Chuyển đổi số thúc đẩy học sinh, sinh viên khởi nghiệp

Cùng với sự phát triển sôi động của chuyển đổi số (CĐS), khởi nghiệp trong học sinh, sinh viên (HS-SV) không chỉ là phong trào mà đang trở thành yêu cầu thiết yếu của giáo dục hiện đại.

Tại Vĩnh Long, nhiều mô hình, chính sách và nỗ lực hợp tác giữa các ngành đã được triển khai nhằm hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp số bền vững, từ đó nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và tạo bệ phóng cho thế hệ trẻ hội nhập kinh tế số toàn cầu.

Sinh viên cần có khả năng tự học và làm chủ công nghệ trong kỷ nguyên số.

Từ đề án hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp

Sau 6 năm (2019-2024) triển khai Đề án “Hỗ trợ HS-SV khởi nghiệp” đến nay, Sở GD-ĐT đã ghi nhận hơn 68.200 HS phổ thông toàn tỉnh tham gia các hoạt động khởi nghiệp, 68 dự án được triển khai, trong đó 12 dự án đoạt giải cấp tỉnh và 1 dự án đoạt giải quốc gia. Bên cạnh đó, hơn 300 giáo viên được đào tạo chuyên đề khởi nghiệp, 3 CLB khởi nghiệp tiêu biểu được thành lập tại các trường THPT.

Ông Đỗ Ý Ly- Trưởng Phòng Giáo dục trung học- Giáo dục thường xuyên- Giáo dục nghề nghiệp (Sở GD-ĐT) cho biết, ngành đã phối hợp với The Dariu Foundation triển khai Dự án “Bệ phóng khởi nghiệp ươm mầm kinh doanh công nghệ số” cho thanh thiếu niên; đẩy mạnh tư vấn hướng nghiệp trực tiếp và trực tuyến. HS-SV còn tham gia các sự kiện lớn như “Tuần lễ CĐS và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo- Mekong Delta 2023” và “Hội thảo khoa học quốc tế 2023 về hướng nghiệp, khởi nghiệp trong thời đại số”.

Tại Trường THPT Bình Minh, thầy Nguyễn Công Thuấn- Bí thư Đoàn trường cho rằng, giáo dục phổ thông không chỉ dừng lại ở truyền thụ kiến thức mà phải trở thành nền tảng giúp HS xác định bản thân. Trường định hướng HS hình thành tư duy làm chủ, năng lực sáng tạo và khởi nghiệp. HS được khuyến khích kinh doanh đặc sản qua mạng xã hội, xây dựng hồ sơ LinkedIn, và định vị nghề nghiệp thông qua truyền thông số.

Không chỉ dừng lại ở phổ thông, các trường ĐH, CĐ trong tỉnh cũng có nhiều mô hình tiêu biểu. Bà Nguyễn Thị Thý Liễu- Phó Giám đốc Thường trực UEH Mekong, chia sẻ: UEH Mekong đã hỗ trợ CĐS cho 84 trường, phục vụ hơn 17.800 học sinh và trên 20.300 tài khoản học tập qua nền tảng UEH Global Learning. UEH đồng thời đề xuất phát triển các khóa học khởi nghiệp số chuyên sâu, tích hợp ESG và AI; kết nối nền tảng UEH Global với các trường phổ thông để triển khai tài liệu và bài kiểm tra hướng nghiệp.

Các trường ĐH, CĐ khác cũng có nhiều sáng kiến nổi bật. Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long triển khai mô hình “Nhà màng công nghệ cao kết hợp Aquaponics”, tổ chức Hackathon kỹ thuật, khuyến khích sinh viên dùng AI (như ChatGPT) để tìm ý tưởng, viết kế hoạch khởi nghiệp. Trường phát triển EdTech với video học nghề, nền tảng học kỹ thuật số, đồng thời thúc đẩy khởi nghiệp trong nông nghiệp thông minh, IoT, cảm biến và tự động hóa.

