Kỳ cuối: Phấn đấu đạt từng cấp độ

Trong thực tế, chúng ta đã công nhận xã văn hóa, rồi xã văn hóa theo tiêu chí mới; trường đạt chuẩn quốc gia cấp độ 1, đến cấp độ 2. Như vậy, cũng có thể công nhận xã nông thôn mới (NTM) cấp độ 1 và khi phấn đấu hoàn thiện đầy đủ các tiêu chí (TC), BCĐ Xây dựng NTM tỉnh tiếp tục công nhận xã NTM cấp độ cao hơn.

>> Kỳ 1: Đạt tiêu chí trong điều kiện khó
>> Kỳ 2: Nông thôn sẽ mới

Cảnh quan đẹp- tiêu chuẩn cần có ở xã NTM.

Trong thực tế, chúng ta đã công nhận xã văn hóa, rồi xã văn hóa theo tiêu chí mới; trường đạt chuẩn quốc gia cấp độ 1, đến cấp độ 2. Như vậy, cũng có thể công nhận xã nông thôn mới (NTM) cấp độ 1 và khi phấn đấu hoàn thiện đầy đủ các tiêu chí (TC), BCĐ Xây dựng NTM tỉnh tiếp tục công nhận xã NTM cấp độ cao hơn.

Phấn đấu theo mô hình hay

Xây dựng xã văn hóa, cũng như xây dựng xã NTM đều “không có nấc thang cuối cùng”. Tiêu chuẩn, tiêu chí để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân cũng luôn không có điểm dừng. Thực tế chúng ta đã xây dựng xã văn hóa kiểu mẫu, nay tiếp tục xây dựng xã NTM, rồi xã NTM kiểu mẫu cũng là việc đương nhiên.

Trung ương xây dựng 11 xã điểm; tỉnh Vĩnh Long tập trung chỉ đạo và đầu tư cho 2 xã điểm; các huyện- thị đều có từ 2- 4 xã điểm để tạo ra những mô hình hay, chuẩn mực mới để nhân rộng ra các xã còn lại nhằm đáp ứng yêu cầu cuộc sống của người dân nông thôn ngày càng cao hơn.

Hoàn thiện xã NTM theo mô hình nào? Xây dựng NTM chưa có trong tiền lệ nên phương châm của chúng ta là vừa làm vừa học. Trên thực tế nếu cất công đi tìm một xã có mô hình toàn diện về NTM ở đâu đó để mang về áp dụng cho địa phương mình thì sẽ không bao giờ có. Nhưng qua tìm hiểu, nghiên cứu chọn lọc trên từng lĩnh vực, từng TC để vận dụng cho địa phương mình thì rất phong phú.

Thời gian qua, BCĐ Xây dựng NTM tỉnh rất coi trọng việc cử cán bộ xây dựng NTM trực tiếp đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại nhiều xã điểm của Trung ương, của các tỉnh- thành.
 
Đồng chí Đặng Thị Ngọc Thịnh- Trưởng BCĐ Xây dựng NTM tỉnh cũng gợi ý sẽ tiếp tục cử cán bộ đi tham quan học tập kinh nghiệm xây dựng NTM tại tỉnh Trà Vinh, vì ở đó mặt bằng về kinh tế- xã hội cũng giống như Vĩnh Long, nhưng có một số xã đã đạt được 19 TC NTM. Tuy nhiên, ngay từng xã xây dựng NTM của Vĩnh Long cũng xuất hiện những mô hình hay, cần phát huy và nhân rộng.

Học ngay chính mình

Trước nhất là TC quy hoạch, đã có 100% xã đạt từ cuối năm 2011. Quy hoạch thì không có xã nào giống xã nào và thực tế khi đi vào tổ chức công bố thực hiện cũng phát sinh thêm nhiều vấn đề, cần phải tiếp tục có sự nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp và khả thi theo điều kiện của từng địa phương.

Trong đó về TC giao thông, có xã không cần quy hoạch đường trục chính nội đồng, chỉ cần vài con đường liên ấp như Tân Long; xã có hàng chục ki-lô-mét đường liên xóm như Thanh Bình; xã có gần chục ki-lô-mét đường trục chính nội đồng như Hựu Thành;…

Nơi nào quy hoạch tương đối gọn, được trên đầu tư kịp thời, thực hiện đạt 50% đường liên ấp là có khả năng hoàn thành TC sớm. Thực tế đến thời điểm này có 3 xã đạt TC giao thông và cuối năm 2013 sẽ có 9 xã đạt TC giao thông.

Tương tự, về TC thủy lợi, chỉ cần đáp ứng 2 chỉ tiêu: Hệ thống thủy lợi đáp ứng yêu cầu sản xuất và dân sinh; cống, đập được kiên cố hóa đạt từ 50% trở lên.

Hiện đã có 16 xã đạt TC thủy lợi; 3 xã đạt TC trường học: Long Phước, Phú Đức, Trung Hiếu; 6 xã đạt TC thu nhập (theo lộ trình): Long Mỹ, An Phước, Hựu Thành, Thới Hòa, Thiện Mỹ, Phú Thành; 1 xã đạt TC môi trường: Long Mỹ.

Riêng TC cơ sở vật chất văn hóa chưa có xã nào đạt toàn diện, nhưng tại một số xã trong điều kiện khó khăn cũng được quan tâm đầu tư xây dựng, nâng cấp sửa sang các cơ sở cũ đáp ứng tương đối nhu cầu sinh hoạt văn hóa của cư dân địa phương như: Song Phú, Long Mỹ, Trung Hiếu, Thành Đông, Mỹ Lộc,…

Về TC 18, muốn thực hiện đạt phải có lộ trình, tuy nhiên đến thời điểm này cũng đã có 9 xã đạt: Thành Đông, Tân Bình, Thành Trung, Tân Hưng, Long Phước, Long Mỹ, Tân Long, Bình Phước, Nhơn Phú.

Việc các xã “ồ ạt” cử cán bộ đi học, tự học bằng nhiều hình thức, địa chỉ khác nhau đang làm cho các cấp lãnh đạo lo ngại việc phải đảm bảo nhiệm vụ chuyên môn, ảnh hưởng đến việc tổ chức các phong trào tại địa phương.

Cán bộ vừa đi học tại chức, học tập trung, học từ xa… không học không đạt chuẩn công chức, chuẩn quy hoạch và chuẩn NTM- dù khó khăn cũng phải cho cán bộ đi học- ông Bùi Văn Nghiêm- Chủ tịch UBND huyện Vũng Liêm chia sẻ.

Đã đạt NTM, lãnh đạo cho phát triển hơn

Đồng chí Đặng Thị Ngọc Thịnh- Trưởng BCĐ Xây dựng NTM tỉnh chỉ đạo, để đảm bảo đạt và giữ ổn định các TC, nhất là TC thu nhập, ngành nông nghiệp cùng các ngành liên quan và các địa phương phải hết sức chú ý chọn, phát triển và nâng cao chất lượng, giá trị các loại cây trồng, vật nuôi có thế mạnh để tăng thu nhập cho người dân nông thôn.

Ông Nguyễn Văn Diệp- Chủ tịch UBND tỉnh cũng gợi mở cho thường trực BCĐ xây dựng NTM các cấp trong thời gian tới phải nghiên cứu xây dựng cho được các đề án chuyển đổi cơ cấu trong sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng nông sản hàng hóa, tăng thu nhập cho người dân nông thôn.

Ông Trần Văn Thành- Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cho rằng, trong điều kiện khó khăn chung, việc huy động từ sức dân có hạn, trên thực tế nếu đạt các TC theo quy hoạch thì có thể công nhận xã đạt NTM theo từng cấp độ (1, 2).

Tuy nhiên, nếu là xã NTM phải có kinh tế phát triển (nông nghiệp- công nghiệp- dịch vụ), nông thôn có bộ mặt sáng sủa, bảo tồn được bản sắc văn hóa dân tộc; đạt xã NTM đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao.

Trưởng BCĐ xây dựng NTM của các huyện cũng nhận định, xã đạt NTM theo quy hoạch sau khi được công nhận vẫn còn nhiều việc phải nỗ lực cao hơn.
 
Chẳng hạn như TC quy hoạch, quá trình thực hiện trong 3 năm, 5 năm phần nào chưa phù hợp cần phải điều chỉnh, bộ sung; TC giao thông đường liên ấp đạt 50% quy hoạch thì được công nhận, TC thủy lợi và một số TC khác cũng vậy, 50% còn lại phải tiếp tục huy động hoàn thiện trong điều kiện không còn sự hỗ trợ của trên là điều rất khó khăn- Bí thư Huyện ủy, Trưởng BCĐ Xây dựng NTM huyện Mang Thít Nguyễn Thanh Liêm lo ngại.

Nhiều cán bộ trực tiếp chỉ đạo xây dựng xã NTM cho rằng, phấn đấu năm 2014 và đến cuối năm 2015 có 22 xã đạt NTM theo quy hoạch, nhưng bước hoàn thiện tiếp theo sẽ còn là quá trình thực hiện lâu dài, nhất là các xã có hạ tầng kinh tế- xã hội xuất phát điểm thấp thì phải phấn đấu cao độ mới có thể đạt được mục tiêu.

Theo nhận định của BCĐ Xây dựng NTM tỉnh, trong điều kiện khó khăn nhưng những tiêu chí khó bước đầu đã có lối ra, nhiều sáng kiến của mỗi địa phương cũng tạo ra được mô hình tốt, cách làm hay có thể để các xã khác đến tìm hiểu, tham quan học tập kinh nghiệm nhân rộng tại địa phương mình.

Bài, ảnh: TRẦN ÚT