Theo TS. Lưu Đức Cường- Giám đốc Viện Quy hoạch môi trường, hạ tầng kỹ thuật đô thị (ĐT)- Nông thôn thuộc Viện Quy hoạch ĐT và Nông thôn quốc gia, khu vực ĐBSCL có khả năng ngày càng bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi biến đổi khí hậu (BĐKH), nước biển dâng và các hiện tượng thời tiết cực đoan nếu không có những chiến lược, giải pháp phát triển ĐT, hạ tầng phù hợp có cân nhắc tới
TP Vĩnh Long có nhiều tuyến đường ngập nặng vào mùa mưa lũ.
Theo TS. Lưu Đức Cường- Giám đốc Viện Quy hoạch môi trường, hạ tầng kỹ thuật đô thị (ĐT)- Nông thôn thuộc Viện Quy hoạch ĐT và Nông thôn quốc gia, khu vực ĐBSCL có khả năng ngày càng bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi biến đổi khí hậu (BĐKH), nước biển dâng và các hiện tượng thời tiết cực đoan nếu không có những chiến lược, giải pháp phát triển ĐT, hạ tầng phù hợp có cân nhắc tới các vấn đề BĐKH đặc trưng của khu vực này nhằm đảm bảo phát triển bền vững.
Với những đặc điểm điển hình về điều kiện tự nhiên, địa hình, khí hậu vùng ĐBSCL bị ảnh hưởng chủ yếu bởi các hiện tượng lũ lụt, triều cường và nước biển dâng, gió lốc,… gây ra các hậu quả như xâm nhập mặn vào mùa khô, ngập úng vào mùa mưa và sạt lở bờ sông, bờ biển.
Ngay cả ĐT loại 1 TP Cần Thơ cũng thường xuyên chịu hậu quả của lũ lụt, triều cường và mưa lớn. Hàng năm, vào mùa mưa, TP Cần Thơ bị ngập triều với độ sâu phổ biến từ 0,3- 1,5m. Đáng nói là tình trạng ngập úng ngày càng xảy ra trên diện rộng, thường xuyên và kéo dài hơn.
Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra ngập úng còn do phát triển ĐT thiếu đồng bộ và chưa hợp lý. Nhiều ĐT trong vùng có hệ thống hạ tầng yếu kém, đặc biệt là hệ thống hạ tầng phục vụ thoát nước.
Hệ thống tiêu thoát nước của các ĐT (đặc biệt là các khu vực trung tâm ĐT cũ) đã cũ, xuống cấp. Hầu hết các ĐT sử dụng hệ thống thoát nước chung, không đảm bảo thoát nước trong điều kiện hiện nay (chứ chưa tính đến các kịch bản BĐKH trong tương lai). Quá trình ĐT hóa nhanh, các hành lang thoát nước, hệ thống kinh mương bị lấn chiếm hay vứt rác bừa bãi làm thu hẹp và tắc nghẽn. Quá trình ĐT hóa cũng làm giảm khả năng điều tiết, lưu chứa nước tự nhiên. Mặt khác, công tác quản lý cốt nền xây dựng chưa được quan tâm đúng mức, khu vực mới luôn có cốt cao độ nền cao hơn các khu vực cũ. Điều này dẫn tới khó khăn cho tiêu thoát nước tại các khu vực cũ gây ngập úng khi có mưa lớn và triều cường. Như TP Rạch Giá, khu vực lấn biển mới có cao độ cao hơn các khu vực cũ phía trong nên chặn hướng dòng chảy thoát nước ra biển.
| PGS. TS. Lê Anh Tuấn- Viện Nghiên cứu BĐKH- Đại học Cần Thơ:
ĐBSCL đang phải chịu tác động kép, một bên là áp lực BĐKH, mặt khác là sự xuất hiện ngày càng nhiều các đập thủy điện ở thượng nguồn khiến nguồn nước suy giảm nên sản xuất nông nghiệp, thủy sản ngày càng khó khăn.
BĐKH tác động đến mọi mặt đời sống xã hội như ảnh hưởng đến sản xuất, quá trình phát triển, sức khỏe con người, thiên tai xuất hiện ngày càng nhiều, tác động đến cơ sở hạ tầng, áp lực lên nguồn năng lượng, tác động đến việc di dân và môi trường, hệ sinh thái suy giảm. LIÊM HIỀN |
TS. Lưu Đức Cường kiến nghị các nhóm giải pháp thích ứng như: nhóm giải pháp về kỹ thuật, thiết kế, xây dựng; về quản lý và vận hành; về quy hoạch và kế hoạch; về tăng cường năng lực, cơ chế chính sách.
