“Phép màu” cho những bà mẹ có “H”

Một bà mẹ nước mắt ràn rụa vì… mừng khi biết đứa con mình sinh ra có kết quả HIV âm tính. Đây được xem như “phép màu” mà Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã mang đến cho nhiều bà mẹ không may mắc phải căn bệnh HIV/AIDS ở Vĩnh Long.

Thai phụ tham gia xét nghiệm HIV tự nguyện.

Một bà mẹ nước mắt ràn rụa vì… mừng khi biết đứa con mình sinh ra có kết quả HIV âm tính. Đây được xem như “phép màu” mà Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã mang đến cho nhiều bà mẹ không may mắc phải căn bệnh HIV/AIDS ở Vĩnh Long.

Trẻ nhiễm HIV từ mẹ- có thể tránh

HIV/AIDS là căn bệnh chưa có thuốc đặc trị và đang có chiều hướng lan rộng ra nhiều đối tượng. Trong đó, phụ nữ và trẻ em là nhóm đối tượng thụ động, dễ bị tổn thương nhất. Ở Việt Nam, mỗi năm trung bình có gần 5.000- 7.000 phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV và khoảng 2.000 trẻ sinh ra bị nhiễm HIV từ mẹ (chiếm từ 30- 40%). Tại Vĩnh Long, tính đến hết quý I/2012 đã phát hiện 95 trẻ nhiễm HIV, tất cả đều bị lây truyền từ mẹ và hiện chỉ có 30 trẻ còn sống đang được quản lý tại cộng đồng. “Đây là một con số đau lòng, song chúng ta hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp can thiệp để kéo giảm tỷ lệ này xuống còn dưới 5%, giúp nhiều trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV tránh được căn bệnh chưa có thuốc trị”- bác sĩ Lê Văn Việt- Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Vĩnh Long cho biết.

Theo bác sĩ Lê Văn Việt, HIV có thể truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai, từ các dịch và máu của mẹ trong khi sinh với tỷ lệ lây nhiễm từ 50- 60%. Cụ thể, cứ 100 bà mẹ nhiễm HIV mang thai sẽ có 35 trẻ sinh ra bị lây truyền HIV từ mẹ, nhưng nếu được điều trị dự phòng bằng thuốc kháng virus thì chỉ có khoảng 5 trẻ trong số này sinh ra bị nhiễm HIV. Chính vì thế mà từ năm 2007, rất nhiều địa phương trên cả nước, trong đó có Vĩnh Long đã triển khai thực hiện Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Đây là một trong những hoạt động của Dự án “Dự phòng và chăm sóc HIV/AIDS tại Việt Nam, giai đoạn III: 2007- 2012” (LIFE-GAP) do Trung tâm Dự phòng và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) tài trợ. Theo đó, tháng 6 hàng năm, Vĩnh Long cũng như nhiều tỉnh, thành khác tập trung triển khai tháng cao điểm Chiến dịch dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Mục tiêu nhằm tăng cường sự tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con, tiến đến loại trừ tình trạng trẻ nhiễm HIV từ mẹ vào năm 2015.

“Phép màu” từ một dự án

Để những đứa trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV không bị lây nhiễm HIV, tất cả phụ nữ khi mang thai phải được tư vấn, xét nghiệm. Thai phụ nhiễm HIV phải được chăm sóc và điều trị để tránh lây nhiễm HIV sang con. Riêng trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV phải được cung cấp sữa thay thế. “Nếu làm tốt các yêu cầu trên, số trẻ nhiễm HIV và tử vong do AIDS sẽ giảm rất nhiều. Song do người dân chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc xét nghiệm sàng lọc HIV nên lúc mới triển khai dự án, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn dẫn đến chỉ tiêu trên giao không đạt. Qua thời gian tuyên truyền, tư vấn, nhiều người đã hiểu nên số thai phụ đến cơ sở y tế xét nghiệm HIV tự nguyện ngày càng đông. Nhờ đó mà 2 năm qua, Vĩnh Long luôn đạt và vượt chỉ tiêu trong xét nghiệm sàng lọc HIV cho phụ nữ mang thai. Điều đáng mừng là trong số 19 thai phụ phát hiện bị nhiễm HIV, qua điều trị dự phòng đã có 14 trẻ sinh ra có kết quả âm tính với HIV ”- bác sĩ Phan Thanh Thúy- phụ trách Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thuộc Khoa Sản Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Long- cho biết.

Để đạt được con số 4.000 ca xét nghiệm sàng lọc HIV cho phụ nữ mang thai mỗi năm, ngoài việc tuyên truyền nâng cao ý thức người dân, Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con ở Vĩnh Long còn phối hợp chặt với các trạm y tế xã, phường- nơi quản lý và nắm rõ tình hình thai sản trên địa bàn, tổ chức truyền thông, tư vấn bằng nhiều hình thức (phát tờ rơi, xem video cổ động,…) vào các ngày thai phụ đến tiêm ngừa, khám thai. Qua đó, đã tác động mạnh đến nhận thức của nhiều phụ nữ. Chị Huỳnh Kim Xuân có thai gần 6 tháng ở ấp Long Bình, xã Lộc Hòa (Long Hồ) tâm sự: “Mình không bậy bạ nhưng nghe có nhiều người nhiễm HIV quá cũng lo nên đi xét nghiệm cho yên tâm”. Còn chị Nguyễn Thị Ngọc Ngân đang mang thai 18 tuần ở ấp Phước Tân (Lộc Hòa) thì bảo: “Xét nghiệm HIV để biết sức khỏe của mình và cũng để bảo vệ cho “baby”, không tốn tiền lại có lợi nên em đi xét nghiệm và sẽ vận động người thân, bạn bè cùng tham gia”.

Truyền thông lợi ích của việc xét nghiệm sàng lọc HIV trên video.

Có thể nói, lợi ích mà Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con mang lại không chỉ là sự yên tâm về tình trạng sức khỏe mà còn giúp những thai phụ không may bị nhiễm HIV có thêm niềm vui sống khi đứa con họ “đứt ruột đẻ ra” hoàn toàn khỏe mạnh. “Qua thời gian tham gia dự án, điều làm chúng tôi trăn trở nhất là từ kết quả xét nghiệm cho thấy HIV đã lây lan ra nhiều đối tượng chứ không tập trung ở nhóm người tiêm chích ma túy và mại dâm như trước. Cụ thể, có không ít trường hợp phụ nữ chỉ ở nhà làm việc nội trợ, cán bộ công chức,… bị nhiễm HIV mà không biết nguồn phơi nhiễm từ đâu. Khi được thông báo bị nhiễm HIV, họ ngỡ ngàng như từ “trên trời rơi xuống”, đau khổ và tuyệt vọng. Nhưng qua tư vấn và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, nhiều chị đã tìm được niềm an ủi khi biết con mình sinh ra không bị nhiễm HIV. Hạnh phúc ấy không chỉ của riêng 14 bà mẹ có con không bị nhiễm HIV mà chúng tôi cũng thấy vui lây”- bác sĩ Phan Thanh Thúy chia sẻ.

Chính niềm vui ấy mà bác sĩ Phan Thanh Thúy cũng như các cán bộ phụ trách Dự án Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con ở Vĩnh Long mong muốn “tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trên địa bàn đều được hưởng các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm sàng lọc HIV và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con để tương lai, Vĩnh Long không còn trẻ em bị nhiễm HIV và tử vong vì AIDS”.

Bài, ảnh: TRINH TUYỀN