Sức sống của văn nghệ quần chúng

Những năm qua, phong trào văn nghệ quần chúng được phát triển rộng khắp, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có một số bộ môn nghệ thuật thế mạnh của tỉnh như đờn ca tài tử, hát ru,… Từ hạt nhân làm nòng cốt, những hạt mầm văn nghệ được vun bồi để tiếp nối, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân.

Những tiết mục văn nghệ góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp.

Nâng cao đời sống tinh thần cho người dân

Sức hấp dẫn của văn nghệ quần chúng ngày càng được khẳng định, trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu từ thành thị đến nông thôn. Đông đảo người dân tham gia phong trào, tạo sân chơi lành mạnh, xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Theo Sở Văn hóa-TT-DL, các loại hình văn hóa văn nghệ phát triển cực thịnh vào đầu giai đoạn đổi mới (từ năm 1985-1990). Từ khi tái lập tỉnh đến nay, phong trào văn nghệ quần chúng được phát triển mở rộng.

Những năm qua, để tổ chức tốt các phong trào văn nghệ, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của người dân, ngành văn hóa tập trung duy trì hoạt động của đội tuyên truyền lưu động, xây dựng và phát triển các nhóm sở thích, CLB văn nghệ quần chúng. Năm 2000, toàn tỉnh có khoảng 100 CLB sở thích, đến nay, tăng lên gần 1.000 CLB, đội nhóm từ cấp tỉnh đến cấp xã, trong đó có khoảng 157 CLB văn nghệ quần chúng cấp huyện. Mỗi xã trung bình có khoảng 5 CLB nghệ thuật trở lên.

Bà Huỳnh Cúc- Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa- Thông tin và Thể thao TP Vĩnh Long chia sẻ: Từ những năm 2000 đến nay, phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng góp phần rất lớn vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương; thực hiện hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở cơ sở và nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân, tạo sự đoàn kết trong các khu dân cư. Việc thành lập các đội văn nghệ 11 phường làm nòng cốt để phát triển phong trào văn nghệ cơ sở; coi đây là nơi tụ hội các hạt nhân tiêu biểu, là môi trường trao truyền, sáng tạo nghệ thuật, bảo tồn và tiếp thu tinh hoa văn hóa dân tộc.

Đặc biệt hơn nữa là phong trào đờn ca tài tử sau nhiều năm vắng bóng, đã phục hồi trở lại từ những năm 2010. TP Vĩnh Long hiện có 12 CLB đờn ca tài tử với trên 300 nghệ nhân, sinh hoạt đều khắp ở 11 phường, một số CLB thuộc Ban Quản lý Chợ Vĩnh Long, tại các di tích lịch sử cấp quốc gia.

“Nghệ nhân là những người yêu ca hát thuộc nhiều lứa tuổi, nhiều thành phần, có những người được kế thừa từ tài năng của gia đình, có những người được truyền nghề từ những bậc đàn chú đàn anh, cũng có những người có năng khiếu âm nhạc, tất cả đều có điểm chung là đam mê ca hát. Với lời ca tiếng hát, giai điệu mượt mà cùng sự giản dị trong thanh âm của các nhạc cụ như đờn kìm, đờn cò, sáo, nhịp song loan đã đi vào lòng người một cách tinh tế, chất phác thể hiện bản sắc, truyền thống văn hóa Nam Bộ”- bà Huỳnh Cúc nói.

Góp phần giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống

Các hoạt động văn nghệ quần chúng ngày càng phong phú về nội dung, đa dạng về hình thức. Chỉ tính trong giai đoạn 15 năm (2008-2023), ngành văn hóa đã tổ chức thành công trên 60 cuộc thi, có khoảng 12.000 thí sinh, diễn viên, nhạc công tham gia, thu hút trên 100.000 lượt người xem. Tiêu biểu như: Liên hoan Đờn ca tải tử, Liên hoan Đờn hát dân ca Nam Bộ, Liên hoan Tiếng hát người cao tuổi, Hội diễn Văn nghệ quần chúng…

Mang đến những sân khấu đầy màu sắc, những nghệ sĩ không chuyên nhưng bằng tinh thần trách nhiệm, bằng niềm đam mê văn hóa- văn nghệ đã thể hiện niềm tự hào của người dân với quê hương xứ sở và bồi đắp thêm niềm tin trong công cuộc xây dựng NTM.

