Về xứ Quảng ăn canh rong mứt cá khoai

Vào những tháng cuối năm, trên các tảng đá, ghềnh đá của các bãi đá ngầm ven biển miền Trung xứ Quảng quê tôi có mọc nhiều rong mứt biển. Rong mứt biển và cá khoai là 2 nguyên liệu chính để nấu món canh "đặc sản" thơm ngon bổ dưỡng và đầy hương vị biển khơi.

Vào những tháng cuối năm, trên các tảng đá, ghềnh đá của các bãi đá ngầm ven biển miền Trung xứ Quảng quê tôi có mọc nhiều rong mứt biển. Rong mứt biển và cá khoai là 2 nguyên liệu chính để nấu món canh “đặc sản” thơm ngon bổ dưỡng và đầy hương vị biển khơi.

Những bậc cao niên ở xứ Quảng cho hay, bắt đầu từ cuối tháng 9 âm lịch, khi những đợt gió mùa Đông Bắc mang không khí lạnh tràn qua vùng duyên hải miền Trung, đem theo những trận mưa lũ kéo dài làm cho nước biển bớt đi độ mặn, chính là lúc rong mứt phát triển mạnh mẽ, mọc thành từng cụm phủ dày trên các khe, ghềnh đá.

Rong mứt là một loại thức ăn phổ biến của người dân miền Trung xứ biển. Vào thời nhà Nguyễn, rong mứt là một trong những món ngon được chọn để dâng lên vua. Những cư dân gần biển cứ vào độ này ra các ghềnh đá để hái rong mứt mang về phơi phô để bán.

Rau mứt tươi có màu xanh đen, khi phơi khô có màu nâu đen. Rau nấu canh với các loại thịt, cá đều thơm ngon. Đặc biệt, rong mứt nấu với tôm tươi, cá mờm, cá khoai rất hợp, có mùi vị rất đặc trưng, ăn rất ngon và bổ.

Theo các chuyên gia về dinh dưỡng, rong mứt có giá trị dinh dưỡng cao và nhiều chất khoáng với hàm lượng chủ yếu là protein, carbohydrate, vitamin B, B2, A, C, nhiều nguyên tố vi lượng và khoáng, hàm lượng calory rất thấp, rất thích hợp cho những người ăn kiêng, người bị tiểu đường, mỡ máu, mỡ gan... Đây là loại thức ăn bổ dưỡng nên rất được ưa chuộng và xuất khẩu, nhiều nhất là sang Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản... Hiện nay, giá rong mứt tươi là 50.000 đ/kg và rong mứt khô là 300.000 đ/kg.

Ở quê tôi, mùa rong mứt cũng là mùa rộ cá khoai. Cá khoai là một loài cá có thân mềm, sống ở những vùng biển nông và gần bờ, được ngư dân đánh bắt trong những tháng cận tết. Cá khoai màu trắng, con lớn nhất khoảng 2 ngón tay, thân tròn, thịt trắng, mềm và nhão nên có nơi còn gọi là cá cháo.

Cá khoai rất “khoái” nấu chung với rong mứt và là món ăn rất ngon, nhiều dinh dưỡng. Cá khoai ăn rất lành tính, giải nhiệt, giải cảm, nhuận trường và mau tiêu nên người ốm ăn rất tốt. Đặc biệt, xương cá khoai rất mềm, người già và trẻ con đều ăn được.

Cách nấu canh mứt cá khoai như sau: Cá khoai rửa sạch, mổ bụng lấy hết phần bên trong rồi rửa sạch lại để ráo và tẩm ướp gia vị gồm nước mắm ngon, tiêu bột, ớt trái giã giập, bột ngọt cho thấm. Với rong mứt, khó nhất là khâu rửa vì phải rửa nhiều lần cho thật kỹ, loại bỏ những tạp chất bu bám và trước khi vớt phải khuấy đều để cát chìm xuống đáy thau.

Đầu tiên, bắt nước vừa sôi, bỏ cá khoai đã ướp vào xoong. Khi nước trong xoong sôi, lại là bỏ rong mứt đã rửa sạch vào, chờ khi sôi lại bắc xuống bếp, nêm bột nêm cho vừa miệng và ít cộng ngò ta cho thơm. Có nơi người nấu còn bỏ thêm vào xoong một ít lá cải xắt mỏng cho thêm hương vị.

Món canh rong mứt nấu với cá khoai ăn nóng với cơm, rau cải non,… rất thơm ngon, bổ dưỡng và có lợi cho sức khỏe.

Nhìn bát canh cá khoai nóng hổi với màu xanh của rong mứt, hành lá, màu trắng của cá, màu đỏ của ớt trông rất bắt mắt. Lại thêm, cái nhão nhão, mềm mềm, là lạ rất ngọt của cá; cái hương vị biển khơi “trơn trơn, sựt sựt” của rong mứt, cái thơm nồng của ớt và rau thơm, ăn nóng với cơm rất thú vị, nhất là lúc ngoài trời se se lạnh sắp vào xuân sẽ thấy trong người khoan khoái lạ thường.

TIÊN SA (Đà Nẵng)