Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 16/6/2025 với 9 chương, 42 điều, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Đây là bước ngoặt lịch sử trong việc tôn vinh, bảo vệ và phát triển lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục. Lần đầu tiên, Việt Nam có một đạo luật chuyên ngành dành riêng cho nhà giáo, xác lập đầy đủ vị trí pháp lý, quyền và nghĩa vụ cho đội ngũ làm nghề.
Đội ngũ nhà giáo- bao gồm cả trong và ngoài công lập- được thừa nhận là những người hành nghề đặc thù, có vị trí pháp lý rõ ràng, được đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp bằng một đạo luật riêng biệt.
Luật quy định rõ nhà giáo là lực lượng nòng cốt của ngành giáo dục, có vai trò quyết định trong bảo đảm chất lượng giáo dục, xây dựng xã hội học tập, chuyển đổi số và nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo được xác định là chuyên nghiệp, sáng tạo, bao gồm giảng dạy, nghiên cứu, phục vụ cộng đồng và nêu gương trong xã hội.
Một điểm nổi bật là chính sách tiền lương. Luật quy định “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”, kèm theo các khoản phụ cấp ưu đãi, trợ cấp vùng khó khăn, giáo dục hòa nhập, thâm niên… nhằm bảo đảm thu nhập, nâng cao đời sống và tạo động lực cống hiến. Đồng thời, nhà giáo ngoài công lập cũng được bảo vệ và thụ hưởng các quyền tương đồng, xóa bỏ ranh giới pháp lý giữa hai khu vực công- tư.
Luật lần đầu tiên luật hóa đạo đức nhà giáo bằng bộ quy tắc ứng xử rõ ràng với người học, đồng nghiệp, phụ huynh và xã hội. Đặc biệt, có cơ chế bảo vệ uy tín, danh dự, nhân phẩm nhà giáo trước các hành vi xúc phạm, quy kết vô căn cứ, nhất là trên không gian mạng. Những hành vi này sẽ bị xử lý nghiêm minh theo pháp luật.
Để chuẩn hóa và phát triển đội ngũ, luật hợp nhất hệ thống chức danh với chuẩn năng lực nghề nghiệp, áp dụng chung cho mọi loại hình cơ sở giáo dục. Công tác tuyển dụng gắn liền với thực hành sư phạm, đảm bảo chất lượng đầu vào. Ngành giáo dục được giao quyền chủ động trong tuyển dụng, sử dụng và điều phối đội ngũ, giải quyết hiệu quả bài toán thừa- thiếu giáo viên.
Với hành lang pháp lý rõ ràng, thống nhất và tiến bộ, Luật Nhà giáo không chỉ là sự bảo đảm quyền lợi cho người làm nghề mà còn là động lực để nâng cao chất lượng giáo dục, xây dựng một đội ngũ đủ mạnh, đủ tâm và đủ tầm, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
VĨNH PHÚC
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin