Cần tính chi phí sản xuất vào trong giá gạo xuất khẩu và có cơ chế cho nông dân tham gia ấn định giá thu mua lúa. Đó là 2 đề xuất nâng cao tính cạnh tranh cho lúa gạo Việt Nam đề xuất tại hội thảo “Kết quả nghiên cứu ngành lúa gạo và lợi ích của người sản xuất nhỏ tại Việt Nam” do Liên minh Nông nghiệp tổ chức tại Hà Nội.
Cần phải có cơ chế chính thức để nông dân tham gia quyết định giá lúa. Ảnh: VINH HIỂN
Cần tính chi phí sản xuất vào trong giá gạo xuất khẩu và có cơ chế cho nông dân tham gia ấn định giá thu mua lúa. Đó là 2 đề xuất nâng cao tính cạnh tranh cho lúa gạo Việt
Kết quả nghiên cứu phát hiện mắt xích quyết định hầu như toàn bộ các vấn đề của ngành lúa gạo hiện nay là thị trường xuất khẩu- đầu ra cuối cùng có ảnh hướng rất lớn tới định hướng sản phẩm lúa gạo của Việt
Điều này dẫn tới một loạt hệ quả như sự khai thác đất tối đa phục vụ tăng sản lượng (3 vụ lúa), thiếu chọn lọc về giống và chất lượng, v.v… đe dọa sự phát triển bền vững của ngành sản xuất lúa gạo Việt Nam, đặc biệt tại ĐBSCL.
Các thành viên Liên minh Nông nghiệp cũng cho rằng các chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đang đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp thu mua và xuất khẩu nhiều hơn, thay vì mục tiêu ban đầu là tăng tính cạnh tranh của ngành nông nghiệp và hỗ trợ nông dân.
Ví dụ, chính sách quy định giá sàn thu mua lúa không đem lại lợi nhuận lớn hơn cho nông dân mà còn vô tình cản trở nông dân chuyển dịch sang trồng các giống lúa chất lượng cao.
Chính sách cho doanh nghiệp vay vốn ưu đãi để thu mua tạm trữ chưa chứng minh được hiệu quả rõ rệt trong việc bình ổn thị trường và hỗ trợ người nông dân yếu thế. Hay những quy định về điều kiện xuất khẩu gạo hiện nay (Nghị định 109) vô hình trung ngăn cản một bộ phận doanh nghiệp với sản phẩm gạo đặc thù (sản lượng ít, nhưng lợi nhuận và tính cạnh tranh rất cao) tham gia vào thị trường, triệt tiêu tính đa dạng của hàng xuất khẩu Việt
Giáo sư Võ Tòng Xuân nhận xét:
“Hiện nay mức giá sàn do Bộ Công thương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và PTNT, Hiệp hội Lương thực Việt Nam xác định và công bố, người trồng lúa hoàn toàn không có tiếng nói gì trong các quyết định này. Chúng tôi cho rằng cần phải có cơ chế chính thức để nông dân tham gia vào việc ấn định giá thu mua lúa mỗi vụ thông qua các tổ chức đại diện của mình.
Về các điều kiện đối với xuất khẩu gạo cũng cần có quy định riêng cho các doanh nghiệp khai thác thị trường ngách như lúa gạo chất lượng cao, gạo đặc sản. Có như vậy sân chơi mới công bằng và dần dần Việt
Tiến sĩ Nguyễn Đức Thành- Viện Nghiên cứu chính sách kinh tế (VERP), Trưởng nhóm nghiên cứu lúa gạo của Liên minh Nông nghiệp cho rằng:
Do ảnh hưởng nhiều chính sách hỗ trợ và trợ cấp khác nhau từ ngân sách nhà nước nên ngành lúa gạo đang có khuynh hướng sản xuất thừa nhóm sản phẩm có chất lượng trung bình và thấp, đang xuất khẩu với giá thấp.
Như vậy xuất hiện một thực tế là người đóng thuế Việt
Chúng tôi đề xuất nên tính đủ phần trợ cấp vào giá xuất khẩu để phán ánh đúng chi phí sản xuất và đảm bảo quyền lợi của nông dân.
Xuất khẩu chú trọng vào tăng giá thay vì chỉ tập trung tăng sản lượng mới tạo động lực cho doanh nghiệp và người nông dân chủ động đầu tư, thay đổi công nghệ, lựa chọn giống lúa thuần chủng, chất lượng cao, làm tăng tính cạnh tranh và tạo dựng thương hiệu cho ngành lúa gạo Việt Nam.
Bên cạnh các khuyến nghị về giá gạo và nâng cao vị thế của nông dân, nhóm nghiên cứu còn đưa ra đề xuất một số giải pháp khác như bãi bỏ thuế VAT (5%) với mặt hàng gạo tiêu thụ trong nước để tạo công bằng giữa doanh nghiệp phân phối gạo trong nước, doanh nghiệp xuất khẩu, tiểu thương…
HÀ VĨNH THÁI
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin