Giải pháp chống ngập cho TP Vĩnh Long

Quá trình phát triển đô thị tạo nên nhiều vấn đề môi trường cần giải quyết, trong đó có tình trạng ngập và thoát nước. Do đó, việc nghiên cứu, tính toán nhằm xác định dòng chảy đô thị (dòng chảy mặt) là bức thiết, nhằm tìm ra các giải pháp chống ngập cho khu vực trung tâm thành phố.

Hệ thống thoát nước cũ kỹ, xuống cấp

Theo khảo sát của đề tài, TP Vĩnh Long là đô thị thuộc vùng ĐBSCL, địa hình thấp, 73% đất đai có cao trình từ 0,8- 14m (thấp hơn mốc quốc gia +1,6m) nên thường bị ngập nước.
 
Với loại cao trình này, đất đai khá nhạy cảm với chế độ mực nước trên các sông rạch dưới tác động của triều cường. Ngoài sông Cổ Chiên, TP Vĩnh Long có mật độ sông, kinh rạch khá dày với khoảng 31 kinh rạch lớn nhỏ (dài từ vài đến vài chục kí lô mét, rộng hàng chục mét).

Hệ thống thoát nước đô thị còn “khiêm tốn” so với tình hình phát triển đô thị.

Cụ thể, hệ thống thoát nước chỉ được đầu tư tập trung ở khu vực trung tâm các phường hay ven các trục lộ chính (mục tiêu là thoát nước mặt đường và các hộ dân ven đường); hệ kinh rạch và mương hở nhỏ ven đường khá nhiều và được sử dụng chung cho nước mưa và nước thải; hệ kinh rạch tự nhiên đi ngang qua TP Vĩnh Long cũng đảm trách là hệ thống thoát nước đô thị chính.

Mở rộng đô thị qua đầu tư cơ sở hạ tầng chủ yếu vẫn là nâng nền, phát triển giao thông, điện. Hệ thống thoát nước, nhất là thoát nước mưa thường ít được chú trọng đầu tư đồng bộ.

Hệ thống thoát nước trên địa bàn đã được xây khoảng 40- 50 năm nên xuống cấp nhiều. Một số rãnh thoát nước có sửa chữa hoặc làm mới khi mở rộng thành phố nhưng vẫn nhỏ. Mặt khác, do quản lý không tốt nên khả năng thoát nước kém.

Có khoảng 12.000m cống dẫn nước bằng ống tròn hoặc dạng máng có nắp đậy. Riêng Phường 1 có 18 cửa cống thoát nước ra sông, trong đó có 15 van ngăn triều.

Năm 2006, thành phố đầu tư 3 trạm bơm với công suất 150 m3/giờ hay với hệ thống van một chiều đặt tại bến cầu tàu, cuối tuyến đường Trần Văn Ơn, trại cưa trên đường 2 Tháng 9 để bơm nước ra sông.

Nhiều tuyến đường ngập thường xuyên

TP Vĩnh Long đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, nhưng phải đối đầu với tình trạng chung của các đô thị ở Châu Á là “hạn hán và lũ lụt trong thành phố” và chịu áp lực lớn về thoát nước chống ngập do không đồng bộ trong đầu tư hạ tầng cơ sở.

Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá các yếu tố tác động đến tình hình ngập như mưa, triều, lũ và tổ hợp tác động dưới ảnh hưởng của quá trình phát triển đô thị và biến đổi khí hậu toàn cầu; nhóm nghiên cứu đã đánh giá đặc điểm mưa đô thị; đặc điểm triều, lũ và ảnh hưởng đến tình hình ngập, tác động của biến đổi khí hậu; mưa và triều.

Bên cạnh, xác định dòng chảy đô thị của các tiểu lưu vực và áp dụng mô hình căn nguyên trong tính toán, nhóm nghiên cứu đã thành lập bản đồ các tiểu lưu vực đô thị và tính toán dòng chảy cửa ra theo phương án phát triển đô thị… Từ đó, đã đề ra các giải pháp thoát nước chống ngập hợp lý ở cả khoa học và thực tiễn địa phương.

Theo đó, nhóm đề xuất các giải pháp công trình như hệ sông, kinh rạch, mương được nạo vét hay đào mới; hệ thống các đường cống (ngầm, mương hở) của các tiểu lưu vực được bổ sung hay làm mới và phủ khắp các vùng đô thị. Trường hợp các công trình dẫn nước không mở rộng được, các hồ chứa lưu giữ nước tạm thời sẽ được đề xuất (hồ hoặc giếng sâu).