Đơn vị TX Bình Minh đã giành giải nhất trong Hội diễn Quần chúng các xã NTM. Bạn Đỗ Huỳnh Nhật Uyên (xã Đông Thạnh, TX Bình Minh) bộc bạch: “Được tham gia tập luyện các tiết mục làm em rất vui. Em đã học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm và giao lưu với các anh chị ở các huyện khác nữa. Tự hào khi là một người trẻ sinh ra trên quê hương đang đổi mới từng ngày, chúng em phải có ý thức học tập, bảo vệ môi trường,… để cùng góp sức duy trì những tiêu chí NTM, xây dựng quê hương mình giàu đẹp hơn”.

Ông Lê Ngọc Đức- Chủ tịch UBND huyện Tam Bình cho biết, loại hình đờn ca tài tử phát triển mạnh mẽ trong Nhân dân nhằm sưu tầm, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.

Để góp sức cho việc phát triển, lưu giữ nét độc đáo của loại hình nghệ thuật này, lãnh đạo các cấp và lãnh đạo ngành văn hóa đặc biệt quan tâm và nỗ lực đưa phong trào ngày càng phát triển, quy tụ được những giọng ca, tiếng đờn về với địa phương. Trên địa bàn huyện Tam Bình hiện có 1 CLB đờn ca tài tử cấp huyện với 22 thành viên (trong đó có 2 nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú), 17 CLB đờn ca tài tử xã- thị trấn và 44 CLB ấp, khóm với hơn 510 nghệ nhân tham gia sinh hoạt ít nhất mỗi tháng 1 lần.

Việc sáng tác, sưu tầm lưu giữ những bài bản đờn ca tài tử được đặc biệt quan tâm. Trong giai đoạn 2018- 2024, đã chọn lọc 18 tác phẩm bài bản tài tử và vọng cổ ca ngợi về quê hương Tam Bình của các nghệ nhân, soạn giả đăng lên tờ tin của huyện. Đã thành lập 2 đội văn nghệ Khmer tại chùa Kỳ Son và chùa Đại Thọ (xã Loan Mỹ) duy trì hoạt động hiệu quả nhân các dịp lễ, Tết... bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Văn nghệ quần chúng trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu từ thành thị đến nông thôn.

Bà Nguyễn Ngọc Thanh- Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật cho biết, Trường Văn hóa Nghệ thuật Vĩnh Long thường mở các lớp bồi dưỡng ngắn hạn, giúp cho học viên từng bước nâng cao năng lực chuyên môn nghệ thuật, là hạt nhân tích cực cho phong trào văn hóa, văn nghệ tại cơ sở.

Thực hiện Dự án 6, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh Vĩnh Long đã mở 12 lớp truyền dạy nghệ thuật cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn như: múa dân gian, múa rô băm, chầm riêng chà pây, nhạc ngũ âm... Riêng năm 2024, đã mở 2 lớp chầm riêng chà pây, mỗi lớp có 20 người, ở nhiều độ tuổi khác nhau, thời gian học từ 30-45 ngày.

Thông qua văn nghệ quần chúng, người lao động được thể hiện, được thỏa mãn nhu cầu sáng tạo, giải trí sau những giờ làm việc. Cũng thông qua văn nghệ quần chúng, nhiều giá trị văn hóa dân gian truyền thống được bảo tồn, duy trì đến tận ngày nay.

Bài, ảnh: PHƯƠNG THƯ