Yếu tố quyết định mức độ nghiêm trọng của làn sóng lây nhiễm "Omicron tàng hình" tại Mỹ

Khi một chủng phụ của biến thể Omicron đang lây lan ở Mỹ, có tới 28 triệu người cao tuổi vẫn có nguy cơ mắc Covid-19 nghiêm trọng do chưa tiêm chủng hoặc mới tiêm một liều vaccine.

Khi một chủng phụ của biến thể Omicron đang lây lan ở Mỹ, có tới 28 triệu người cao tuổi vẫn có nguy cơ mắc Covid-19 nghiêm trọng do chưa tiêm chủng hoặc mới tiêm một liều vaccine.

Làn sóng lây nhiễm BA.2

Khi Mỹ đối mặt với sự gia tăng số ca nhiễm SARS-CoV-2 do biến thể phụ BA.2 (hay còn gọi là Omicron tàng hình) lây lan nhanh, tình trạng miễn dịch của những người trên 65 tuổi sẽ là một chỉ số chính cho thấy các biến thể trong tương lai sẽ ảnh hưởng đến nước này như thế nào bởi nguy cơ mắc bệnh nặng sẽ tăng lên đáng kể dựa vào độ tuổi.  

Tiêm vaccine Covid-19 cho người cao tuổi ở Mỹ. Ảnh: CNN

“Cần xem xét nhóm 65 tuổi trở lên và mức độ miễn dịch của họ, do đã nhiễm hoặc nhờ tiêm vaccine”, Stephen Kissler, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng T.H. Chan thuộc Đại học Harvard, nói.

Một phân tích của Cơ quan An ninh Y tế Anh cho thấy, biến thể BA.2 đang lây lan nhanh hơn khoảng 80% so với biến thể BA.1, chủng virus đã gây ra làn sóng lây nhiễm trong mùa đông vừa qua ở Mỹ. Số ca mắc bệnh và số ca nhập viện đang gia tăng ở Anh và một số quốc gia châu Âu khác, những nơi BA.2 đang trở thành biến thể vượt trội.

Mặc dù những so sánh trực tiếp với BA.1 chỉ ra rằng BA.2 không có nhiều khả năng dẫn đến tình trạng nhập viện cao hơn, nhưng biến thể này có khả năng gây áp lực cho hệ thống y tế tại Mỹ nếu nó lây nhiễm cho những người dễ mắc bệnh.

Bài học từ những nơi khác

Nhóm dễ mắc bệnh nhất là những người trên 65 tuổi, đặc biệt người có ít khả năng miễn dịch chống lại virus. Đây là lý do tại sao Pfizer/BioNTech đã yêu cầu Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ cấp phép tiêm mũi vaccine Covid-19 thứ tư cho người từ 65 tuổi trở lên.

“Đó là nhóm tuổi có nguy cơ cao nhất khi nói về mắc bệnh nặng và tử vong do Covid-19. Nhưng điều đó không có nghĩa là những người trẻ tuổi không có nguy cơ nhập viện”, Jeffrey Shaman, nhà lập mô hình bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Mailman của Đại học Columbia (Mỹ), cho biết.

Chuyên gia Shaman đề cập Hong Kong (Trung Quốc), nơi đang đối mặt với một làn sóng lây nhiễm do biến thể BA.2 gây ra, ghi nhận tỷ lệ tử vong do nhiễm SARS-CoV-2 cao nhất thế giới. “Đó là vì họ có một nhóm dân số cao tuổi chưa được tiêm chủng đầy đủ”, ông Shaman nói.

Các quan chức Mỹ hy vọng biến thể BA.2 sẽ không gây ảnh hưởng nặng nề với nước này như ở Hong Kong (Trung Quốc), nơi đã theo đuổi chính sách zero Covid khi giữ số ca mắc bệnh và ca tử vong ở mức thấp nhất.

Tuy nhiên, biến thể Omicron và dòng phụ BA.2 đã lấn át những biện pháp hạn chế và lây nhiễm cho nhóm đối tượng ít phơi nhiễm với virus. 