Trường ĐH Cửu Long tập trung đào tạo kỹ năng khởi nghiệp như tiếp thị kỹ thuật số, ứng dụng AI trong quản lý doanh nghiệp. Trường định hướng sinh viên theo các lĩnh vực công nghệ chiến lược như blockchain, dữ liệu lớn, viễn thông thế hệ mới, chip bán dẫn... Các ý tưởng khởi nghiệp số trong nông nghiệp và thủy sản như cảm biến giám sát vật nuôi, AI bảo quản nông sản cũng được khuyến khích phát triển.

Theo bà Nguyễn Thị Cẩm Loan- Phó Trưởng Phòng Quản lý đào tạo và Công tác HS-SV (Trường CĐ Vĩnh Long), giáo dục nghề nghiệp HS-SV có lợi thế lớn khi bước vào khởi nghiệp số nhờ tay nghề cao, tư duy thực tiễn và khả năng tiếp cận công nghệ nhanh. Trường đã xây dựng CLB khởi nghiệp, phòng lab số, đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số, kỹ năng lập kế hoạch kinh doanh, quản trị tài chính, marketing số, và học tập qua nền tảng số như Coursera, Udemy, edX…

Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực, hoạt động khởi nghiệp trong HS-SV vẫn còn không ít rào cản. Nội dung học còn lồng ghép, thiếu chuyên biệt; giáo viên chưa được đào tạo sâu về khởi nghiệp; nhiều ý tưởng chưa được tiếp tục ươm tạo sau cuộc thi. Không gian sáng tạo, mô hình thực hành cũng còn hạn chế.

Hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp số 

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang vận hành mạnh mẽ dưới tác động của CĐS và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0), khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã và đang trở thành một xu thế tất yếu. Để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp trong HS-SV, theo ông Nguyễn Văn Giới- Phó Giám đốc Sở KH-CN, tỉnh cần xây dựng nền tảng số kết nối ý tưởng khởi nghiệp- doanh nghiệp, tích hợp công nghệ match-making tự động ghép nối dựa trên nhu cầu.

Đồng thời, cần tổ chức hội thảo chuyên ngành như nông nghiệp công nghệ cao, thương mại điện tử để giải quyết bài toán thực tiễn từ doanh nghiệp. Sở KH-CN cũng đề xuất UBND tỉnh và các đơn vị liên quan ưu tiên nguồn lực xây dựng và vận hành hiệu quả nền tảng số này, nhằm tạo hành lang hỗ trợ khởi nghiệp cho HS-SV phù hợp với điều kiện địa phương và bối cảnh toàn cầu hóa.

Về phía ngành giáo dục, ông Đỗ Ý Ly cho biết Sở GD- ĐT sẽ tiếp tục lồng ghép kỹ năng số, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp vào chương trình học từ tiểu học đến THPT; phối hợp tổ chức tập huấn chuyên đề khởi nghiệp cho giáo viên và học sinh; đẩy mạnh truyền thông để khơi dậy tinh thần sáng tạo học đường. Cuộc thi khởi nghiệp cấp tỉnh sẽ trở thành hoạt động trọng tâm thường niên.

UEH Mekong sẽ tiếp tục đề xuất mở rộng nền tảng UEH Global đến hệ phổ thông, cung cấp bài giảng, tài liệu, khóa học ngắn hạn, tích hợp bài kiểm tra hướng nghiệp dựa trên dữ liệu AI. Việc tích hợp công cụ học số vào định hướng nghề nghiệp sẽ giúp học sinh hiểu mình, hiểu thị trường và chọn lối đi phù hợp. Trong khi đó, tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mô hình khởi nghiệp tinh gọn (Lean Startup) được xem là hướng đi hiệu quả.

Theo bà Cẩm Loan, khởi nghiệp ngày nay không còn phụ thuộc vào vốn lớn mà dựa trên khả năng tận dụng công nghệ. Trường đề xuất đầu tư thiết bị hiện đại, không gian sáng tạo- mô phỏng- thực nghiệm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp định kỳ và liên kết doanh nghiệp- chuyên gia hỗ trợ học sinh hiện thực hóa ý tưởng.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN