Kỳ 1 : Thuốc lá lậu- qua biên giới tới đồng bằng

Chỉ trong một buổi sáng, trên tuyến QL91 có đến hàng chục xe máy, mỗi xe chở hàng chục cây thuốc lá lậu đựng trong các thùng giấy hoặc túi nilon đen

[links()]

Chỉ trong một buổi sáng, trên tuyến QL91 có đến hàng chục xe máy, mỗi xe chở hàng chục cây thuốc lá lậu đựng trong các thùng giấy hoặc túi nilon đen xuất phát từ khu vực biên giới Châu Đốc hướng về TP Long Xuyên. Những chiếc xe này lao rất nhanh, bất chấp nguy hiểm.

Tăng về quy mô lẫn số lượng

Theo BCĐ Chống buôn lậu gian lận thương mại hàng giả (BCĐ 389) quốc gia, trọng điểm thường xảy ra hoạt động buôn lậu là tại các khu vực đường mòn, lối mở kinh rạch, sông biên giới, các xã, huyện biên giới giáp ranh. Các tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh, Cao Bằng, Hà Tĩnh, Đồng Tháp, Tây Ninh, Long An, An Giang… là các điểm thường xảy ra buôn lậu bởi tiếp giáp với các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia…

Tại An Giang- tỉnh có đường biên giới gần 100km- thuốc lá lậu “nóng” ở khu vực biên giới Châu Đốc do tỉnh có nhiều cửa khẩu đường bộ, đường sông, lối mòn thông thương qua 2 tỉnh Kandal và Takeo (Campuchia). Chợ gò Tà- Mâu (Campuchia)- khu vực áp sát biên giới- có hàng chục kho chứa hàng lậu.

Thuốc lá lậu được đựng trong những túi nilon đen từ TP Châu Đốc về TP Long Xuyên (An Giang).

Khoảng 5 giờ sáng, tại thị trấn An Châu (TP Long Xuyên- An Giang), chúng tôi ghi nhận được trên tuyến QL91 có đến chục xe máy chở 2- 3 bao thuốc lá lậu đựng trong các thùng giấy hoặc túi nilon đen xuất phát từ khu vực biên giới Châu Đốc hướng về TP Long Xuyên. Những xe này thường được cải tạo lại để chứa thêm hàng và làm máy lại có sức chở nặng hơn. Đối tượng buôn lậu chạy như phóng phi lao, ào ào, chạy theo tốp, bất chấp nguy hiểm cho người đi đường. Và dù bị truy bắt rất gắt gao nhưng nạn vận chuyển thuốc lá điếu ngoại nhập lậu vẫn diễn ra rầm rộ đoạn đường từ TP Châu Đốc xuống huyện Châu Phú và Châu Thành.

Theo bà Mai Thị Ánh Tuyết- Giám đốc Sở Công thương, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh An Giang, khó khăn trong công tác chống buôn lậu là tuyến biên giới An Giang dài, có nhiều đường mòn, kinh rạch, bến đò chằng chịt. Phía nước bạn vẫn tồn tại nhiều kho và bến bãi tập kết hàng hóa áp sát biên giới. Một bộ phận lớn cư dân biên giới không có đất sản xuất, không nghề nghiệp ổn định nên đã tham gia đai vác mướn, vận chuyển hàng lậu cho các đầu nậu. Trong khi nhu cầu thị trường về mặt hàng đường cát và thuốc lá lậu (90% Hero và Jet) vẫn còn khá lớn và lợi nhuận cao khiến tình hình buôn lậu luôn phức tạp, thủ đoạn đối phó ngày càng tinh vi.

Không chỉ vậy, hoạt động buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu có chiều hướng gia tăng tại các tuyến biển, cửa khẩu cảng biển, cảng sông quốc tế lớn. Đáng chú ý là tại khu vực sông thuộc xã Thường Thới Hậu B (Hồng Ngự- Đồng Tháp), mỗi tháng có từ 15- 30 lượt ghe hoặc tắc ráng tải trọng từ 10- 40 tấn chở thuốc lá ngoại, đường Thái Lan, gỗ xẻ về tập kết tại 9 kho chứa phía Campuchia, sau đó nhập lậu về Việt Nam.