Giới chức y tế đã nhìn sang Anh để tìm manh mối về cách thức BA.2 lây lan tại Mỹ. Tuy nhiên, chúng khác nhau về mọi mặt, và điều đáng chú ý là Anh có tỷ lệ tiêm chủng cao hơn Mỹ.

Tại Anh, 82% người trưởng thành đã tiêm liều vaccine thứ ba, thứ quan trọng để ngăn ngừa khả năng lây nhiễm và nhập viện do Omicron. Trong khi đó, con số này ở Mỹ là 36%.

Theo dữ liệu của CDC, trung bình 1 trong 3 người Mỹ trên 65 tuổi đủ điều kiện đã không tiêm mũi vaccine thứ ba, khiến khoảng 15 triệu người cao tuổi ở nước này thiếu sự bảo vệ quan trọng từ vaccine.

Khả năng miễn dịch

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, thời gian tiêm vaccine cũng rất quan trọng. Dữ liệu do Cơ quan An ninh Y tế Anh thu thập chỉ ra rằng hiệu quả của vaccine trong việc ngăn ngừa lây nhiễm Omicron giảm 10%, ngăn ngừa nhập viện giảm 35% và ngăn ngừa tử vong giảm 70%, từ 6 tháng trở lên sau khi tiêm mũi thứ hai.

Lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 ở New York, Mỹ. Ảnh: Reuters

Mũi tiêm tăng cường đã khôi phục lại phần lớn khả năng bảo vệ của vaccine, nhưng cũng sẽ giảm dần theo thời gian. Sau khi tiêm từ 4-6 tháng, liều vaccine tăng cường có hiệu quả khoảng 40-50% trong việc ngăn ngừa lây nhiễm Omicron; 75-85% trong việc ngăn ngừa nhập viện, đối với tất cả người trưởng thành.

Tại Anh, khoảng 2/3 số người cao tuổi đã tiêm liều vaccine Covid-19 thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư trong vòng 5 tháng qua, nhưng chỉ có khoảng 1/2 số người cao tuổi ở Mỹ tiêm mũi vaccine thứ hai hoặc thứ ba trong 5 tháng qua.

Khả năng miễn dịch do từng lây nhiễm hoặc nhờ vaccine tại Anh cũng cao hơn so với Mỹ. Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia, tính đến cuối tháng 2, 98% người trưởng thành ở Anh đã có kháng thể chống lại SARS-CoV-2.

Tại Mỹ, CDC ước tính rằng 43% người dân có kháng thể do từng mắc Covid-19. Tuy nhiên, người cao tuổi là đối tượng ít có khả năng nhận được sự bảo vệ này nhất, với chỉ 23% người trên 65 tuổi có kháng thể do từng nhiễm bệnh.

“Tôi nghĩ rằng đó là một nguyên nhân tiềm ẩn gây lo ngại rằng chúng ta vẫn có thể thấy số ca nhập viện và tử vong vì Covid-19 ở Mỹ cao hơn ở Anh do sự khác biệt về khả năng miễn dịch cơ bản”, chuyên gia Kissler nói với CNN.

Do vậy, nếu làn sóng lây nhiễm BA.2 ở Mỹ có thể không nghiêm trọng như ở Hong Kong (Trung Quốc), nó cũng không giống như ở Anh.

Hai chuyên gia Kissler và Shaman đều đồng tình với quan điểm rằng nên tiêm chủng và tiêm mũi tăng cường cho người cao tuổi.

“Mọi lớp bảo vệ bổ sung mà chúng ta nhận được đều có ích, do vậy tôi thực sự khuyên mọi người nên tiêm vaccine, đặc biệt là những người cao tuổi chưa tiêm chủng vì nó thực sự có thể giúp bạn có được khả năng miễn dịch lâu bền và mạnh mẽ như mong muốn”, ông Kissler nói./.

Theo Mai Trang/VOV.VN