Cần quy định rõ trường hợp thu hồi đất phát triển kinh tế- xã hội

Quốc hội dành buổi sáng 6/11/2013 để các đại biểu (ĐB) Quốc hội thảo luận dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là đạo luật quan trọng có tác động lớn đến các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sử dụng đất, tác động đến sự phát triển kinh tế (KT) đất nước và ảnh hưởng đến toàn xã hội (XH).

Sử dụng đất phải gắn với hiệu quả kinh tế- xã hội.

Quốc hội dành buổi sáng 6/11/2013 để các đại biểu (ĐB) Quốc hội thảo luận dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là đạo luật quan trọng có tác động lớn đến các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sử dụng đất, tác động đến sự phát triển kinh tế (KT) đất nước và ảnh hưởng đến toàn xã hội (XH).

Nhiều ý kiến xoay quanh việc thu hồi đất

Qua thảo luận các đại biểu (ĐB) Quốc hội đánh giá cao việc nghiên cứu tiếp thu dự thảo luật với tinh thần nghiêm túc trách nhiệm và tán thành cơ bản báo cáo tiếp thu giải trình chỉnh lý dự thảo luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như dự thảo luật đã được chỉnh lý.

Đồng thời, có nhiều ý kiến của ĐB về nội dung liên quan đến các trường hợp thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng, phát triển KT-XH theo Điều 62 trong dự thảo luật và nhóm quy định về giá đất tại Chương VIII trong dự thảo.

Ở Điều 62 về các trường hợp thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phục vụ lợi ích quốc gia, phục vụ lợi ích công cộng, phát triển KT-XH, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương (đơn vị tỉnh Ninh Thuận) đề nghị cần quy định ngay trong luật tại Điểm c, Khoản 1 làm cho thoát ý, công trình hệ thống dẫn chứa xăng dầu, khí đốt, nếu vì mục đích dự trữ quốc gia thì có thể chấp thuận theo quy định của dự thảo luật, nhưng nếu vì lợi ích của doanh nghiệp, do doanh nghiệp xăng dầu đầu tư thì cần phải thỏa thuận với người dân thỏa đáng trước khi bị thu hồi.

Đồng thời tại Điểm d, Khoản 1 của dự thảo luật, ĐB đề nghị: “Cần quy định thẳng trong luật đối với các dự án công trình dù có nghị quyết của HĐND cấp tỉnh cho phép đầu tư nhưng nếu chủ đầu tư là doanh nghiệp đầu tư như xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới, dự án khai thác khoáng sản, khu văn hóa, thể thao v.v... thì phải thỏa thuận với người dân. Chỉ cho phép thu hồi đất đối với các dự án do Nhà nước làm chủ đầu tư thôi”.

Ở Điều 16 "Nhà nước quyết định thu hồi đất, trưng dụng đất", ĐB Ya Duck (đơn vị tỉnh Lâm Đồng) đề nghị nên bỏ phần quy định Nhà nước thu hồi đất vì mục đích phát triển KT-XH.

Nếu Nhà nước vẫn tiếp tục quy định thu hồi đất vì mục đích phát triển KT-XH chung chung như dự thảo sẽ bị lợi dụng trong quá trình tổ chức thực hiện và sẽ tiếp tục tạo ra các khiếu nại, tranh chấp như vừa qua.
 
Còn nếu đúng là mục đích KT-XH thì việc quy định thu hồi để sử dụng vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thì cũng đã bao hàm các dự án phát triển KT-XH của đất nước. Còn các dự án phát triển KT-XH khác phải thực hiện hình thức mua hoặc thỏa thuận giữa chủ đầu tư và người sử dụng đất.

ĐB Huỳnh Minh Hoàng (đơn vị tỉnh Bạc Liêu) đề nghị ở Điều 62, Chương VI cần bổ sung điều kiện, tiêu chí để làm rõ dự án nào phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng, phát triển hạ tầng KT-XH nhằm tránh tình trạng thu hồi đất tràn lan.

Đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất

Để thực hiện có hiệu quả và hạn chế việc khiếu nại của người dân về giá đền bù, ĐB Lê Thị Công (đơn vị tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu) cho rằng, vấn đề quan trọng là phải xây dựng cơ chế chính sách giá đất, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi.

