Tản văn: Nắng

(VLO) Cánh đồng dưa hấu đã thu hoạch chỉ còn lại những tấm bạt trải dài từ đầu ruộng đến cuối ruộng. Trải bao trưa nắng, tấm bạt đã bạc màu. Nắng nên con kinh cạn dòng, đang được máy cạp từng mảnh bùn để tạo lòng kinh sâu, kinh có thể ngậm những ngụm nước ngọt để dành tưới cây vì nước mặn len lỏi đến dòng sông Măng.

Cứ mấy mươi năm về trước đâu nghe hai chữ “mặn về”. Sự thay đổi đáng kể. Khô đồng, cạn nước vì nắng và vì nắng con người cũng phai chất đi một chút?

Buổi trưa, dưới gốc xoài ngồi hóng gió nghỉ ngơi, chị pha chén mắm đường kèo kẹo đặt xuống dưới cái bao vừa được trải, chị lấy cây chọc xoài xanh gọt chấm mắm đường. Chị lấy dao và thớt phân miếng kẹo chuối vừa cán lúc sáng nay ra làm những cục kẹo chuối vừa ăn. Ai thích ăn gì ăn đó, chua ngọt đều có. Xúm xít lại ăn mới ngon, ăn mình buồn lắm.

Thời nay điện thoại là vật dính da không thể rời, một chị mở điện thoại lên xem clip người nghệ sĩ nổi tiếng mất ở tuổi còn trẻ. Ai cũng thương tiếc người nghệ sĩ bạc mệnh. Đây là đề tài đưa chuyện của buổi trưa nắng. Đây đâu phải là lần đầu tiên mà nó trở thành vấn nạn ghi hình, tường thuật trực tiếp trên mạng xã hội.

Những YouTuber, TikToker quay để kiếm tiền trục lợi dù khi có yêu cầu giữ riêng tư cá nhân không được quay, không livestream mà vẫn y như không có yêu cầu.

Chị lấy miếng xoài giòn chấm vào nước mắm đường cắn nghe giòn, nghe chua chảy mồ hôi lưỡi, một người ngồi kế bên không cần uống nước lại nuốt cái ực nói: Vì một hành xử thiếu văn hóa và có chút hơi lì lợm của những người trực chiến, sẵn sàng “bu” đóp hình ảnh và thông tin để “sản xuất” các video ở đám tang của những nghệ sĩ nổi tiếng. Chưa nói đến chuyện nội dung đúng hay sai sự thật. Mình vô xem, mình cũng nên trách mình rồi.

Nghĩ cây ớt mọc trên thềm đá vậy mà trái đầy, chín đỏ. Chị vừa hái bỏ vào chén mắm đường. Còn có cây chăm chút từng giọt nước nhưng lại cho trái chưa chín đã úng đã hư. Ý muốn nói là, tùy cây.

Con người cũng vậy, tùy vào cách sống của mỗi người, chứ có người cuộc sống giàu sang nhưng cũng có những cư xử kém văn hóa.

Có người sống cuộc sống không thoải mái nhưng họ lại đối xử tử tế. Đừng đổ thừa do cuộc sống đẩy cuộc sống đưa. Người không giàu nhưng được cái thạo đời, họ thuộc làu cách cư xử của những người lớn dạy, và làm theo lời dạy ấy như “Khó mà biết lẽ biết lời/ Biết ăn biết ở hơn người giàu sang”. 

Người vì tiền sẵn sàng làm mọi thứ. Con người nhiều chất bị biến thành cái khác do tác động của đồng tiền, hay tại do nắng làm phai đi một ít chất.

Rõ ràng, nắng làm phai đi một ít chất. Chỉ quẹt xe thôi cũng có thể đánh người tới tấp. Chỉ việc không vui trong bàn nhậu cũng có thể châm lửa đốt, cũng có thể đâm bạn nhậu,…

Chị lại cắn miếng xoài, đời có lúc thật chua như miếng xoài chị đang ăn vậy. Nhưng cũng có khi nó ngọt ngào như cục kẹo chuối.

Hôm đi chợ bắt gặp người thanh niên tật nguyền ăn xin, cậu lấy tiền vừa xin được cho bà cụ ăn xin đi ngang qua. Bà cụ không lấy, cậu nói cụ ngại gì lấy đi, con còn trong giỏ nè. Ai đi ngang cũng thấy thương cậu thanh niên ấy.

Hay chuyện về căn nhà lầu mới xây hoành tráng. Hôm nay, gia đình ấy bỏ tiền ra kéo điện thắp sáng đường nơi họ gọi là quê hương. Họ mua gạo phát cho những gia đình khó khăn nơi ấy.

Chị nói, giàu gì giàu dữ vậy trời. Mình chỉ cần cái nhà dưới của người ấy thôi là đã quý lắm rồi. Chị kể, hồi đi học chị và mấy nhỏ bạn hay chạy lại nhà lầu ông Cả Kiểu cặp bờ sông được chẻ nhánh từ sông Măng Thít. Chỉ ở đó tụi chị mới biết cái nhà lầu nó ra làm sao.

Chứ ngày ấy toàn là nhà cột cây vách lá, oai lắm là nhà tường đá rửa. Ông cả mất, người nhà tốt bụng tặng lại cho Nhà nước, làm trường mầm non. Tụi chị rủ nhau lên lầu, để cảm nhận được đi từng bậc từng bậc nó ra làm sao.

Thời đó tụi chị đâu có máy ảnh, điện thoại như bây giờ. Ai giàu lắm mới có máy ảnh, điện thoại vì đó là thứ đồ xa xỉ. Giờ nhà lầu của ông Cả Kiểu không còn nữa nhưng chỉ cần có dịp đi ngang qua là nó hiện lên y nguyên trong ký ức chị.

Nói gì thì một hồi chị cũng quay về chuyện quay, chuyện chụp. Chuyện bất chấp đạo đức để có view, có like. Rồi đổ thừa tại nắng làm con người phai đi ít nhiều chất.

HOÀI THƯƠNG