Nhức nhối với hàng hóa không rõ nguồn gốc

Vĩnh Long không có biển, đường biên nhưng là “đường đi” của hàng hóa từ TP Hồ Chí Minh về các tỉnh, thành ĐBSCL và ngược lại. Thời gian qua, ngành chức năng đã tăng cường tuần tra kiểm soát nhưng tình trạng mua bán hàng lậu, hàng giả, kém chất lượng luôn diễn biến phức tạp, tinh vi, từng ngày từng giờ thách thức cơ quan quản lý.

Vĩnh Long không có biển, đường biên nhưng là “đường đi” của hàng hóa từ TP Hồ Chí Minh về các tỉnh, thành ĐBSCL và ngược lại. Thời gian qua, ngành chức năng đã tăng cường tuần tra kiểm soát nhưng tình trạng mua bán hàng lậu, hàng giả, kém chất lượng luôn diễn biến phức tạp, tinh vi, từng ngày từng giờ thách thức cơ quan quản lý.

Đấu tranh với đối tượng này phải chăng là vấn đề quá khó?

Kỳ 1: “Có kiểm tra là có vi phạm”

Mức độ vi phạm hàng gian, hàng giả ngày tinh vi.

Mức phạt đối với các trường hợp gian lận thương mại trong kinh doanh vật tư nông nghiệp, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm,… tăng lên từ 2- 3 lần nhưng số lượng vi phạm đang có chiều hướng tăng. Thậm chí, theo một cán bộ quản lý thị trường: “Hễ có kiểm tra là có vi phạm”.

Vi phạm tràn lan

Từ năm 2011 đến nay, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Vĩnh Long đã kiểm tra và phát hiện hàng trăm vụ vi phạm ở các mặt hàng phân bón, thức ăn chăn nuôi, sữa, rượu, mỹ phẩm… có chất lượng thấp, thậm chí rất thấp so chất lượng mà nhà sản xuất công bố.

Điển hình trong năm 2011, phát hiện tổng cộng 16 vụ vi phạm về phân bón; phát hiện 2 vụ đóng gói bột giặt giả nhãn hiệu OMO và kiểm tra 13 cơ sở kinh doanh vật tư nông nghiệp có dấu hiệu xâm phạm bản quyền đối với nhãn hiệu phân bón Lio Thái,…

Trong đó, đáng chú ý nhất là vụ việc diễn ra vào ngày 12/12, qua nguồn tin của quần chúng, Đội Quản lý thị trường số 4 (TP Vĩnh Long) kết hợp Cảnh sát giao thông Cầu Mới (Vũng Liêm) đã kiểm tra xe tải do một tài xế ở Tiền Giang điều khiển, phát hiện 400 bao phân kali (khoảng 20 tấn, trị giá trên 200 triệu đồng) của một công ty ở TP Cần Thơ.
 
Qua kiểm tra mẫu, số phân này được làm bằng gạch nung xay nhỏ trộn với muối, hàm lượng kali chỉ đạt 0,1% chứ không phải 60% như ghi trên bao bì. Ngành chức năng đã tịch thu tang vật, phạt hành chính theo quy định.

Vi phạm còn xuất hiện lĩnh vực an toàn thực phẩm. Ngày 2/10/2012, Đội Quản lý thị trường số 1 (TP Vĩnh Long) tiến hành kiểm tra xe khách đi từ TP Hồ Chí Minh về Vĩnh Long phát hiện vận chuyển 168kg cánh gà và 150kg chân gà, toàn bộ là hàng ngoại nhập.

Lúc kiểm tra chủ hàng không xuất trình được giấy tờ kiểm dịch, vì vậy toàn bộ số thực phẩm bị tịch thu tiêu hủy theo quy định. Trong năm 2012, ngành chức năng kiểm tra tổng cộng 196 vụ, phát hiện và xử lý 25 vụ vi phạm hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; xử lý 90 trường hợp hàng kém chất lượng, phạt hành chính gần 2 tỷ đồng.

Nổi cộm vi phạm trong những năm gần đây là tình hình vận chuyển, kinh doanh vật tư nông nghiệp.

