Ru miền thơ ấu

Ầu…ơ ớ ơ… gió mùa thu mẹ ru con ngủ… năm canh chày… thức đủ năm canh… Giữa trưa hè, vẳng đâu đây tiếng hát ru con dịu dàng mà da diết, đủ sức khiến cho người ta giật mình!

Ầu…ơ ớ ơ… gió mùa thu mẹ ru con ngủ… năm canh chày… thức đủ năm canh… Giữa trưa hè, vẳng đâu đây tiếng hát ru con dịu dàng mà da diết, đủ sức khiến cho người ta giật mình!

Hát ru, nói như GS. TS Trần Văn Khê “sữa ru phần xác, hát ru phần hồn” thật sự thấm đẫm một tình yêu ông bà, cha mẹ, quê hương,… Qua lời ru, có chút gì vừa dịu ngọt, vừa u hoài, “ầu… ơ ớ ơ… con cá lý ngư sầu tư biếng lội, con chim phượng hoàng sầu cội biếng… bay…”.
 
Là sự thủy chung, bền chặt “chàng đi cho thiếp theo cùng, đói no thiếp chịu… ờ... ơ… lạnh lùng thiếp cam…”; mà cũng lắm nỗi trái ngang “ầu… ơ ớ ơ… tưởng giếng sâu em nối sợi dây dài, hay đâu giếng cạn… ơ ờ… em tiếc hoài sợi dây…”

Thương sao tiếng hát ru hời những tâm hồn trẻ thơ, trong sáng, đẹp đẽ; để lắng lòng những câu chuyện làng quê, những phận người nhiều âu lo, bất trắc, như một lời trách móc nhẹ nhàng mà vẫn đầy níu kéo “ầu… ơ ớ ơ… chim đa đa đậu nhánh đa đa, chồng gần sao em không lấy để lấy chồng xa… lỡ mai cha yếu mẹ già… chén cơm đôi đũa… ờ ơ... bộ kỷ trà… ai dưng”.

Kẽo kẹt tiếng võng đưa, ấm áp vòng tay mẹ, tay bà và lời ru ngọt ngào đã là dòng nước tưới mát tâm hồn ấu thơ. Cả lời ru của một người nào đó cất lên qua mênh mang đồng lúa chín, cả tiếng ru của cô láng giềng tay bế tay bồng cũng thành hành trang đi theo rất nhiều người suốt bao năm tháng.

Tiếng hát ru em ầu ơ ví dầu không hề phô diễn mà chở nặng tâm hồn người hát. Nên “tiếng tâm hồn” đã thấm đẫm những vị ngọt mặn cay đắng của cuộc đời. Đấy là những lời tâm sự của vợ với chồng, của cha mẹ với con cái… Là lòng chung thủy, là mối tình nghèo, lòng hiếu thảo hay chút hờn tủi, than thân trách phận…

Những khúc hát ru thường buồn. Nỗi buồn nhè nhẹ, man mác cứ len nhẹ vào hồn như bóng hoàng hôn, như khói bếp ngậm ngùi trên mái rạ… nhưng không hề bi lụy. “Ầu… ơ ớ ơ… chớ than phận khó ai ơi, còn da lông mọc, còn chồi xanh cây…”

Đã lâu rồi, không còn nghe những tiếng hát ru đầu đời đậm đà cảm xúc… mong sao, dẫu ở nông thôn hay thành thị, cứ chiều về, trong các gia đình trẻ lại dịu dàng tiếng hát ru con. Những khúc hát ru miền thơ ấu, xin chớ để phôi pha và nhạt nhòa trong vòng xoáy cuộc đời.

PHƯƠNG NAM