Các tác động đến thực hiện chính sách BHXH, BHYT năm 2019

Báo cáo tổng kết công tác năm 2018 và triển khai kế hoạch năm 2019 của BCĐ thực hiện chính sách BHYT, BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tỉnh Vĩnh Long cho thấy, các chỉ tiêu "xương sống" gồm bao phủ BHYT, tham gia BHXH, BHTN năm qua đã đạt và vượt. 

Báo cáo tổng kết công tác năm 2018 và triển khai kế hoạch năm 2019 của BCĐ thực hiện chính sách BHYT, BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tỉnh Vĩnh Long cho thấy, các chỉ tiêu “xương sống” gồm bao phủ BHYT, tham gia BHXH, BHTN năm qua đã đạt và vượt.

Cụ thể, hiện tại tỉnh đạt bao phủ BHYT 81,87% dân số (kế hoạch giao 81%). Đối tượng tham gia BHXH 85.642 người, đạt 16,4% lực lượng lao động; tham gia BHTN 74.420 người; đạt 14,3% lực lượng lao động và đều tăng so cùng kỳ.

Những điểm mới về cải cách chính sách BHXH theo Nghị quyết 28 của hội nghị Trung ương 7 (khóa XII) ban hành tháng 5/2018.

Một năm căn bản từ BCĐ các cấp, các cơ quan quản lý nhà nước đến người dân, người lao động thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN đạt kết quả đáng khích lệ.

Tuy nhiên, dự báo trong năm 2019 sẽ có nhiều vấn đề mới phát sinh và tác động lớn đến thực hiện chính sách BHXH, BHYT và BHTN ở địa bàn tỉnh và trong nước.

Về chính sách BHYT

Những quy định mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT; Nghị định 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT; và các thông tư... có tác động lớn đến nhận thức của người dân đối với chính sách BHYT.

Điểm đáng chú ý là quyền lợi khám chữa bệnh được mở rộng, người có thẻ BHYT được khám chữa bệnh thông tuyến huyện trên toàn quốc.

Thông tư 39/2018/TT-BYT của Bộ Y tế mới ban hành thay thế Thông tư 15/2018/TT-BYT quy định về giá dịch vụ y tế cho thấy, giá các dịch vụ khám chữa bệnh BHYT tăng khá cao đối với người có BHYT.

Tương tự, Thông tư 37/2018/TT-BYT ra đời thay thế cho Thông tư 02/2018/TT-BYT quy định giá dịch vụ y tế cho người không có thẻ BHYT cũng tăng khá cao. Từ đây đưa tới dự báo, số người tham gia BHYT sẽ tiếp tục tăng nhưng không cao so với các năm trước.

Điều đó dẫn đến yêu cầu về năng lực, chất lượng khám chữa bệnh của các cơ sở y tế cần được đầu tư, bổ sung nguồn lực để đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh của người dân, đảm bảo quyền lợi người tham gia BHYT.

Với Vĩnh Long, năm 2019 cần nỗ lực đạt chỉ tiêu kế hoạch Tỉnh ủy giao bao phủ BHYT 85,5%.

Về chính sách BHXH tự nguyện

Số đối tượng tham gia đạt tỷ lệ còn rất thấp so với tiềm năng, ở tỉnh cũng như trên cả nước. Theo đó, nhiều giải pháp đưa ra về trách nhiệm của các bộ ngành Trung ương về sửa đổi, bổ sung các quy định trách nhiệm đóng và quyền lợi được hưởng của loại hình BHXH để phù hợp thực tế và nguyện vọng người dân.

Đồng thời, cấp ủy và chính quyền các địa phương phải tăng cường lãnh chỉ đạo thực hiện các giải pháp tăng bao phủ BHXH tự nguyện thì mới đạt mục tiêu lộ trình đề ra.

Chỉ tiêu tham gia BHXH năm 2019 của tỉnh bình quân cần đạt 23% lực lượng lao động, trong đó BHXH bắt buộc đạt 22,4% và BHXH tự nguyện đạt 0,6%. Năm qua, tham gia BHXH tự nguyện đạt 0,22% lực lượng lao động.

Về chính sách BHXH và BHTN bắt buộc

Đến hết năm qua, BHXH tỉnh Vĩnh Long đã hoàn thành bàn giao sổ BHXH cho người lao động quản lý.

Thống kê tham gia BHYT, BHXH, BHTN bắt buộc ở doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp dân doanh đến cuối năm 2018 đạt 855/2.731 đơn vị (31,31%) và số lao động 52.369/70.361 (74,43%), tăng so năm ngoái.

Tuy vậy, trong nhiều khó khăn ở khai thác lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN, có điểm chính là tiêu chí quản lý doanh nghiệp của các cơ quan chức năng không đồng nhất.

Theo BHXH tỉnh, có doanh nghiệp không có ở địa chỉ đăng ký kinh doanh hoặc chưa đi vào hoạt động và không giao dịch với cơ quan BHXH nhưng vẫn có báo cáo thuế và nộp thuế môn bài với cơ quan thuế.

Số lao động do doanh nghiệp khi đăng ký thường kê khai theo quy mô phát triển nhưng theo thực tế rà soát kiểm tra thì số lao động rất ít.

Điều đó dẫn đến tình hình khó khai thác đơn vị, doanh nghiệp tham gia BHXH, BHYT, BHTN một cách triệt để. Chỉ tiêu BHXH bắt buộc năm 2019 đã nêu ở trên. Còn chỉ tiêu BHTN tỉnh phấn đấu đạt 20% lực lượng lao động.

Luật BHXH sửa đổi quy định từ ngày 1/1/2018, người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng và người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động là đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc.

Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc của doanh nghiệp ngoài nhà nước là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác; tiền lương tối thiểu vùng tăng theo nghị định của Chính phủ;...

Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự có hiệu lực có quy định tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động tùy trường hợp mà bị phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù.

Những vấn đề trên sẽ có ảnh hưởng lớn đối với khả năng tài chính và quy mô hoạt động của doanh nghiệp. Nên dự báo sẽ có nhiều doanh nghiệp có khó khăn, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa và siêu nhỏ sẽ tránh né đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.

MINH THÁI (ghi)