Thảo luận Luật Thuế giá trị gia tăng: Đại biểu đề xuất dùng Nghị quyết của Chính phủ xử lý vướng mắc tạm thời

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 8/12, Quốc hội tiến hành thảo luận ở Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi điều hành phiên thảo luận tại Tổ 13, sáng 8/12.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi- Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long điều hành phiên thảo luận tại Tổ 13 gồm: ĐBQH tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Sơn La.

Tại phiên thảo luận, Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi thông tin một số nội dung tại Tờ trình số 1090/TTr-CP ngày 26/11/2025 của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng và Báo cáo số 1760/BC-UBKTTC15 ngày 07/12/2025 của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về thẩm tra Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng. Đại biểu cho biết đối với dự thảo luật này nội dung sửa đổi cũng khá ngắn. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội trong Tổ cố gắng tập trung và cho ý kiến theo nội dung được nêu trong Tờ trình, đặc biệt là Báo thẩm thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính với các nội dung chủ yếu sau:

Tại Điều 1, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế GTGT đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi, khấu trừ thuế GTGT đầu vào và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5, khoản 5 Điều 9, Điều 14 và khoản 9 Điều 15 Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 (Luật hiện hành cũng đã được Quốc hội sửa đổi vào ở kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2024) và có hiệu lực từ ngày 01/7/2025). Đồng thời, để đảm bảo rõ ràng, minh bạch, tránh cách hiểu khác nhau, dự thảo Luật đã chỉnh sửa tại khoản 2 Điều 1 về nguyên tắc áp dụng thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu như sau: “Phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi trong quá trình sản xuất thì áp dụng mức thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu đó”.

Để góp phần thực hiện mục tiêu tháo gỡ ngay “điểm nghẽn” trong năm 2025 theo Nghị quyết số 66-NQ/TW, đổi mới tư duy xây dựng và tổ chức thực thi pháp luật theo Nghị quyết số 68-NQ/TW, Chính phủ trình lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế (người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế) tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 (nội dung này mới được bổ sung tại Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15, trước đây không có quy định).

Tại Điều 2, dự thảo luật quy định hiệu lực thi hành của dự thảo Luật từ ngày 01/01/2026 để bảm bảo tính kịp thời của chính sách và hỗ trợ ngay cho lĩnh vực nông nghiệp...

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi tham gia phát biểu một số nội dung về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, sáng 8/12.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, tham gia phát biểu một số nội dung về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng mà đại biểu quan tâm như:

Thứ nhất, đại biểu cơ bản tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần phải đánh giá tác động toàn diện trước khi tiếp tục sửa đổi Luật vừa mới được ban hành.

Thứ hai, vướng mắc phát sinh sau khi sửa đổi Luật: Đại biểu cho biết, Luật Thuế GTGT hiện hành đã được Quốc hội sửa đổi toàn diện tại kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2024) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025... Tuy nhiên, theo Tờ trình của Chính phủ, chỉ sau 5 tháng có hiệu lực, đã tiếp nhận được khá nhiều ý kiến phản ánh những vướng mắc và khó khăn trong quá trình thực hiện. Việc sửa đổi, bổ sung lần này chủ yếu tập trung liên quan đến các chính sách thuế đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và các điều kiện hoàn thuế. Cụ thể:

Đối với sản phẩm nông nghiệp, Luật 2016 quy định không phải kê khai nộp thuế. Nhưng sau khi sửa đổi, quy định mới yêu cầu phải kê khai, nộp thuế giá trị 5%, sau đó mới khấu trừ, hoàn thuế. Việc này dẫn đến thời gian hoàn thuế bị kéo dài, gây khó khăn cho doanh nghiệp và làm tồn đọng vốn. 

Ngoài ra, đại biểu còn nêu vấn đề về sự phân biệt đối xử giữa hàng nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và nhập khẩu. Đối với hàng nhập khẩu, luật quy định không phải chịu thuế, trong khi hàng xuất khẩu lại có quy định thuế.

Đối với thức ăn chăn nuôi: Luật hiện hành quy định không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. Hệ quả là các nhà sản xuất không được khấu trừ, không được hoàn thuế GTGT đầu vào. Chi phí này sau đó được cơ cấu vào giá sản phẩm, làm tăng giá, ảnh hưởng đến người chăn nuôi và giảm sức cạnh tranh so với sản phẩm nhập khẩu.

Thêm vào đó, nhiều điều kiện hoàn thuế được quy định gây khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.

Từ những nhận định trên, đại biểu đề nghị cân nhắc, tránh sửa luật liên tục.

Đại biểu lo lắng về việc dự án luật lần này đề xuất sửa đổi những nội dung mới mà Luật 2024 vừa mới đưa vào quy định. Đại biểu đặt câu hỏi về việc đánh giá tác động ban đầu đã kỹ lưỡng chưa, khi luật vừa ban hành vài tháng đã phát sinh khó khăn, vướng mắc. Đặc biệt, đại biểu nhấn mạnh sự cần thiết phải có một "khoảng lặng" để tiếp nhận thông tin và đánh giá tác động một cách toàn diện. Việc sửa đổi, bổ sung cần phải có căn cứ thực tiễn toàn diện, tránh tình trạng "chỉ phản ánh 2-3 vướng mắc thì lại sửa đổi 2-3 vướng mắc đó".

Đại biểu cũng phân tích rằng, một số vấn đề, như việc hoàn thuế kéo dài làm đọng vốn doanh nghiệp vài tháng đến 1 năm, có thể xuất phát từ khâu tổ chức thực hiện chứ không hẳn là do quy định của luật.

Vì vậy, Đại biểu đề nghị cần có sự cân nhắc thận trọng và kỹ lưỡng. Thay vì sửa luật ngay, nên áp dụng cơ chế giao cho Chính phủ xử lý bằng một nghị quyết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tạm thời. Việc sử dụng Nghị quyết để trao cơ chế cho Chính phủ xử lý vướng mắc sẽ giúp ổn định hơn, đồng thời tránh tâm lý luật vừa có hiệu lực lại sửa đổi, bổ sung, điều này có thể thiếu đi sự thuyết phục nếu không xuất phát từ chủ trương, chính sách mới hay tầm nhìn dài hạn.

Đại biểu đề xuất, việc đánh giá tác động toàn diện nên được tiến hành, và nếu cần sửa đổi, bổ sung luật thì có thể thực hiện theo lộ trình (ví dụ, đến tháng 3 năm 2027, theo Nghị quyết 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật, cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được ban hành nghị quyết để sửa đổi tạm thời các quy định này cho đến ngày 28/02/2027) để đáp ứng yêu cầu một cách tổng thể hơn.

HỒNG YẾN (ghi)