Theo báo cáo, 9 tháng đầu năm 2013, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh đã phát hiện và xử lý 54 trường hợp vi phạm về chất lượng hàng hóa, phạt hành chính trên 1,3 tỷ đồng, trong đó tính riêng mặt hàng phân bón kém chất lượng đã xử lý 20 vụ, phạt hành chính trên 900 triệu đồng (có 2 vụ phân bón và 1 vụ thức ăn chăn nuôi có hàm lượng chất dinh dưỡng rất thấp xếp vào loại hàng giả).

Riêng tại Trà Ôn, ngay từ đầu năm 2014, Đội Quản lý thị trường số 6 “đột kích” vào tiệm tạp hóa do bà Bùi Thị Lọ ở xã Vĩnh Xuân làm chủ phát hiện đang mua bán, tàng trữ 220 gói thuốc ngoại nhập lậu. Toàn bộ số thuốc bị tịch thu, phạt chủ cơ sở và số tiền 15 triệu đồng.

Mức độ ngày tinh vi

Theo ông Huỳnh Văn Cẩn- Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 6, mức độ vi phạm ngày càng tinh vi, thủ đoạn phổ biến hiện nay của các đối tượng là thay bao bì, sửa “đát” đã hết hạn, in hạn mới lên sản phẩm, sau đó tiếp tục tiêu thụ trên thị trường.

Để chứng minh, ông Cẩn đưa chúng tôi xem 1 bịch bột ngọt hiệu Ajinomoto thật và 1 bịch bột ngọt Ajinomoto làm giả trong tổng số 100 bịch mà đội vừa thu giữ tại tiệm tạp hóa trên địa bàn để so sánh, nhưng vẫn không sao phân biệt được.

Bởi từ ngày tháng, màu chữ, cỡ chữ in trên bao bì giữa thật và giả gần như không có gì khác biệt. Tuy nhiên, đến khi ông Cẩn lật mép hàn từng bịch cho chúng tôi xem thì quả thật, trên một góc nhỏ bịch bột ngọt giả mép hàn nhỏ, có nhiều nốt bọt khí; màu sắc trên bao bì nhìn kỹ nhạt hơn bột ngọt thật mà theo ông Cẩn “người mua sơ ý thì khó mà phát hiện được”.

Tình trạng hàng “dỏm” hàng kém chất lượng diễn biến phức tạp.

Hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ ở hàng cao cấp mà còn ở các mặt hàng tiêu dùng hàng ngày. Hàng “dỏm” không chỉ tập trung tiêu thụ ở các trung tâm, thành phố lớn mà còn len lỏi vào thị trường nông thôn.

Ngoài ra, các đối tượng còn thường xuyên theo dõi mọi hoạt động của lực lượng kiểm tra, túc trực tại cả trụ sở làm việc lẫn trên đường. Khi thấy lực lượng ra quân kiểm tra, chúng liền thông báo cho nhau nên rất khó bắt giữ. Trong trường hợp bị lực lượng chức năng phát hiện, các đối tượng sẵn sàng bỏ lại hàng, phương tiện để tẩu thoát hoặc chống trả trong tình huống khẩn cấp.

Kể lại cho chúng tôi nghe, nhưng Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh- Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 2 (TX Bình Minh) Nguyễn Văn Mừng “vẫn còn sợ” khi phải chịu sự chống trả quyết liệt của lực lượng mổ heo, trong một lần kiểm tra tại một điểm tập kết gia súc ở ấp Mỹ Hưng 2 (xã Mỹ Hòa).
 
Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ của Trạm Thú y TX Bình Minh và Công an xã Mỹ Hòa, nên hành vi tổ chức bơm nước vào 11 con heo trước khi giết mổ của ông Trần Văn Năm đã bị lực lượng quản lý phát hiện, bắt quả tang. Đội kiểm tra đã lập biên bản vi phạm và xử phạt hành chính 5,5 triệu đồng, giám sát số lượng heo bơm nước khi thải ra hết mới cho giết mổ.

Bài, ảnh: NGUYỄN HOÀNG - THẢO LY