Đề nghị giao chức năng thanh tra cho BHXH

Là bộ luật liên quan đến chính sách của hàng chục triệu lao động trên cả nước, nên dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) nhận được nhiều sự quan tâm của các vị đại biểu (ĐB) Quốc hội đóng góp tại hội trường.

Cán bộ công chức cấp xã là lực lượng có thời gian làm việc ổn định, lâu dài giống như công chức.

Là bộ luật liên quan đến chính sách của hàng chục triệu lao động trên cả nước, nên dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) nhận được nhiều sự quan tâm của các vị đại biểu (ĐB) Quốc hội đóng góp tại hội trường.

* Đề nghị cán bộ không chuyên trách cấp xã tham gia BHXH bắt buộc

Thực tế cho thấy những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đảm nhận rất nhiều công việc khác nhau. Cấp xã là nơi triển khai trực tiếp các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, có thể khẳng định rằng trong sự phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương có sự đóng góp không nhỏ của cán bộ không chuyên trách cấp xã.

Hiện nay, chế độ của đối tượng này còn thấp, chỉ được hưởng mức phụ cấp theo chức danh do HĐND cấp tỉnh quy định (hiện nay mức phụ cấp cao nhất là 1,86) và trong suốt quá trình làm việc không được tăng lương.

Đây là một bất cập về hệ thống chính sách dẫn đến việc bố trí, đào tạo cán bộ cấp xã gặp khó khăn, không thu hút được những người trẻ có trình độ, năng lực về công tác và gắn bó lâu dài với vị trí là cán bộ không chuyên trách ở cấp xã.

ĐB Nguyễn Thị Phúc (đơn vị tỉnh Bình Thuận) chỉ ra rằng, nếu nói đội ngũ làm việc không chuyên trách cấp xã không có thời gian làm việc cố định nên chỉ hưởng phụ cấp công việc là không phù hợp thực tế. Tại cơ sở, các cán bộ không chuyên trách làm như các công chức cả về thời gian và công việc.  Hiện nay có nhiều cán bộ không chuyên trách cấp xã có quá trình làm việc lâu dài, nhưng đến tuổi nghỉ hưu lại không có chế độ gì dẫn đến tâm lý không an tâm công tác.

ĐB Bùi Văn Phương (đơn vị tỉnh Ninh Bình) cho rằng nên đưa đối tượng cán bộ không chuyên trách cấp xã vào diện đóng BHXH bắt buộc, bởi vì các đối tượng này có thể sẽ trở thành cán bộ chuyên trách nếu mình quan tâm và họ có năng lực tốt. Ngoài ra, khi thực hiện chính sách này cũng là hình thức động viên giúp cho các đối tượng này yên tâm và ý thức làm việc của họ sẽ tốt hơn.

ĐB Nguyễn Thanh Sơn (đơn vị tỉnh Hà Tĩnh) cho biết, việc mở rộng đối tượng đóng bảo hiểm với các cán bộ bán chuyên trách cấp xã- phường- thị trấn là nguyện vọng tha thiết mà nhiều lần tiếp xúc cử tri, tiếp dân, giám sát các đối tượng này đã đề xuất, kiến nghị. Đây cũng chính là sự ghi nhận đóng góp của các cán bộ cấp xã- phường hiện nay.

Còn ĐB Nguyễn Thị Thu Hằng (đơn vị tỉnh Bình Định) cho rằng, đa số cán bộ không chuyên trách cấp xã có thời gian làm việc dài, tương đối ổn định tại cấp xã và đều có mong muốn tham gia BHXH bắt buộc.

Khi thực hiện chế độ hỗ trợ này trong điều kiện khó khăn của ngân sách hiện nay cũng cần phải tính toán, cấn đối nhưng theo tôi đó là cần thiết thể hiện được sự bình đẳng giữa những người cùng làm việc trong nhà nước ở cấp xã.

* Đề nghị giao chức năng thanh tra BHXH cho cơ quan BHXH

Hiện nay, tình trạng vi phạm pháp luật trốn đóng, nợ đóng BHXH diễn ra khá phức tạp, có nhiều doanh nghiệp thành lập, sử dụng lao động nhưng trốn đóng hoặc khi trích khoản đóng của người lao động lại kéo dài thời gian làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động. Về nợ BHXH, xảy ra tại hầu hết các địa phương.

Đặc biệt, nhiều đơn vị để nợ trong thời gian dài, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

ĐB Nguyễn Thanh Sơn cho biết, có trường hợp chủ doanh nghiệp chiếm dụng tiền BHXH như thực hiện trích trừ tiền BHXH, BHYT của người lao động nhưng không nộp vào Quỹ BHXH.

Từ thực trạng trên, cơ quan BHXH đã thực hiện nhiều giải pháp để khắc phục như phối hợp kiểm tra liên ngành, thành lập tổ thu nợ liên ngành, đăng trên các phương tiện thông tin đại chúng danh sách các đơn vị nợ tiền BHXH và thực hiện việc khởi kiện đơn vị sử dụng lao động ra tòa án dân sự... nhưng kết quả còn hạn chế. Vì thế, tôi đề nghị nên giao chức năng thanh tra BHXH cho cơ quan BHXH để có thể giải quyết tốt vấn đề trên.

ĐB Bùi Văn Phương cho rằng, hiện nay Nhà nước giao cho BHXH quản lý một mảng rất lớn thì thanh tra cũng là yêu cầu cần thiết để họ thực hiện nhiệm vụ.

Hiện nay tình trạng nợ đọng, chậm đóng và trốn đóng BHXH của các doanh nghiệp rất lớn, thậm chí có trường hợp trích tiền của người lao động nhưng không đóng cho cơ quan BHXH. Do vậy, tôi đề nghị nên giao chức năng thanh tra cho cơ quan BHXH, còn nếu khi thực hiện có vướng luật thì tôi đề nghị sửa luật.

ĐB Nguyễn Sỹ Cương (đơn vị tỉnh Ninh Thuận) kiến nghị, dù chưa phù hợp với quy định của Luật Thanh tra, nhưng nên giao cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thay vì chỉ giao thanh tra việc đóng BHXH.

Có thể trong tình hình hiện tại việc đóng BHXH là vấn đề nóng và thanh tra việc đóng BHXH là quan trọng hơn vấn đề khác như việc thực hiện chế độ chính sách BHXH, quản lý quỹ BHXH… nhưng các vấn đề này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.  

ĐB Nguyễn Ngọc Phương cho đây là một giải pháp tốt nhất xử lý nợ đọng BHXH của doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động hiện nay.

Theo đại biểu, BHXH là cơ quan cuối cùng quan trọng nhất về quyết định an sinh chủ yếu của quốc gia trong giai đoạn tới và có trọng trách lớn trong thu chi, quản lý, sử dụng, đầu tư và thu lợi, nên việc giao quyền thanh tra bảo hiểm cho BHXH trong thời gian tới là hợp lý.

Đa số đồng tình với quy định này, tuy nhiên các ĐB cũng đề nghị việc giao chức năng thanh tra cho ngành BHXH phải có quy định cụ thể để tránh chồng chéo với chức năng thanh tra của ngành lao động- thương binh và xã hội và không làm tăng thêm biên chế của BHXH. Song song đó, ngành phải chịu trách nhiệm trước tình trạng nợ đọng hoặc trốn đóng BHXH. 

Bài, ảnh: TPT