càng bất ngờ và xúc động hơn khi biết 4 trong 5 người làm công tác quản trang nơi đây đều là con liệt sĩ.

Gom quét lá cây lại một góc, chị Trần Thị Tuyết Cương (47 tuổi) tâm sự: “20 tuổi là chị vô đây mần rồi. Lúc đó, nghĩa trang mới thành lập còn đất ruộng, chưa san lấp, toàn đầm sậy nên đỉa vắt nhiều vô kể. Con gái mà, tối ngủ nhà tập thể ở nghĩa trang chưa có điện, nghe ễnh ương kêu là nổi da gà, ớn lạnh cả người. Nhưng rồi chị tự trấn an, hàng ngàn ngôi mộ ở đây toàn là anh hùng dũng cảm hy sinh giống như ba mình nên xem họ là người thân của mình luôn. Từ đó hết sợ và chị gắn bó, làm hơn 27 năm rồi đó”. Chị ngoắt 2 chị đang làm cỏ quanh khu mộ lại trò chuyện cùng chúng tôi: “Hai em gái chị đó, cả 3 chị em đều làm chung công việc này”. Chị Trần Thị Thu Hương tâm sự: “Cha là liệt sĩ, hiện đang yên nghỉ tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Bình Minh. Công việc tụi tui ở đây là mần cỏ, quét dọn, cắt tỉa cây kiểng, thu gom chân nhang,… thậm chí làm luôn việc bốc hài cốt liệt sĩ”. Vừa gom chân nhang các ngôi mộ, chị Nguyễn Thị Ba tiếp lời: “Nhiều ngôi mộ có người thân ở xa nên lâu lâu họ mới ghé thăm. Có người ở tuốt miền Trung, miền Bắc xa xôi, vào đây tìm thấy mộ người thân, mừng khóc quá trời. Mỗi lần như thế mấy chị em tụi tui không nén được nỗi mừng, xúc động như chính bản thân tìm được người thân”.

Cùng làm công việc quản trang ở đây còn có anh Phạm Văn Nỉ (50 tuổi). Năm 1980, anh là bộ đội tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam nên thấu hiểu được sự hy sinh lớn lao của những anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống cho độc lập tự do hôm nay. Vì vậy, anh xem công việc chăm sóc nghĩa trang là trách nhiệm với người đã khuất. Anh tâm sự: “Tui may mắn sống sót trở về, có trên 20 đồng đội đã hy sinh và yên nghỉ tại nghĩa trang này. Tụi tui nguyện chăm sóc mộ liệt sĩ ở đây với lòng thành kính và biết ơn sâu sắc và xem họ như người thân của mình. Và, cũng tại nghĩa trang khác, cha, người thân của tụi tui cũng được chăm sóc tốt như vậy”.

Chia tay với các anh chị ở Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh, chúng tôi xuôi theo QL53 đến thăm Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Vũng Liêm vào buổi chiều đầy nắng. Mồ hôi thấm đẫm lưng áo, anh Nguyễn Văn Phương cho biết: “Mấy ngày nay trời cứ sụt sùi mưa hoài nên tranh thủ cứ nắng là ra mần cỏ, dọn dẹp đón lễ”. Gần 16 năm gắn bó nơi linh thiêng, “canh giấc ngủ” các anh hùng liệt sĩ đã là một phần trong cuộc sống của anh. Cho nên, “đi đâu đi chứ chiều là chạy về bắt đèn, thắp nhang 2 tượng đài chính của nghĩa trang để các cô, chú ấy được ấm áp”. Rồi anh kể, con trai anh- bé Nguyễn Châu Khang (lớp 7 Trường THCS thị trấn Vũng Liêm) chiều rảnh đi theo cha chăm sóc mộ liệt sĩ. “Thằng bé để ý nhìn tên các liệt sĩ. Thấy bia liệt sĩ hy sinh ghi tuổi đời còn trẻ hay những liệt sĩ vô danh là nó thắc mắc hỏi. Rồi khi nghe tui giải thích các cô, chú cũng có tên nhưng vì chiến tranh nên họ bị lạc tên họ và những người thân, đồng đội đang cố gắng tìm kiếm. Nghe tui kể, thằng bé cũng động lòng lắm”.

Sinh ra trong thời bình, khi đất nước Việt Nam đã liền một mối, thế hệ trẻ như chúng tôi chỉ biết chiến tranh qua những trang sử hào hùng, những thước phim tư liệu, những lời kể... Nay đứng giữa hàng ngàn ngôi mộ liệt sĩ, cảm nhận nỗi đau mất mát của chiến tranh quá lớn, chúng tôi lặng người, nghe xúc động trào dâng và thấm thía giá trị hạnh phúc, tự do dân tộc Việt Nam đang có hôm nay, để thêm nâng niu quý trọng cuộc sống thanh bình mà chúng ta đang có.

Xin cảm ơn những người quản trang, dù cuộc sống còn nhiều khó khăn và thu nhập còn khiêm tốn, nhưng họ luôn tận tụy với công việc. Lòng chân thành của họ đã làm ấm lòng những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh anh dũng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Bài, ảnh: THANH QUYÊN