Cảnh báo về tội phạm công nghệ cao, tín dụng đen và tình trạng xâm hại quyền riêng tư với quy mô lớn

Sáng 9/12, tham gia thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Thị Thanh Lam- Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Vĩnh Long trao đổi về một số nội dung quan liên quan đến các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Lam phát biểu tại hội trường, sáng 9/12.

Đại biểu đánh giá cao sự quyết tâm của Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương trong việc tổ chức thực hiện công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2025, góp phần ổn định an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, mặc dù có nhiều biện pháp kìm chế, nhiều giải pháp được triển khai trên các mặt công tác nhưng tình hình tệ nạn xã hội tiếp tục diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm và vấn đề xã hội mới xuất hiện như lừa đảo trong giới thiệu việc làm, trong và ngoài nước; tình hình người lao động ở các tỉnh có vùng giáp biên sang nước ngoài làm việc thông qua hộ chiếu du lịch (hoặc giấy thông hành nhưng không có giao kết hợp đồng ngoài nước ngày càng phổ biến nhưng làm việc gì, ở đâu rất khó, việc quản lý, hỗ trợ khi gặp khó khăn)… họ dễ bị lợi dụng lôi kéo vi phạm pháp luật, trong khi chính sách pháp luật quy định quản lý nhóm lao động chưa được hoàn thiện; tỷ lệ người lao động làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng theo báo cáo nhiều năm được thực hiện đạt chỉ tiêu nhưng đến nay chưa đánh giá về tình hình chi phí tham gia, đời sống người lao động, chưa kể đến tình trạng “việc nhẹ lương cao”… điều kiện làm việc tại các nước sở tại.

Tội phạm công nghệ cao qua mạng xã hội với những thủ đoạn hết sức tinh vi và phức tạp tăng mạnh với nhiều chiêu trò biến tướng, chuyển nhầm tài khoản ép trả nợ gốc lãi, tội phạm tín dụng đen, vay qua app tiếp tục phổ biến gây khó khăn trên nền tảng di động… bất cứ ai cũng có thể là nạn nhân và có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Tình trạng sử dụng và lợi dụng công nghệ thông minh, trí tuệ nhân tạo, số hóa, kết nối mạng để thu thập dữ liệu cá nhân, kinh doanh quảng cáo, trốn thuế… Có thể nói quyền riêng tư theo hiến định đã và đang bị xâm hại với quy mô lớn và tốc độ nhanh chóng. Trong khi kết quả phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật các loại hình hoạt động có sử dụng công nghệ cao, thông qua không gian mạng còn nhiều khó khăn, bất cập.

Một số loại tội phạm gây bức xúc trong xã hội tiếp tục có xu hướng tăng như tình trạng xuống cấp đạo đức người thân hại nhau, thù ghét cá nhân, vì lòng tham xảy ra nhiều vụ giết người với nhiều thủ đoạn tàn ác, tội phạm liên quan đến người nghiện ma túy gây ảo giác, người có biểu hiện trầm cảm, tiền sử tâm thần thiếu kiểm soát hành vi, tình trạng xâm hại tình dục, bạo lực gia đình, trẻ em… không có dấu hiệu dừng lại, tình hình an ninh trật tự nông thôn nhiều diễn biến khó lường, cử tri và người dân băn khoăn lo lắng.

Xuất phát từ tình hình thực tiễn, đại biểu Trần Thị Thanh Lam kiến nghị Chính phủ các cơ quan có liên quan một số nhóm giải pháp như sau:

Một là, hoàn thiện chính sách pháp luật và quản lý người nghiện: Đại biểu đề nghị cần đánh giá toàn diện tình hình vi phạm pháp luật, nhận diện các vấn đề xã hội nảy sinh và rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành; chú trọng hơn nữa công tác phòng ngừa, chủ động các thông tin mang tính dự báo, đánh giá tình hình; khẩn trương rà soát hoàn thiện chính sách pháp luật về công tác này. Chú trọng đảm bảo các điều kiện tổ chức thực hiện Luật Ma túy sửa đổi lần này, trong đó chú trọng công tác quản lý người nghiện, nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện phục hồi, khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng hiện nay. Quan tâm công tác quản lý sau cai nghiện, tạo việc làm cho người sau cai nghiện một cách thực chất và có hiệu quả.

Hai là, cần nâng cao trách nhiệm quản lý lao động, việc làm: Nâng cao trách nhiệm vai trò của cơ quan quản lý nhà nước về công tác lao động việc làm, chú trọng hoàn thiện cơ sở dữ liệu về lao động việc làm; sớm có giải pháp đánh giá tình hình người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, nhất là lao động không theo dạng hợp đồng ở ngoài nước, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và các tội phạm mới phát sinh trong lĩnh vực này để hoàn thiện chính sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

Ba là, tăng cường vai trò gia đình và đạo đức xã hội: Đại biểu chuyển tải mong muốn của cử tri về việc Chính phủ cần chú trọng công tác giáo dục, phát huy vai trò của gia đình trong tình hình nuôi dưỡng, rèn giũa đạo đức cá nhân, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa đi vào thực chất”, sớm ban hành bộ tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới phù hợp với tình hình thực tiễn, trong đó có tiêu chí phát huy tình làng nghĩa sớm, khu dân cư, các thiết chế xã hội trong việc giám sát và điều chỉnh đạo đức, hành vi, ứng xử của các cá nhân và tập thể; tăng cường tuyên truyền thông tin chính sách, pháp luật cho nhân dân trước tác động của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay.

HỒNG YẾN (ghi)