Người chiến thắng là người xây dựng mới (*)

Khuôn mặt người ai cũng đẹp như hoa. Ảnh: Phương Nam

Kết thúc kế hoạch 5 năm 1976- 1980, cả nước đã đạt được những thành tựu quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa. Đồng thời, còn anh dũng chiến đấu chống lại 2 cuộc chiến tranh biên giới phía Tây Nam và phía Bắc, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc và hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ quốc tế với nhân dân Campuchia.

Đi qua khó khăn

Song, theo đánh giá, những thành tựu về kinh tế giai đoạn này còn thấp so với yêu cầu, thậm chí có những điểm không phù hợp phát triển của nền kinh tế. Cụ thể, khu vực kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể làm ăn kém hiệu quả. Riêng ở miền Nam , các hợp tác xã, tập đoàn sản xuất được thành lập nhiều nhưng không có hiệu quả nên nông dân không hưởng ứng. Cuối thập niên 80, hàng loạt tập đoàn, hợp tác xã sản xuất nông nghiệp tan rã.

Từ những hạn chế đó, trong những năm đầu, nền kinh tế còn đạt được tốc độ tăng trưởng, nhưng từ năm 1979, tổng sản phẩm xã hội, thu nhập quốc dân đều giảm. Năm 1980, kết thúc kế hoạch 5 năm nhưng tất cả 15 chỉ tiêu chủ yếu đều không đạt kế hoạch, thậm chí một số sản phẩm công- nông nghiệp quan trọng và thu nhập bình quân đầu người không giữ được mức của năm 1976.

Những sai lầm trong lưu thông phân phối, thị trường tài chính, tiền tệ không ổn định dẫn đến lạm phát diễn ra nghiêm trọng. Đời sống người dân gặp nhiều khó khăn.

Nhắc lại thời kỳ này, ông Hồ Minh Mẫn- nguyên Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long cho rằng: “Đúng là có một khoảng thời gian sai lầm. Như kéo dài quá lâu tình trạng bao cấp. Từ năm 1984 kéo dài đến 1990, lạm phát lên tới 700- 800%, tín dụng lãi rất cao. Rồi tình trạng “mua như cho, bán như giựt” đẻ ra cửa quyền”.

Chú Tư Sa ở Phường 5 (TP Vĩnh Long)- từng giữ chức vụ trưởng phó đầu ngành tỉnh, cũng cho rằng: Một trong những sai lầm lớn nhất thời kỳ đó là việc cải tạo công thương và ngăn sông cấm chợ.

Chú nửa vui, nửa buồn nhắc lại chuyện cũ: “Tôi ở quê, đem 10kg đường cho đứa em gái ở TP Hồ Chí Minh sắp làm đám cưới mà cũng phải ra xã xin giấy giới thiệu. Vậy mà vẫn nơm nớp lo dọc đường. Anh tôi thì chèo xuồng từ đây xuống tới Cà Mau chỉ để mua về 2 giạ lúa, mà phải len lách đi vào những con rạch nhỏ để tránh bị bắt”.

Chú Tư Sa nói, hồi lúc đó, nhìn đâu cũng thấy khó khăn, giờ làm sao kể hết. Chị Nguyễn Thị K. nhà thuộc huyện Vũng Liêm giờ nhắc lại vẫn bùi ngùi “hồi đó, cả xóm gọi tôi là dân buôn lậu”. Mà buôn lậu những gì? Đó là chừng trăm hột vịt và mươi ký thịt heo mỗi ngày chở đi thành phố.

Ông Nguyễn Dân- người ngay sau ngày giải phóng miền Nam đã nhận nhiệm vụ làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách kinh tế kiêm Trưởng ty Nông nghiệp tỉnh, cho rằng: Lúc đó cán bộ mình ai cũng suy nghĩ, kiếm cách cho dân làm ăn dữ lắm, nhưng bước đầu xây dựng tập đoàn, tập thể, mọi thứ đều mới, rồi bị bao vây cấm vận, nên rất khó khăn. Hầu như gia đình cán bộ nào cũng phải nuôi heo để cải thiện cuộc sống.

Vững bước đi lên

Trao đổi với chúng tôi cũng vào dịp 30/4, ông Nguyễn Dân tự hào, trong quá trình xây dựng, đi lên vừa học vừa làm “cái gì tốt thì lấy, xấu thì bỏ”. Nhìn lại, thấy mình đã bước một bước khá dài. Như đất ít hơn mà lúa nhiều hơn, chất lượng tốt hơn, đời sống người dân cao hơn. Hiện nay trường học, đường sá, y tế đã khá. Người dân tuy vẫn còn nghèo và cận nghèo nhưng đã hết đói.

Từ đổi mới, hết cảnh người có vốn, làm giàu chính đáng mà gặp khó, người dân đã mạnh dạn đầu tư. Nói tới Đảng, cách mạng, Nhà nước, người dân vẫn tôn trọng, yêu mến. Phấn khởi nhất là “dân hiểu Đảng”. Theo tôi, trong giai đoạn lịch sử nào thì có con người giai đoạn lịch sử đó, chỉ làm sao cho dân ngày càng tin tưởng. Thực hiện dân chủ, công bằng để thay đổi tốt hơn.