Hạt gạo trong kỷ nguyên mới

Hạt gạo ví như “lộc trời”, cho thấy ý nghĩa thiêng liêng của cây lúa, hạt gạo. Biến đổi khí hậu và thị trường cạnh tranh là những thách thức, nhưng hạt gạo cũng đang đứng trước vận hội mới.

Có lẽ không có cây trồng nào thân thuộc bằng cây lúa. Nâng bát cơm, cảm nhận được mạch nguồn quá khứ và hiện tại chất chứa.

Từ chỗ “chạy gạo từng bữa”, Việt Nam đã vươn lên trở thành nước sản xuất và xuất khẩu lúa gạo hàng đầu trên thế giới, mang lại nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước và khẳng định vị thế quan trọng trên thị trường. Từ xuất khẩu 6 triệu tấn gạo những năm trước, năm 2022 lên 7,5 triệu tấn và năm 2024 đạt kỷ lục 9,18 triệu tấn, với kim ngạch xuất khẩu trên 5,7 tỷ USD. Không chỉ vậy, chất lượng và hình ảnh, thương hiệu lúa gạo của Việt Nam cũng ngày càng được nâng cao.

Bối cảnh quá trình hội nhập và tác động của biến đổi khí hậu, thị trường có nhiều sự cạnh tranh đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn và chất lượng sản phẩm. Điều này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường- Đỗ Đức Duy nhận định, tới một thời điểm nào đó, thế giới sẽ tuyên bố ngừng nhập khẩu lúa gạo không đạt tiêu chí phát thải thấp. Lúc ấy, chỉ những sản phẩm gạo xanh, canh tác theo quy trình giảm phát thải mới vào được các thị trường khó tính.

Thực hiện đề án “Phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”- các chuyên gia đều chung nhận định, đề án là bước “đi trước, đi sớm” đón đầu xu hướng tiêu dùng xanh và hoàn toàn phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp bền vững.

Việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trực tiếp chủ trì hội nghị triển khai đề án hồi tháng 10/2024, cho thấy một cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trên con đường thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đây là đề án có ý nghĩa quan trọng trong định hướng chuyển đổi phương thức canh tác lúa bền vững ở ĐBSCL nhằm gia tăng giá trị ngành hàng lúa gạo Việt Nam, nâng cao thu nhập và đời sống cho người nông dân.

Sự chuyển động về tư duy làm nông nghiệp, tích cực áp dụng công nghệ, xây dựng nền nông nghiệp thuận thiên, và nhất là phải thay đổi căn bản nhận thức của hàng triệu nông dân, để tiến tới người trồng lúa thoát khỏi lời nguyền “làm lúa mãi nghèo” sẽ là “kim chỉ nam” cho cây lúa, hạt gạo bước vào kỷ nguyên mới.

H.MINH