Trong quy trình lập quy hoạch sử dụng đất nhằm mục đích phát triển KT, phải tiến hành điều tra, khảo sát, cân đối nhu cầu sử dụng đất cho mục đích đầu tư, cân đối nguồn lực đầu tư theo kế hoạch hàng năm và dự báo cho cả kỳ quy hoạch một cách khoa học, chính xác, hiệu quả và phù hợp với tốc độ phát triển ở từng lĩnh vực.

Lựa chọn vị trí đất để đưa vào quy hoạch phát triển KT, phải xem xét các yếu tố về thực trạng, điều kiện tự nhiên, KT-XH, cơ sở hạ tầng, tiềm năng đất đai, mật độ dân số, mức độ ảnh hưởng của người dân khi mất đất, tác động của môi trường khi đầu tư dự án phải quy định cụ thể để tránh việc thu hồi đất tràn lan gây bức xúc XH và phải đảm bảo quyền lợi của người có đất bị thu hồi nhằm đảm bảo phát triển bền vững.

Thời gian qua, nhân dân tỉnh Vĩnh Long đồng thuận hiến đất
cùng với địa phương xây dựng nông thôn mới.

Về giá đất ở Điều 18, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương nhận thấy quy định như dự thảo luật là chung chung, không giải quyết được mong muốn của người dân có đất bị thu hồi.

ĐB thẳng thắn: Vấn đề này là chủ trương của Đảng và Nhà nước đã nêu từ lâu rồi nhưng có mấy nơi nào đã làm đúng, làm tốt, làm cho người dân bị thu hồi đất hài lòng với chính sách được đền bù đâu. Đa phần người dân bị thua thiệt và bức xúc dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện.

ĐB đề nghị ban soạn thảo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu cho bổ sung quy định mang tính nguyên tắc, ngoài việc mang tính nguyên tắc xác định về giá đất. Khi Nhà nước thu hồi đất của người dân phải công bằng với giá đất của thị trường.

Đồng thời còn phải tính đến phần lợi nhuận hình thành trong tương lai cho người dân có đất bị thu hồi để có điều kiện tái lập cuộc sống của mình bình thường từ bằng hoặc tốt hơn so với trước đây.

ĐB Huỳnh Minh Hoàng đặt câu hỏi: “Về giá đất, thế nào là giá thị trường, giá thị trường được xác định như thế nào?”

ĐB đề nghị phải cần làm rõ trong Điều 112, Mục 2,  Chương VIII. Theo ĐB, đã là giá thị trường thì phải để thị trường quyết định chứ không phải do Nhà nước công bố hàng năm. Để đảm bảo công khai, minh bạch trong định giá đất của quá trình đấu giá, đại diện người dân phải được tham gia giám sát hoạt động đấu giá.
 
Điều này sẽ giảm bớt tình trạng khiếu nại, tố cáo liên quan đến giá đất và đền bù giải phóng mặt bằng. ĐB kiến nghị Nhà nước cần thành lập cơ quan thẩm định giá đất độc lập.

Người dân bị thu hồi đất có quyền giới thiệu danh sách các tổ chức cung cấp dịch vụ định giá đất độc lập, tham gia đấu thầu định giá đất để xây dựng phương án bồi hoàn, hỗ trợ và tái định cư sao cho có lợi cho người bị thu hồi đất, bỏ hẳn cơ chế giao đất xin cho.

Điều 113 về khung giá đất, ĐB Bùi Sỹ Lợi (đơn vị tỉnh Thanh Hoá) băn khoăn: “Chúng ta quy định khung giá đất 5 năm là quá dài.

Hiện nay chúng ta đang 1 năm mà vẫn nhiều khiếu kiện, thắc mắc. Tôi nghĩ rằng về lâu dài chúng ta có thể như vậy, nhưng trong điều kiện KT-XH và tình hình giá đất đai hiện nay, tôi nghĩ rằng phải 2- 3 năm thì hợp lý hơn”.

Theo chương trình, dự kiến ngày 29/11/2013, Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)- 1 trong 2 dự án luật quan trọng nhất, được đặc biệt quan tâm tại kỳ họp lần này.

Bài, ảnh: THÚY QUYÊN

-