Trang chủ Văn hóa - Giải trí Phim trên THVL Tin tức giải trí Tác giả - Tác phẩm

Chuyện đám bèo hoa dâu Việt Nam được Phạm Tuân mang lên vũ trụ bước vào tác phẩm nghệ thuật

08:53, 03/12/2025

Nghệ sĩ Lê Giang đã lấy cảm hứng từ câu chuyện đám bèo hoa dâu được Phạm Tuân mang lên vũ trụ năm 1980 để sáng tạo tác phẩm sắp đặt - video art 142 vòng quanh trái đất.

Tác phẩm Dây rốn của Lê Đăng Ninh - Ảnh: T.ĐIỂU

Tác phẩm đang được trưng bày cùng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo của 8 nghệ sĩ khác tại Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA) ở Hà Nội, trong triển lãm Tỏa V - Điểm chạm khoa học, một triển lãm nhằm tôn vinh những thành tựu khoa học và ứng dụng sáng tạo vì sự phát triển bền vững và tương lai của nhân loại.

Đây là sự kiện nghệ thuật đặc biệt nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, đánh dấu cột mốc kỷ niệm 5 năm Giải thưởng VinFuture cũng như 5 mùa triển lãm Tỏa của VCCA. Triển lãm kéo dài đến ngày 28-2-2026.

Triển lãm được chia theo từng cặp nghệ sĩ để sáng tạo tác phẩm theo 5 chủ đề cho 5 không gian (5 trạm), trừ tác phẩm của cố họa sĩ Lê Thiết Cương đứng độc lập thành trạm riêng.

Các nghệ sĩ cùng nhau đặt lại câu hỏi về vị trí của con người trong hệ sinh thái rộng lớn thông qua các tác phẩm nghệ thuật.

Lá chắn của Lê Đăng Ninh được làm từ hàng trăm lọ thủy tinh đựng vắc xin - Ảnh: T.ĐIỂU

Từ ký ức hạt gạo tới bèo hoa dâu bay vào vũ trụ
Triển lãm được tổ chức thành 5 "trạm" - tương ứng với 5 miền tư duy khoa học trọng yếu.

Trạm 1: Mầm sống - Khoa học Nông nghiệp là loạt tác phẩm tranh và điêu khắc tối giản về hạt gạo của cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương. Ban tổ chức chọn mở đầu Tỏa V bằng ký ức của hạt gạo - biểu tượng văn minh lúa nước.

Theo Lê Thiết Cương, hạt gạo không chỉ nuôi sống người Việt mà còn sáng thế đời sống tinh thần của người Việt. Qua hạt gạo có thể thấy người Việt, qua người Việt để thấy hạt gạo và thấy được "mã gene" tinh thần của người Việt.

Tác phẩm điêu khắc hạt gạo của Lê Thiết Cương - Ảnh: T.ĐIỂU

Loạt tranh vẽ hạt gạo của Lê Thiết Cương tại triển lãm - Ảnh: T.ĐIỂU

Trạm 2: Sự sống - Y học vì Nhân loại, gồm các tác phẩm độc đáo của nghệ sĩ Lê Giang và nghệ sĩ Lê Đăng Ninh, đưa khán giả đi sâu vào thế giới sinh học.

Lê Đăng Ninh gây chú ý bởi loạt tác phẩm sáng tạo từ những lọ thủy tinh chứa vắc xin mang tên Dây rốn, Đôi cánh, Lá chắn. Những lọ vắc xin được nghệ sĩ sáng tạo thành những kiến trúc sắp đặt tỏa sáng như mặt trời - nguồn năng lượng nguyên thủy khởi sinh vạn vật.

VCCA giới thiệu triển lãm “TỎA IV”
Nhạc sĩ Phạm Hải Âu lần đầu triển lãm tranh cùng họa sĩ Nguyễn Thanh Vũ
Triển lãm Liên cảnh: Không vẽ sự dung tục thì không ra tranh gợi dục
Tác phẩm gợi nhắc sức mạnh của con người không chỉ nằm ở tri thức khoa học, mà còn ở lòng nhân hậu và niềm hy vọng không ngừng tái tạo.