Tuy không có đường biên giới nhưng với vị trí “nằm giữa đồng bằng” Vĩnh Long được đánh giá có vị trí quan trọng bởi khi hàng lậu từ biên giới Tây Nam về TP Hồ Chí Minh phải đi ngang qua địa bàn. Trong khi đó, buôn lậu thuốc lá chủ yếu qua các đường biên giới, từ các tỉnh Kiên Giang, An Giang, Đồng Tháp... phân phối đến các tỉnh khác đều đi qua địa bàn tỉnh. Theo BCĐ 389 tỉnh Vĩnh Long, những tháng đầu năm 2015, tình hình mua bán, vận chuyển hàng lậu, sản xuất kinh doanh hàng giả và các hành vi vi phạm trong hoạt động còn diễn biến phức tạp. Trong đó, nổi cộm là mua bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá điếu ngoại nhập lậu. Trong những tháng đầu năm 2015, các lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ và tiêu hủy trên 74.000 gói thuốc lá ngoại nhập lậu các loại.

Thủ đoạn tinh vi

Do mức chênh lệch giá cao giữa thuốc lá ngoại và thuốc lá nội, nên các đối tượng buôn lậu dùng nhiều phương thức, thủ đoạn rất tinh vi để vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu, liên tục, bất kể ngày đêm.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra, phát hiện một chủ xe khách gia cố hầm xe để chứa thuốc lá lậu

Chúng thường lợi dụng địa hình đường biên giới kéo dài, hiểm trở, nhiều khu vực xa xôi, hẻo lánh khó tiếp cận, quản lý để tổ chức tập kết hàng hóa tại các điểm giáp ranh biên giới, sau đó tìm cơ hội thuận lợi chia nhỏ, vận chuyển lén lút qua các đường mòn, lối mở, kinh rạch, sông biên giới; cất giấu, trà trộn hàng lậu trong người, đồ đạc khi xuất nhập khẩu… Mặt khác, chủ đầu nậu còn gắn trách nhiệm vật chất đối với người được thuê vận chuyển hàng lậu, nếu bị mất hàng phải tự đền tiền. Vì vậy lực lượng chức năng thường gặp phải sự chống đối rất quyết liệt của những đối tượng vận chuyển thuê này. Thêm vào đó, các đầu nậu cầm đầu buôn lậu điều hành từ xa bằng điện thoại, giao đàn em mua bán, vận chuyển, giao hàng và thu tiền. Lực lượng chức năng chỉ bắt và chỉ xử lý được các đối tượng làm thuê.

Tại Vĩnh Long, phương thức vận chuyển thuốc lá lậu cũng có thay đổi so với trước, ngày càng tinh vi hơn, như: cất giấu thuốc lá lậu trong cabin, mui, gầm, bình xăng xe, bố trí người theo dõi của lực lượng chống buôn lậu, thuê người dò đường trước khi vận chuyển, dùng xuồng máy, ghe máy có tốc độ rất cao để vận chuyển, thường xuyên thay đổi thời gian... Đặc biệt, đối tượng buôn lậu đã manh động và liều lĩnh hơn, sẵn sàng chống đối lại lực lượng chức năng khi bị phát hiện bắt giữ.

Bà Nguyễn Thị Tố Quyên- Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 1 cho biết: Các đối tượng tìm mọi cách để qua mặt cơ quan chức năng. Chủ yếu các đối tượng vận chuyển hàng cấm bằng xe máy, ngụy trang bằng nhiều hình thức như: cải tạo cốp xe, đựng trong giỏ trái cây, trong ba lô, túi xách, nhét trong heo đất,…

Có thể thấy rằng, buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu có chiều hướng gia tăng nhưng biện pháp ngăn chặn, phát hiện còn gặp nhiều khó khăn, vẫn chưa thật sự hiệu quả, đủ sức răn đe, cảnh báo.

Bài, ảnh: THẢO LY