Quy hoạch xã nông thôn mới- những vấn đề cần quan tâm

Việc hoàn thành nhanh công tác quy hoạch cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập và đang đặt ra cho BCĐ các cấp tiếp tục nghiên cứu chỉnh sửa trong quá trình triển khai thực hiện.

Quy hoạch NTM xã Tân Long (Mang Thít) không cần mở thêm tuyến giao thông nội đồng, vì cơ giới đã phục vụ được sản xuất.

Nhờ sự tập trung chỉ đạo quyết liệt của cả hệ thống chính trị và các ngành chuyên môn, đến cuối năm 2012, tỉnh Vĩnh Long đã hoàn thành công tác quy hoạch (tiêu chí số 1) xã nông thôn mới (NTM) tại 89/89 xã thuộc 7 huyện- thị của tỉnh.

Việc hoàn thành nhanh công tác quy hoạch cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập và đang đặt ra cho BCĐ các cấp tiếp tục nghiên cứu chỉnh sửa trong quá trình triển khai thực hiện.

Tiêu chí 100% xã đạt

Đến cuối năm 2012, toàn tỉnh có 100% xã nông thôn được phê duyệt quy hoạch xây dựng xã NTM và 80/89 xã có đề án xây dựng NTM được phê duyệt. Song song đó, từng địa phương đã bắt đầu công bố ra dân và triển khai thực hiện, nâng các tiêu chí NTM đạt tăng lên từng năm.

Tuy nhiên, việc thực hiện đồng loạt và phải hoàn thành tiêu chí quy hoạch theo yêu cầu trong thời gian tương đối ngắn đã không tránh khỏi những sai sót.
 
Nguyên nhân do đây là việc làm mới chưa có trong tiền lệ, đơn vị tư vấn thiếu, không thể cùng lúc đáp ứng theo yêu cầu; nhà tư vấn gặp lúng túng, cán bộ xã, huyện chưa thể hình dung hết việc phải định hướng tổng thể cho phát triển toàn diện về kinh tế- xã hội, quốc phòng- an ninh trong thời gian dài tiếp theo; việc thực hiện công tác này nhiều nơi chưa có phương án, kế hoạch phối hợp tốt, đến khi thông qua và trình lên cấp trên phê duyệt, không ít nơi buộc phải chỉnh sửa nhiều lần.
 
Một số xã còn nặng tính sao chép quy hoạch từ địa phương khác nên dẫn đến chất lượng không cao, khó khả thi.

Theo ông Trần Hoài Hiệp- Phó Giám đốc Sở Xây dựng Vĩnh Long, suốt quá trình thực hiện công tác quy hoạch xã NTM, sở cũng đã tích cực chỉ đạo theo chức năng nhiệm vụ được giao, đồng thời cử nhiều đoàn cán bộ xuống trực tiếp giúp địa phương và đơn vị tư vấn làm quy hoạch, giúp BCĐ các huyện thẩm định điều chỉnh những điểm chưa phù hợp trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, trong đó đã rất quan tâm đến việc liên kết phát triển giao thông, thủy lợi, nhà ở dân cư… nhằm phát huy cao nhất tính hiệu quả liên kết phát triển từng khu vực phù hợp với quy hoạch phát triển chung của từng huyện và của tỉnh.

Quy hoạch xã NTM thường dựa theo quy hoạch phát triển chung của tỉnh, nhưng khi đi vào thực hiện cũng bộc lộ nhiều điểm cần quan tâm và cần phải tiếp tục tu chỉnh hoàn thiện.
 
Điểm hạn chế nữa là không ít xã khi tiếp thu tinh thần chỉ đạo của trên- nhất là khi quán triệt Quyết định 800 của Chính phủ có nhiều khoản được Nhà nước đầu tư- nên muốn có thêm nhiều tuyến dân cư mới, có tuyến giao thông nội đồng và có các nhà văn hóa “hoành tráng”,… và đã mạnh dạn đưa nhiều chi tiết mới vào trong quy hoạch.

Nay việc đầu tư trực tiếp của Nhà nước điều chỉnh và cắt giảm, nguồn lực xây dựng chủ yếu từ huy động tại địa phương. Chính vì thế, không ít dự án giao thông, thủy lợi, chợ, trường học, nhà văn hóa,… cần nhiều vốn đang gặp cực kỳ khó khăn. Từ đó, nhiều chi tiết trong quy hoạch nay lại phải điều chỉnh cho phù hợp.

Quan điểm chỉ đạo của BCĐ Xây dựng NTM tỉnh là tiếp tục phấn đấu thực hiện đạt 20% xã NTM vào năm 2015 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, trong đó 9 xã có khả năng và điều kiện được đầu tư tốt phấn đấu đạt 19 tiêu chí xã NTM trước năm 2015 và coi đây là mô hình để tiếp tục nhân rộng thực hiện ra các xã còn lại.
 
Mục tiêu và quyết tâm cao độ này được khẳng định rõ tại hội nghị sơ kết công tác xây dựng xã NTM của tỉnh quý I/2013 và tại cuộc họp thường trực BCĐ Xây dựng NTM với BCĐ 7 huyện- thị và 9 xã điểm đăng ký về đích sớm diễn ra ngày 25/4/2013 vừa qua.

Tuy không có đại diện xã nào xin rút ra khỏi danh sách đăng ký ban đầu, nhưng cũng có một số ý kiến đóng góp việc quy hoạch phát triển giao thông.

Nhiều xã đề ra thêm một số tuyến giao thông nội đồng chưa thật sự cần thiết nên điều chỉnh loại bỏ, bởi hệ thống giao thông kết hợp thủy lợi trong những năm qua tại các huyện, xã thực hiện tương đối hoàn chỉnh đã đảm bảo nước tưới tiêu, xe cơ giới đến được và phục vụ hầu hết diện tích sản xuất lúa, nên không cần thiết phải mở thêm tuyến giao thông nội đồng.

Đối với những nơi có các tuyến đường đan phục vụ sản xuất, đi lại và dân sinh tốt, có chiều rộng dù chưa đạt chuẩn thì cũng nên tận dụng lại để từng bước mở rộng nhằm tiết kiệm một khoản kinh phí lớn ngay trong thời điểm nguồn lực đầu tư từ Nhà nước còn khó khăn, sức dân huy động có hạn.

Việc phát triển chợ nông thôn, nhà văn hóa và trung tâm văn hóa thể thao xã, ấp, trường học quy mô có thể gọn hơn và chọn giải pháp liên kết cụm xã, cụm ấp để phát triển (liên kết các xã, ấp giáp ranh) phù hợp qua sự khảo sát của ngành chuyên môn.
 
Theo đó, việc quy hoạch lại các nghĩa trang nhân dân theo cụm xã cũng là giải pháp tối ưu, bởi hệ thống giao thông ngày nay luôn thông suốt dễ dàng.

Quan điểm chung của BCĐ các cấp đã cơ bản thống nhất cao với thành quả hạ tầng nông thôn còn phát huy tác dụng tốt, không phải dỡ ra đầu tư làm mới.

Đặc biệt, đối với ĐBSCL cũng như địa bàn tỉnh Vĩnh Long đã có hệ thống giao thông xã liền xã, ấp liền ấp, chỉ mất vài phút đi xe đạp, xe máy hoặc ôtô là có thể đi xuyên qua nhiều ấp, nhiều xã liền nên phương án liên kết cụm trong thực hiện quy hoạch xây dựng hạ tầng nông thôn sẽ là giải pháp tối ưu cho xây dựng thành công xã NTM trong điều kiện khó khăn hiện nay.