Đừng để “tình không biên giới” bất thường

Gần 300.000 công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hoặc kết hôn với công dân Việt Nam định cư tại nước ngoài, trong đó có hơn 80% trường hợp là phụ nữ (PN) là con số mà các đại biểu đưa ra tại Hội thảo “PN Việt Nam lấy chồng nước ngoài và phòng, chống mua bán PN, trẻ em qua biên giới”, diễn ra ở Vĩnh Long trong 2 ngày 19- 20/7/2012.

“Cô dâu Vĩnh Long” làm thủ tục đăng ký kết hôn với người nước ngoài tại
Sở Tư pháp tỉnh. Ảnh: DIỄM PHƯỢNG

Gần 300.000 công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hoặc kết hôn với công dân Việt Nam định cư tại nước ngoài, trong đó có hơn 80% trường hợp là phụ nữ (PN) là con số mà các đại biểu đưa ra tại Hội thảo “PN Việt Nam lấy chồng nước ngoài và phòng, chống mua bán PN, trẻ em qua biên giới”, diễn ra ở Vĩnh Long trong 2 ngày 19- 20/7/2012.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho rằng, “tình yêu không biên giới” là chuyện bình thường nhưng phải quản lý làm sao để nó không bất thường.

Kết hôn với người nước ngoài vì động cơ kinh tế

Phát biểu tại hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai nhận xét, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường và xu hướng hội nhập ngày càng mạnh mẽ, việc PN Việt Nam kết hôn với người nước ngoài và tình hình tội phạm buôn bán PN, trẻ em qua biên giới ngày càng tăng. Đặc biệt, hiện tượng kết hôn với người nước ngoài thông qua các hình thức môi giới hôn nhân bất hợp pháp không chỉ tiềm ẩn nguy cơ, rủi ro đối với PN Việt Nam mà còn làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự xã hội như: nguy cơ mất cân bằng giới tính cục bộ tại một số địa phương; nhiều trường hợp môi giới kết hôn diễn ra dưới hình thức chọn vợ tập thể thiếu văn hóa, vi phạm thuần phong mỹ tục dân tộc...

Theo nhiều đại biểu, PN Việt Nam kết hôn với người nước ngoài có khuynh hướng “chạy theo phong trào”, chủ yếu vì mục đích kinh tế hơn là hạnh phúc gia đình. Theo Thượng tá Văn Ngọc Thái (phụ trách Văn phòng thường trực Phòng chống tội phạm và ma túy phía Nam- Bộ Công an) cho biết: “Theo thống kê, TP Hồ Chí Minh và ĐBSCL chiếm 79% tổng số PN kết hôn với người nước ngoài, tập trung chủ yếu là PN nghèo, có trình độ văn hóa thấp. Có 31% PN Việt Nam muốn lấy chồng Đài Loan để tìm việc làm tăng thu nhập; trên 15% muốn lấy chồng nước ngoài để giúp đỡ gia đình; khoảng 90% những cuộc hôn nhân Việt- Hàn được dàn xếp bởi những người môi giới hôn nhân hoạt động bất hợp pháp ở Việt Nam”.

Do quá trình đi đến hôn nhân thường nhanh chóng, đơn giản thông qua môi giới bất hợp pháp; trước khi kết hôn, lại chưa được tư vấn đầy đủ để có những hiểu biết cần thiết về pháp luật, ngôn ngữ, phong tục, tập quán của nước sở tại; không biết tình trạng sức khỏe và không biết hoàn cảnh gia đình của đối tượng đến cầu hôn nên PN Việt Nam lấy chồng nước ngoài gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp với nhà chồng, cũng như trong việc hòa nhập cộng đồng; nhiều trường hợp bị rơi vào hoàn cảnh sống rất bất hạnh.

Trên 63% PN lấy chồng nước ngoài vì động cơ kinh tế. Chính vì động cơ đáng buồn này mà số vụ ly hôn ngày càng tăng. Không ít trường hợp các cô gái trẻ chấp nhận kết hôn với người chồng Đài Loan già yếu, tàn tật, bệnh hoạn, mất năng lực hành vi dân sự. Một số chị em gặp rủi ro, bị ngược đãi. Theo số liệu của Bộ Tư pháp, có hơn 10% “cô dâu Việt đã ly hôn để hồi hương vì không có hạnh phúc và không tích lũy được kinh tế nơi đất khách. Riêng tại Vĩnh Long, từ năm 2005 đến nay, có trên 5.000 trường hợp kết hôn với người nước ngoài, 3.563 trường hợp đăng ký kết hôn, 1.500 trường hợp ghi chú kết hôn. Trong đó, kết hôn với người Đài Loan chiếm hơn 51%. Về việc đăng ký khai sinh, cơ quan chức năng đã tiếp nhận và đăng ký cho 461 trường hợp, đa số là trẻ em sinh ra ở Việt Nam và có quốc tịch Việt Nam. Từ năm 2005- 2010, Tòa án tỉnh đã thụ lý và giải quyết cho hơn 300 trường hợp PN lấy chồng nước ngoài ly hôn.

Tăng cường tuyên truyền

Các ngành chức năng nhận định, trong xu thế hội nhập quốc tế, việc PN Việt Nam kết hôn với người nước ngoài là tất yếu. Song xu thế đó chỉ bình thường và được ủng hộ khi quan hệ hôn nhân được xây dựng trên nền tảng tình yêu chân chính, bình đẳng, có tình yêu thật sự và “cô dâu Việt” đủ trình độ văn hóa để hội nhập xứ người. Theo PGS.TS Hoàng Bá Thịnh (Khoa Xã hội học- Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội), cần tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân gia đình và trang bị hành trang giúp PN có thông tin về thực trạng đời sống hôn nhân của “cô dâu Việt” ở nước ngoài, hiểu biết pháp luật để có cái nhìn khách quan, cảnh giác không bị đối tượng xấu dụ dỗ.

Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long Đặng Thị Ngọc Thịnh thì cho rằng, để bảo vệ, giúp cho các đối tượng kết hôn có yếu tố nước ngoài không bị lợi dụng, lừa gạt thì trong quá trình sửa đổi Luật Hôn nhân và Gia đình, Quốc hội cần hoàn thiện các quy định pháp luật về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài nhằm bảo vệ được quyền lợi và lợi ích của người Việt Nam khi kết hôn với người nước ngoài.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho rằng, việc quan trọng là các địa phương phải nâng cao nhận thức, tuyên truyền mạnh hơn để người dân hiểu, chọn lựa kỹ và thay đổi nhận thức. Hồ sơ và quy trình đăng ký kết hôn cũng cần “siết” theo hướng quản lý chặt chẽ, chi tiết, góp phần giảm và kiểm soát tốt hơn tình trạng môi giới hôn nhân bất hợp pháp. Các khảo sát cho thấy, thủ tục này còn mang tính hình thức, chưa có cơ chế xử phạt đối với cán bộ trực tiếp làm công tác phỏng vấn và công nhận việc kết hôn của công dân Việt Nam với người nước ngoài nếu có sai phạm xảy ra. Đồng thời, quan tâm hơn những chính sách đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho PN; nâng cao trình độ dân trí; đưa ra các biện pháp đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi chính đáng của PN, ngăn chặn các hành vi trục lợi, phạm pháp từ những cuộc hôn nhân có yếu tố nước ngoài;…

THÚY QUYÊN