Một số vấn đề cần quan tâm về quyền và lợi ích của người lao động

10:11, 04/11/2014

Bộ luật Lao động năm 2012 hiện có những nội dung sửa đổi liên quan đến quyền và lợi ích của người lao động. Phóng viên Báo Vĩnh Long đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thanh Nhân- Trưởng Phòng Việc làm- Tiền lương- Bảo hiểm xã hội thuộc Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh Vĩnh Long về vấn đề này.

* Một trong những điểm mới của Bộ luật Lao động năm 2012 có đề ra quy định riêng dành cho một số loại lao động. Xin ông cho biết đó là những lao động nào?

Để đảm bảo quyền và lợi ích của người lao động, Bộ luật Lao động năm 2012 có đưa ra những quy định riêng đối với một số loại lao động: lao động nữ, đặc biệt là chế độ bảo vệ thai sản; lao động chưa thành niên và sử dụng lao động dưới 15 tuổi; lao động là người cao tuổi; người khuyết tật và các hành vi bị cấm khi sử dụng lao động là người khuyết tật; lao động là người giúp việc gia đình…

* Khi có nhu cầu, người sử dụng những loại lao động trên phải tuân thủ quy định ra sao, thưa ông?

Đối với lao động nữ, người sử dụng lao động phải thông qua việc thực hiện một số chính sách của Nhà nước.

Cụ thể là khuyến khích, tạo điều kiện để lao động nữ có việc làm thường xuyên, áp dụng rộng rãi chế độ làm việc theo thời gian biểu linh hoạt, nâng cao trình độ nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe, tăng cường phúc lợi về vật chất và tinh thần nhằm giúp lao động nữ phát huy có hiệu quả năng lực nghề nghiệp, kết hợp hài hòa cuộc sống lao động và gia đình.

Bên cạnh là chính sách giảm thuế, mở rộng nhiều loại hình đào tạo nghề dự phòng phù hợp với đặc điểm về cơ thể sinh lý và chức năng làm mẹ của phụ nữ; tổ chức nhà trẻ, lớp mẫu giáo ở nơi có nhiều lao động nữ.

Đặc biệt đối với lao động nữ mang thai, người sử dụng lao động không được cho họ làm những công việc nặng nhọc, làm ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa, không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng.v.v…

Đối với lao động chưa thành niên, chỉ được sử dụng họ vào những công việc phù hợp với sức khỏe của từng lứa tuổi để đảm bảo sự phát triển về mặt thể chất và nhân cách. Khi sử dụng người lao động từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi thì phải ký kết hợp đồng lao động; bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến giờ học; bảo đảm điều kiện an toàn và vệ sinh lao động; cấm sử dụng người chưa thành niên làm những công việc ở những nơi gây tổn hại cho sức khỏe, an toàn và đạo đức của người chưa thành niên.

Đối với người cao tuổi, không được sử dụng họ vào những công việc nặng nhọc, độc hại gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Đối với người khuyết tật, phải đảm bảo về điều kiện, công cụ lao động, an toàn và vệ sinh phù hợp với lao động là người khuyết tật và phải thường xuyên chăm sóc sức khỏe của họ. Cấm sử dụng người khuyết tật bị suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, làm những công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại.

Khi có nhu cầu sử dụng người giúp việc gia đình, người sử dụng lao động phải ký kết hợp đồng bằng văn bản, thời hạn hợp đồng do hai bên thỏa thuận, trong đó quy định rõ nghĩa vụ và quyền lợi của hai bên.

* Thưa ông, những quy định trên đã mang đến cho người lao động quyền lợi gì?

Việc đưa ra những quy định riêng đối với từng loại lao động nói trên nhằm bảo đảm thực hiện bình đẳng giới và các biện pháp thúc đẩy bình đẳng giới trong tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, thời giờ làm việc nghỉ ngơi, tiền lương và các chế độ khác đối với lao động nữ.

Trong đó, quyền lợi của lao động nữ khi mang thai được quan tâm nhiều hơn như thời gian được nghỉ trước và sau khi sinh con là 6 tháng; sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng. Ngoài ra còn có các trợ cấp dành cho lao động nữ khi nghỉ để chăm sóc con ốm, khám thai hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai.

Đối với lao động chưa thành niên, thời gian làm việc không được quá 8 giờ trong ngày và 40 giờ trong tuần; dưới 15 tuổi thì không quá 4 giờ trong ngày và 20 giờ trong tuần và không làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

Người lao động cao tuổi được quyền rút ngắn thời giờ làm việc hàng ngày hoặc được áp dụng chế độ làm việc không trọn thời gian. Trường hợp người lao động đã nghỉ hưu, nếu làm việc theo hợp đồng lao động mới, ngoài quyền lợi đang hưởng theo chế độ hưu trí, họ vẫn được hưởng quyền lợi đã thỏa thuận theo hợp đồng lao động.

Nhằm bảo trợ quyền lao động tự tạo việc làm, Nhà nước có chính sách khuyến khích và ưu đãi người sử dụng lao động tạo việc làm và nhận lao động là người khuyết tật vào làm việc.

Lao động giúp việc gia đình có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào và quyền tố cáo với cơ quan có thẩm quyền khi người sử dụng lao động có hành vi ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức hoặc có những hành vi vi phạm pháp luật khác.

* Cảm ơn ông!

TẤN PHONG (Thực hiện)