Nhiếp ảnh góp sức lan tỏa vẻ đẹp quê hương

Nhiếp ảnh không chỉ ghi lại khoảnh khắc mà còn chắt lọc lịch sử và những biến động của thời đại. Hơn 50 năm qua, nhiếp ảnh bền bỉ song hành cùng quê hương, đất nước, làm lay động lòng người với sứ mệnh lưu giữ ký ức, quảng bá nét đẹp của quê hương.

Tác phẩm Đoàn Văn công Cửu Long đi cổ động phục vụ chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968 của tác giả Trần Văn Ngừa.

Kho tư liệu lịch sử vô giá

Nhiếp ảnh đã đồng hành cùng sự phát triển của đất nước bằng việc cổ vũ, động viên, truyền thông mạnh mẽ bằng thị giác, cảm xúc. Những hình ảnh hiện thực, sinh động có giá trị ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, tiềm năng của quê hương, con người trong cộng đồng đang nỗ lực phấn đấu vì sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.

Theo Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Nguyễn Hòa Bình, khoảng đầu năm 1977, Công ty Nhiếp ảnh Cửu Long thuộc Sở Văn hóa Thông tin được thành lập, trụ sở đặt tại hiệu ảnh Á Châu, Phường 1 (phường Long Châu ngày nay).

Đến năm 1983, khi Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Cửu Long chính thức được thành lập, nhiếp ảnh Vĩnh Long mới thật sự phát triển mạnh và khởi sắc với đội ngũ đông đảo các tác giả trẻ, có tiềm năng về trình độ, mạnh dạn đầu tư phương tiện kỹ thuật.

Những NSNA giai đoạn này có thể kể đến: Lê Huyền Thanh, Nguyễn Bách Thảo, Dương Ngọc Thu, Nguyễn Phước Lộc, Nguyễn Thanh Bình, Diệp Ngọc Hữu Ái, Bùi Công Thành… Dù chưa có trường đào tạo chuyên ngành nhưng với tinh thần lớp trước bồi dưỡng kèm cặp lớp sau, lớp sau kính trọng và học hỏi kinh nghiệm lớp người đi trước, phong trào nhiếp ảnh tỉnh nhà đóng góp tích cực và hiệu quả vào việc phát triển văn hóa dân tộc.

Hơn 50 năm gắn bó với nghiệp cầm máy ảnh, ông Trần Văn Ngừa được trao giải thưởng Văn học nghệ thuật Văn Xương Các với chùm ảnh kháng chiến. Trong những năm tháng khó khăn, phương tiện in tráng và phóng ảnh rất thô sơ, có lúc ông Ngừa phải chế máy phóng bằng... đất sét, mượn đèn măng sông của người dân chiếu, vậy mà thành công ngoài mong đợi.

Ghi lại biết bao khoảnh khắc lịch sử, thời điểm mà ông nhớ nhất là trận Mậu Thân đầy ác liệt: “Tui quảy máy đi suốt 1 tuần liền, từ Tiểu đoàn 306, qua 308 đến 312 rồi về huyện đội. Lãnh đạo chọn hai anh lính giỏi dẫn đường, bảo vệ, còn tui thì… liều mạng giữa làn đạn mà theo mấy anh chụp ảnh thôi”. Các tác phẩm của ông được triển lãm ở vùng giải phóng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước trên 4.500 cuộc, gắn với chiếu phim phục vụ bộ đội và Nhân dân xem triển lãm trước khi Đoàn Văn công Cửu Long biểu diễn.

Tác phẩm “Mỹ Thuận trong mây” của Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Vinh Hiển đạt Huy chương vàng Giải thưởng Nhiếp ảnh xuất sắc 2024.

Ông đã đi và “chớp” hàng ngàn bức ảnh về cuộc sống, con người, cảnh vật quê hương, đất nước. Nhiều bức ảnh có giá trị, không phải bởi nó chụp lại những gì to lớn mà từ chính những khoảnh khắc đời thường nhất: em thiếu nhi vượt cầu khỉ đến trường, những bức chân dung mẹ Việt Nam anh hùng với đôi mắt sâu lắng, hình ảnh những bến nước, con đò quê hương…

Những NSNA nổi bật ở Bến Tre có thể nhắc đến: Lê Hoàng Dũng, Nguyễn Hải, Minh Nhựt, Thanh Vũ, Hồ Văn Ngon… Những nghệ sĩ gắn liền với sự phát triển của nhiếp ảnh tỉnh nhà và đóng góp vào việc ghi lại vẻ đẹp cuộc sống của Bến Tre qua ống kính của mình. Các hội viên Phân hội Nhiếp ảnh Trà Vinh cũng đã có nhiều tác phẩm gắn liền với vùng đất, con người quê hương. Đây cũng là lực lượng hùng hậu, có bề dày thành tích.

NSNA Dương Văn Hưởng kể, một lần đi trên sông thấy cảnh hoàng hôn lấp lánh quá đẹp nên bấm máy và cảm nhận được cái đẹp của nhiếp ảnh mà đam mê theo đuổi. Khi nhìn lại những bức ảnh cũ mới cảm nhận được giá trị của nhiếp ảnh, lưu giữ lại khoảnh khắc cho những thế hệ sau này. Ông quan niệm: “Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức thì cần quan tâm vẻ đẹp về nội dung, điều đó mới cùng nhau tạo nên giá trị của bức ảnh”.

Song hành cùng kỷ nguyên mới

Đầu thế kỷ XXI, người cầm máy ảnh tiếp cận nhiều với các trang thiết bị ngày càng hiện đại; công tác in, truyền, nhận ảnh bằng công nghệ số… hình thành một lực lượng nhiệt tình sáng tạo mới, có trình độ và bản lĩnh. Đội ngũ những tác giả nhiếp ảnh trẻ ngày càng phát triển lớn mạnh song song với lực lượng yêu thích nhiếp ảnh không chuyên vô cùng hùng hậu. Nhiếp ảnh trở thành sinh hoạt rộng rãi của đời sống xã hội.

Trong nhiều năm qua, đội ngũ nhiếp ảnh tỉnh đã tích cực tham gia các cuộc thi do tỉnh tổ chức, nhiều lần đăng cai và tham gia gần 40 cuộc liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực ĐBSCL, các cuộc thi của các bộ, ngành, Trung ương, các địa phương trong nước và quốc tế… mang về nhiều giải thưởng giá trị, nhiều hội viên đủ tiêu chuẩn được chuẩn y kết nạp vào Hội NSNA Việt Nam, được phong tước hiệu cao ngoài tước hiệu A.VAPA.

Đội ngũ nghệ sĩ nhiếp ảnh không ngừng tìm tòi, sáng tạo, quảng bá nét đẹp quê hương.

NSNA Nguyễn Vinh Hiển được phong tước hiệu Hội viên NSNA Việt Nam đặc biệt xuất sắc. Những tác phẩm của anh mang đến nhiều cảm xúc đẹp về vùng đất và con người Vĩnh Long. NSNA Nguyễn Vinh Hiển chia sẻ: “Đề tài về Vĩnh Long là một trong những đề tài tôi rất yêu thích. Phong cảnh đẹp ở quê hương mình như: cầu Mỹ Thuận, làng gạch gốm, phong cảnh ở các cù lao… đó là những chất liệu để sáng tác và quảng bá cho hình ảnh đẹp của Vĩnh Long thay đổi qua từng thời kỳ. Là một nghệ sĩ thì cần phải có trách nhiệm quảng bá hình ảnh quê hương đến mọi người và rộng hơn nữa là trong nước và quốc tế”.

Theo ông Lâm Hữu Phúc- Phó Giám đốc Sở Văn hóa-TT-DL, nhiếp ảnh ghi lại những khoảnh khắc và người nghệ sĩ phải học hỏi không ngừng tìm những cái mới, cái sáng tạo khác biệt. Ngày nay thì có thể ứng dụng nhiều công nghệ như kỹ thuật, bên cạnh đó, để có những góc nhìn mới, những tác giả có điều kiện thì đầu tư thêm flycam…

NSNA Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần định hướng chủ đề sáng tác phổ biến rộng rãi ra quần chúng thường xuyên. Nhiếp ảnh vừa phản ánh trung thực hoạt động lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế; vừa mang hơi thở của đời sống, chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc.

Suốt chiều dài lịch sử đã qua là những ký ức đầy tự hào và khẳng định sự vươn lên mạnh mẽ của quê hương Vĩnh Long. Đối với những người cầm máy ảnh, mỗi khoảnh khắc về sự chuyển mình của quê hương đều được họ “ghi chép” bằng những cảm nhận, những góc nhìn của cuộc sống với chính cảm xúc của người nghệ sĩ.

Mỗi bức ảnh còn là câu chuyện đẹp không những mang tính nhân văn, mà còn có sức lan tỏa trong xã hội để mọi người đón nhận một cách trân trọng còn là một thông điệp có giá trị chân- thiện- mỹ, góp phần xây dựng văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ phát triển và hội nhập.

Bài, ảnh: PHƯƠNG THƯ