Còn Lê Giang mang đến câu chuyện hấp dẫn của người Việt bay vào vũ trụ bằng ngôn ngữ nghệ thuật.

Ngày 23-7-1980, phi công Phạm Tuân trở thành người Việt Nam và người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ, xuất phát từ sân bay vũ trụ Baikonur (Liên Xô cũ). Chuyến bay mang ý nghĩa vượt lên trên thành tựu khoa học thuần túy; nó tượng trưng cho khát vọng hướng về tương lai của một quốc gia vừa bước ra khỏi chiến tranh.

Trong hành trình đến trạm không gian Salyut-6, ông mang theo các mẫu Azolla (bèo hoa dâu) quen thuộc ở đồng bằng Bắc Bộ nhằm nghiên cứu khả năng ứng dụng của nó trong du hành vũ trụ.

Một loài cây mộc mạc, gắn với nông nghiệp và truyền thuyết dân gian, được đưa vào quỹ đạo như một "hạt giống" cho sự sống ngoài địa cầu.

Câu chuyện trở thành nguồn cảm hứng cho Lê Giang sáng tác cụm tác phẩm bao gồm sắp đặt Đôi khuyên tai của mẹ với các điêu khắc thủy tỉnh mô phỏng cấu trúc mảnh mai của loài bèo hoa dâu; cùng video art hợp tác giữa cô và Tùng Monkey.

Dự án mời gọi mọi người suy nghĩ lại về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên: không phải như một trật tự dựa trên tính công cụ, mà như một không gian chung của sự phụ thuộc lẫn nhau.

Video art của Lê Giang về câu chuyện đám bèo hoa dâu được Phạm Tuân đưa lên vũ trụ - Ảnh: T.ĐIỂU

Từ vườn dong riềng đến khoảng trống của tưởng tượng

Trạm 3: Cấu trúc - Vật liệu của Tương lai là nơi nghệ sĩ Bùi Quốc Khánh và nghệ sĩ Đỗ Hà Hoài tái định nghĩa vật chất.

Lấy cảm hứng từ vật liệu tự phục hồi, cụm tác phẩm sắp đặt Ở đâu đó, phía sâu bên trong của Bùi Quốc Khánh gợi liên tưởng đến một cơ thể sống, nơi khả năng tự điều chỉnh và tái tạo sau khi bị tổn thương biểu đạt mối quan hệ chặt chẽ giữa con người và tự nhiên.

Một vườn dong riềng được trồng trên những khuôn tượng được sử dụng để đại diện cho lịch sử phát triển của loài người, song hành cùng tự nhiên.

Ở đâu đó, phía sâu bên trong của Bùi Quốc Khánh - Ảnh: T.ĐIỂU

Song song là tác phẩm sắp đặt Trang trại của Đỗ Hà Hoài, được làm từ các vật thể sẵn có, tác phẩm cũ, và những vật thể tìm thấy.

Trạm 4: Miền Ý thức - Địa hạt của Trí tuệ là nơi nghệ sĩ Đỗ Hiệp và nghệ sĩ Phạm Minh Hiếu sử dụng ánh sáng và dữ liệu như những ký hiệu của trí tuệ. Tại đây, ánh sáng không chỉ là hiện tượng vật lý mà là ẩn dụ cho khoảnh khắc con người vượt qua bóng tối mơ hồ để chạm tới tri thức mới.

Kết lại hành trình là Trạm 5: Nguồn sống - Khoa học Môi trường với các tác phẩm của nghệ sĩ Vũ Bình Minh và nghệ sĩ Trịnh Minh Tiến.

Loạt tác phẩm điêu khắc Trong tiến trình tự tạo của vật chất và hội họa Khoảng trống của tưởng tượng của Trịnh Minh Tiến mời gọi người xem chiêm nghiệm về mối quan hệ giữa môi trường tự nhiên, vật chất và tinh thần, về quá trình biến đổi không ngừng của thế giới và trí tưởng tượng của con người.

Tác phẩm Mây trời bất tận của Vũ Bình Minh mở ra cuộc đối thoại giữa khoa học và trực giác, giữa vật chất và nhịp thở nguyên sơ của tự nhiên.