Nền tảng cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp

Năm 2024 là năm thứ 4 toàn tỉnh triển khai thực hiện Kế hoạch thực hiện cơ cấu lại (CCL) ngành nông nghiệp (NN) tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2021-2025. Kết quả nổi bật nhất đạt được là việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi và ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất diễn ra mạnh mẽ, từ đó tạo đà để đẩy mạnh CCL sản xuất NN trong năm sau, năm 2025- năm cuối của thực hiện kế hoạch.

Nông dân và các tổ chức sản xuất đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Kết quả tích cực

Theo Sở NN-PTNT, trong năm 2024, việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi tiếp tục theo hướng tích cực. Nông dân, các tổ chức sản xuất (tổ hợp tác, HTX) chú trọng CCL sản xuất lĩnh vực trồng trọt theo hướng nâng cao giá trị. Nhiều địa phương đã linh hoạt sử dụng hiệu quả đất trồng lúa chuyển sang trồng màu, cây ăn trái mang lại hiệu quả kinh tế.

Ngành chăn nuôi cũng được chuyển dịch đúng hướng, với định hướng phát triển chăn nuôi theo vùng đạt kết quả khả quan; việc duy trì và phát triển các mô hình chăn nuôi tập trung, kết hợp bảo vệ môi trường và an toàn dịch bệnh được tiến hành tích cực. Nghề nuôi trồng thủy sản tiếp tục được CCL theo hướng nuôi thâm canh các loại thủy sản chủ lực và đa dạng hóa thủy sản lồng/bè gắn với phát triển chuỗi giá trị, đảm bảo an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh và giảm thiểu rủi ro được chú trọng phát triển.

Song song đó, việc tuyên truyền, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất NN trong năm qua được tập trung thực hiện, nhiều mô hình hiệu quả được hình thành, mở rộng; nhiều diện tích được chứng nhận an toàn, chứng nhận GAP tăng lên. Nông dân và các tổ chức sản xuất đã áp dụng khá phổ biến cơ giới hóa trong NN để giảm công sức lao động, tăng hiệu quả sản xuất bằng việc sử dụng các loại máy móc hiện đại; nhờ đó, năng suất, sản lượng, giá trị nông sản ngày càng được nâng cao. 

Hạ tầng nông thôn, hạ tầng phục vụ sản xuất NN đang dần được hoàn thiện, xây dựng nông thôn theo hướng hiện đại gắn với đô thị hóa, đã cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất NN, sinh hoạt của người dân. Từ đó góp phần nâng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) năm 2024 ở khu vực nông nghiệp và thủy sản đạt 15.499 tỷ đồng tăng 2,75% so với năm 2023 và giá trị thu hoạch trên một đơn vị diện tích đạt 415 triệu đồng/ha (tăng 15,54 triệu đồng/ha so với năm 2023); trong đó, giá trị thu hoạch đất trồng trọt đạt 368,7 triệu đồng/ha, vượt chỉ tiêu đề ra (chỉ tiêu đến 2025 là 270 triệu đồng/ha).

Cụ thể, diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa trong năm đạt 26.727,6ha; trong đó, diện tích luân canh cây hàng năm trên đất lúa đạt 25.917,7ha, 103,7% so với kế hoạch (hay tăng 843,7ha so với năm trước). Nhiều địa phương chuyển đổi màu trên đất lúa như huyện Bình Tân, Vũng Liêm, TX Bình Minh cho hiệu quả kinh tế cao, thu nhập bình quân đạt 100-150 triệu/ha/năm, cao gấp 2-3 lần so với trồng lúa.