Trong đó, cần nghiên cứu các vật liệu xây dựng có khả năng chống chịu với mưa lớn, nắng nóng và nguy cơ ăn mòn bởi nước mặn; rà soát, điều chỉnh các tiêu chuẩn thiết kế hạ tầng kỹ thuật phù hợp với điều kiện khí hậu vùng ĐBSCL cũng như các kịch bản BĐKH;
xây dựng hệ thống kè, đê bao, tường chắn sóng tại những khu vực xung yếu, đồng thời kết hợp với các giải pháp trồng cây hành lang xanh, rừng ngập nước; thiết lập hành lang bảo vệ an toàn cho các công trình hạ tầng kỹ thuật đầu mối; tăng không gian chứa nước, hỗ trợ thoát nước và cấp nước đồng thời tạo cảnh quan cho ĐT.
Riêng TP Vĩnh Long, theo đề tài nghiên cứu “Xác định dòng chảy thủy văn ĐT trên địa bàn TP Vĩnh Long” do TS. Trương Văn Hiếu- Phân viện Khí tượng Thủy văn và Môi trường phía Nam làm chủ nhiệm, thì hệ thống thoát nước của thành phố đã cũ kỹ, xuống cấp, được đầu tư “khiêm tốn” so với phát triển ĐT.
Theo đó, hệ thống thoát nước chủ yếu được đầu tư tập trung ở khu vực trung tâm các phường hay ven các trục lộ chính; hệ kinh rạch và mương hở nhỏ ven đường khá nhiều và được sử dụng chung cho nước mưa và nước thải; hệ kinh rạch tự nhiên đi ngang qua TP Vĩnh Long cũng đảm trách là hệ thống thoát nước ĐT chính. Hệ thống thoát nước, nhất là thoát nước mưa ít được chú trọng đầu tư đồng bộ.
Hệ thống thoát nước trên địa bàn đã được xây khoảng 40- 50 năm nên xuống cấp nhiều. Mặt khác, do quản lý không tốt nên khả năng thoát nước kém.
Tình hình ngập phân bố rải rác ở các phường trung tâm vào mùa mưa và các kỳ triều cường trong năm. Hầu hết các phường đều có các tuyến đường hay điểm ngập thường xuyên, nhiều tuyến ngập sâu 30- 40cm như Mậu Thân, Hoàng Thái Hiếu… vào mùa mưa hoặc triều cường.
Nhóm nghiên cứu đề xuất các giải pháp công trình như hệ sông, kinh rạch, mương được nạo vét hay đào mới; hệ thống các đường cống (ngầm, mương hở) của các tiểu lưu vực được bổ sung hay làm mới và phủ khắp các vùng ĐT.
Riêng khu vực thấp trũng thì có thể nâng nền hay đê bao quanh để ngăn triều và trạm bơm để bơm nước khi mưa trên lưu vực. Bên cạnh, còn cần sự phối hợp giữa xây dựng, giao thông, thủy lợi, thoát nước thải, đặc biệt là ngành xây dựng và kiến trúc ĐT.
Trong đó, giải pháp tổng thể về thoát nước được lựa chọn là phân vùng để thoát nước từng khu vực, đồng bộ với các công trình hạ tầng khác.
Những rủi ro của BĐKH ngày càng gia tăng, với hệ thống hạ tầng thiếu đồng bộ như hiện nay thì những tác động này sẽ còn trầm trọng hơn nữa. Do đó, cần nâng cấp, phát triển hạ tầng đô thị thích ứng với các tác động của BĐKH để đảm bảo phát triển bền vững.
| TS.KTS. Trần Thị Lan Anh- Phó Cục trưởng Cục Phát triển ĐT- Bộ Xây dựng: Theo kịch bản BĐKH năm 2012, khi mực nước biển dâng lên 1m, toàn bộ ĐBSCL có nguy cơ ngập nặng. Trong đó, có 63 ĐT gồm TP Cần Thơ (ĐT loại 1), TP Cà Mau (ĐT loại 2),… Bên cạnh, nước biển dâng sẽ gây nguy cơ xâm thực mặn, ảnh hưởng tới cung cấp nước sạch, phát triển hạ tầng ĐT.
Viện Khoa học thủy lợi miền
|
Bài, ảnh:
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin