Nhìn từ con sông

07:10, 11/10/2014

Người miền Tây đi xa nhớ mùa nước nổi như nhớ nhà. Nói tới mùa nước nổi, cứ như thể nói về một con người “năm nay lớn bao nhiêu, cao tới đâu, chừng nào về…”. Những xóm nghề theo mùa nước mà thành: xóm lưới, xóm lọp, xóm xuồng “năm quăng”… nghe đã thấy dễ thương.

Anh bạn nói con nước miền Tây quý lắm nghe, ít nơi nào có được, đó là chế độ bán nhật triều. Ngày hai con nước ròng nước lớn. Nên cạn cũng không cạn kiệt mà ngập cũng không ngập lâu. Thú thật là mình thì chẳng biết gì, cứ nhìn con nước trôi, thấy năm tháng đi qua, từ lúc nhỏ đến lớn rồi già đi… Còn con nước vẫn vậy. Đến hẹn lại về.

Nhưng thật ra nước không hề “vẫn vậy”. Về phía đầu nguồn, ngay mùa nước nổi, lúa vẫn đâm bông, người dân rốn lũ không còn cảnh ngồi bó gối dòm sóng nước minh mông, nói “bây giờ làm lúa 3 vụ khỏe re”. Có được cảnh này, đó là nhờ hệ thống đê bao khép kín.

Nước không còn mặc sức tung hoành, muốn cho vào đồng mới được vào đồng, không thì… ở ngoài sông vậy. Nhiều vị lãnh đạo địa phương rất vui vì giờ đã chủ động hoàn toàn, không còn lo cảnh ngập nước hư hại đường sá, nhà cửa, mà rau lúa xanh tốt quanh năm.

Nhưng nhiều người lo những cánh đồng mơn mởn xanh rồi đây càng nặng mùi phân thuốc, vì đâu còn phù sa bồi đắp màu mỡ cho đất đai. Giá thành hạt lúa đẩy lên cao, vô tình biến thế mạnh thành “thế yếu” của đồng bằng.

Người lại lo những cánh đồng vàng bông điên điển đi về đâu? Rồi lại lo cứ đuổi nước ra sông như vậy, con nước hiền hòa sẽ trở thành hung dữ, vừa đi vừa phá dọc lòng sông. Bờ đất bãi bồi trở thành nguy hiểm. Đó là chưa kể biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Cho nên mới nghĩ, chuyện xây dựng các cụm tuyến dân cư vượt lũ là rất hay. Ở nông thôn, người dân cũng nên sống trong các “khu đô thị” nho nhỏ này. Nhà nước có thể đầu tư điện đường, trường trạm, chợ búa tốt hơn, đầy đủ hơn để người dân an tâm vào đấy sống và làm việc.

Còn đồng ruộng… những cánh đồng thẳng cánh cò bay nên sống thuận theo mùa màng, nước về nên nuôi cá nuôi tôm, trồng sen trồng súng, như lời của các nhà chuyên môn nặng lòng với sông nước miền Tây.

PHƯƠNG NAM