Hình thành vùng chuyên canh cây ăn trái tập trung với sản lượng lớn, cung cấp cho thị trường như: vùng trồng sầu riêng 2.800ha tại huyện Vũng Liêm, Mang Thít, Long Hồ, Tam Bình; vùng bưởi năm roi 1.400ha tại TX Bình Minh; vùng chôm chôm 1.300ha tại huyện Long Hồ, Trà Ôn; vùng trồng cam sành 15.000ha ở huyện Trà Ôn, Vũng Liêm, Tam Bình,…

Bên cạnh, toàn tỉnh hiện có 297ha ao, hầm nuôi cá tra thâm canh, 1.654 lồng, bè nuôi thủy sản trên sông lớn và 973 trang trại chăn nuôi gia súc gia cầm. Trong đó có nhiều cơ sở chăn nuôi, nuôi thủy sản được chứng nhận đạt các tiêu chuẩn trong sản xuất, tạo thuận lợi cho tiêu thụ nội địa và xuất khẩu... 

Đẩy mạnh cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp 

Theo Sở NN-PTNT, với kết quả tích cực đạt được về phát triển sản xuất NN trong năm qua, là cơ sở để ngành NN của tỉnh đề ra các giải pháp thực hiện để đẩy mạnh CCL sản xuất NN, phấn đấu đạt các mục tiêu theo kế hoạch đặt ra trong năm 2025.

Theo đó, CCL ngành NN của tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện theo hướng phát triển kinh tế NN, thích ứng biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị, hiệu quả và phát triển bền vững gắn với xây dựng NTM; hình thành vùng sản xuất chuyên canh quy mô lớn, ứng dụng NN công nghệ cao, nhằm tạo ra nông sản chất lượng để đáp ứng xu thế thị trường.
Để thực hiện có hiệu quả và đạt được các mục tiêu tại kế hoạch CCL ngành NN của tỉnh trong năm 2025, giải pháp trọng tâm trước tiên của ngành NN tỉnh là tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện các chính sách nhằm thúc đẩy phát triển NN và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. 

Kế đến là chuyển đổi quy mô sản xuất nhỏ lẻ cá thể sang quy mô sản xuất tập trung. Trong đó, thực hiện chuyển từ 2.100ha đất trồng lúa sang trồng cây lâu năm (như sầu riêng, dừa, mít, bưởi,…), thực hiện Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao năm 2025 với mục tiêu đến cuối năm 2025 đạt 3.203ha tại 4 huyện: Tam Bình, Vũng Liêm, Long Hồ và Bình Tân.

Xây dựng vùng nguyên liệu, sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, đảm bảo truy xuất nguồn gốc; xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói đáp ứng theo các tiêu chuẩn và yêu cầu của thị trường, nâng cao giá trị gia tăng các sản phẩm NN của tỉnh. Trong đó, dự kiến thiết lập, quản lý mã số 1.135ha vùng trồng các loại cây chủ lực và tiềm năng để phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu vào thị trường các nước như Trung Quốc, EU, Hàn Quốc,…

Song song đó, tăng cường phát triển khoa học công nghệ, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất; linh hoạt, đổi mới công tác khuyến nông; nhân rộng mô hình NN hữu cơ, xây dựng mô hình điểm về NN tuần hoàn; khuyến khích ứng dụng công nghệ cao hiệu quả trong sản xuất như: sử dụng thiết bị bay không người lái, công nghệ tưới nước tiên tiến, biện pháp quản lý cây trồng tổng hợp, ứng dụng phân bón, thuốc BVTV hữu cơ… Đồng thời tiếp tục phát triển chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản theo hướng tập trung an toàn dịch bệnh, vệ sinh thực phẩm gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị.

Ngoài ra còn đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, nhất là HTX. Hoàn thiện và nâng cấp kết cấu hạ tầng thủy lợi, giao thông... phục vụ sản xuất hàng hóa, thích ứng với biến đổi khí hậu. Chủ động theo dõi diễn biến của thời tiết, biến đổi khí hậu; kịp thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. Tăng cường kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn công tác phòng, chống dịch bệnh cây trồng, vật nuôi. Quản lý kiểm soát tốt chất lượng vật tư nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi, giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản.

Bài, ảnh: MỸ TRUNG