Kiến tạo môi trường giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”

Kiến tạo môi trường giáo dục (GD) “lấy trẻ làm trung tâm, giáo viên mầm non (MN) đóng vai trò quan trọng. Giáo viên là người tạo môi trường học tập cởi mở, người hướng dẫn, người truyền cảm hứng, giúp trẻ tự tin, năng động từng ngày.

Tích hợp trò chơi vào hoạt động học tập.

Nhìn nhận thực tế

Xác định vai trò của cán bộ quản lý, giáo viên MN trong việc chăm sóc, GD trẻ, xây dựng “trường MN lấy trẻ làm trung tâm”, thời gian qua, ngành GD-ĐT Vĩnh Long đã tổ chức nhiều chương trình bồi dưỡng và nâng cao năng lực chuyên môn; về phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động GD phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, trường lớp.

Nhìn nhận về phương pháp GD MN hiện tại, cô Nguyễn Thị Thùy Linh- giáo viên Trường MN KCN Hòa Phú (huyện Long Hồ), cho rằng: “Phương pháp GD MN hiện nay tại các trường vẫn còn một số hạn chế, khó khăn. Một vài hoạt động học tập vẫn mang tính chất truyền đạt kiến thức một chiều, ít khuyến khích trẻ tự do khám phá và sáng tạo. Bên cạnh đó, giáo viên cũng gặp không ít khó khăn trong việc thiết kế các hoạt động phù hợp để phát triển năng lực này cho trẻ. Thiếu hụt về tài liệu, trang thiết bị và kinh nghiệm cũng là một trở ngại không nhỏ”.

Bên cạnh, Sở GD-ĐT còn tạo diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm giữa cán bộ quản lý, giáo viên MN về tổ chức môi trường GD, đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng chăm sóc, GD trẻ.

Cô Dương Trần Thị Cẩm Hằng- giáo viên Trường MN Oanh Vũ III (huyện Mang Thít), bổ sung: “Bên cạnh nguyên nhân từ giáo viên, áp lực từ phía phụ huynh về thành tích học tập cũng khiến trẻ ít có cơ hội được tự do thể hiện bản thân. Nhiều bậc phụ huynh vẫn còn quan niệm rằng, sự tự chủ của trẻ đồng nghĩa với việc trẻ được làm mọi thứ theo ý mình, dẫn đến việc nuông chiều hoặc áp đặt. Hậu quả là trẻ thiếu tự tin, rụt rè, không dám đưa ra ý kiến của mình. Trẻ trở nên thụ động, lười suy nghĩ và không có hứng thú học tập”.

Nhìn nhận những ưu khuyết điểm, chia sẻ kinh ghiệm, góp ý và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong GD MN, khuyến khích giáo viên vận dụng các phương pháp GD tiên tiến. Cùng với đó là nhân rộng những mô hình, sáng kiến hay trong việc xây dựng môi trường GD MN hạnh phúc, lấy trẻ làm trung tâm, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tình cảm và kỹ năng xã hội. Tăng cường sự kết nối, hợp tác giữa các cơ sở GD MN, tạo động lực để giáo viên chủ động sáng tạo, vận dụng những cách tiếp cận GD tiên tiến vào thực tiễn.

Sẻ chia kinh nghiệm

Chia sẻ những giải pháp trong xây dựng môi trường thân thiện, để trẻ em hạnh phúc khi đến trường MN, cô Nguyễn Thị Thùy Linh, nói: “Tôi tích hợp trò chơi vào hoạt động học tập. Thông qua các trò chơi, trẻ có thể rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, suy luận và đưa ra quyết định. Ví dụ, trò chơi đóng vai giúp trẻ hóa thân vào các nhân vật khác nhau, từ đó học cách xử lý các tình huống giả định”.

Song song đó, cô Linh còn tạo môi trường học tập mở, linh hoạt và giàu tính thẩm mỹ sẽ kích thích sự tò mò và sáng tạo của trẻ. Trong đó, không gian lớp học được sắp xếp bàn ghế linh hoạt, dễ dàng thay đổi để phù hợp với các hoạt động khác nhau. Tổ chức các hoạt động học tập ngoài trời, cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên. Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động nghệ thuật; tạo cơ hội cho trẻ tự do lựa chọn hoạt động mà mình yêu thích.

Trao đổi về việc xây dựng trường MN xanh, thân thiện và hạnh phúc, cô Trần Thị Thu Hà- giáo viên Trường MN Sơn Ca (huyện Bình Tân), chia sẻ: “Thiết kế các khu vườn nhỏ trong khuôn viên trường, phù hợp với diện tích và điều kiện thực tế. Lựa chọn các loại cây dễ trồng, phù hợp với khí hậu địa phương và an toàn cho trẻ”. 

Bên cạnh, cần tổ chức các hoạt động giao lưu, kết nối giữa trẻ, giáo viên và phụ huynh, ví dụ như các buổi sinh hoạt lớp, hoạt động ngoại khóa, lễ hội... Tổ chức các hoạt động học tập theo nhóm, khuyến khích trẻ hợp tác, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau. 

Tạo điều kiện cho trẻ phát triển bản thân.

Cô Hà cho rằng: “Môi trường bên trong và bên ngoài lớp học có nhiều đổi mới, khang trang, xanh, sạch, đẹp, thân thiện và gần gũi hơn; bầu không khí tâm lý trong nhà trường có nhiều thay đổi theo hướng tích cực; giáo viên cảm thấy hạnh phúc và lan tỏa hạnh phúc đó tới trẻ, cha mẹ trẻ”.

Theo cô Dương Trần Thị Cẩm Hằng, giáo viên là người tạo môi trường học tập cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo. “Tôi khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, đưa ra ý tưởng mới. Không vội vàng đưa ra đáp án, mà để trẻ tự tìm tòi, khám phá. Thay vì yêu cầu trẻ vẽ tranh theo mẫu, tôi cho trẻ tự do vẽ những gì mình thích. Thay vì tổ chức các hoạt động học tập theo khuôn mẫu, tôi tạo ra những tình huống mở để trẻ tự do tìm tòi, khám phá và giải quyết vấn đề”- cô Hằng nói.

Sử dụng các phương pháp dạy học sáng tạo, linh hoạt; tìm tòi những phương pháp dạy học mới, tham gia các khóa tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp. Đồng thời, giáo viên là người kết nối với gia đình, góp phần xây dựng một môi trường GD MN hạnh phúc, lấy trẻ làm trung tâm, nơi mà mỗi đứa trẻ đều có cơ hội phát triển toàn diện và trở thành những công dân năng động, sáng tạo trong tương lai.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN