Thảm kịch đẫm máu tại Yemen gây chia rẽ quan hệ Mỹ-Saudi Arabia

Mỹ, đồng minh của Saudi Arabia, tuyên bố sẽ tiến hành "xem xét lại ngay lập tức" sự ủng hộ của nước này đối với liên minh quân sự Arab tại Yemen.

Mỹ, đồng minh của Saudi Arabia, tuyên bố sẽ tiến hành "xem xét lại ngay lập tức" sự ủng hộ của nước này đối với liên minh quân sự Arab tại Yemen.

Hiện trường tan hoang sau cuộc không kích của Saudi Arabia vào một lễ tang ở Yemen. Ảnh: AP

Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng Ned Price nhấn mạnh cơ chế hợp tác an ninh giữa Mỹ với Saudi Arabia không phải mang tính "toàn quyền quyết định", đồng thời kêu gọi các bên thực thi ngừng bắn ngay lập tức.

Theo ông Price, cân nhắc sự kiện này và các sự kiện khác gần đây, Mỹ đã "bắt đầu xem xét lại sự ủng hộ, vốn đã giảm đáng kể, dành cho liên minh quân sự do Saudi Arabia đứng đầu, và sẵn sàng điều chỉnh sự ủng hộ để phù hợp hơn với các nguyên tắc, giá trị và lợi ích của Mỹ, trong đó có việc chấm dứt ngay lập tức và lâu dài cuộc xung đột ở Yemen".

Trước đó, ít nhất 160 người, trong đó có những chỉ huy cấp cao của nhóm phiến quân Houthi tại Yemen, đã thiệt mạng và 530 người bị thương khi các máy bay tình nghi là của liên minh do Saudi Arabia đứng đầu tiến hành hàng loạt vụ không kích trúng vào một lễ tang tại thủ đô Sanaa.

Đây là một trong những vụ không kích có số thương vong lớn nhất kể từ khi liên minh Arab tiến hành không kích chống phiến quân Houthi ở Yemen hồi tháng 3/2015. Vụ việc đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế.

Theo Bộ Y tế Yemen, lễ tang trên ở khu vực phía Nam Sanaa. Hai vụ oanh tạc ban đầu trúng khu vực gần địa điểm tổ chức lễ tang khiến nhiều người bỏ chạy ra ngoài. Vụ không kích thứ ba sau đó đã trúng trực tiếp nơi tổ chức tang lễ khi hàng trăm người vẫn đang tụ tập.

Đội cứu hộ cho biết, quyền Bộ trưởng Nội vụ trung thành với phiến quân Houthi Jalal al-Ruwaishan và Thị trưởng Sanaa Abdul-Kadir Hilal được cho là đã thiệt mạng.

Trong khi đó, một số nhân chứng nói rằng các thủ lĩnh Houthi cấp cao và cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh cũng có mặt tại địa điểm tổ chức tang lễ thời điểm đó.

Vụ không kích gây thương vong lớn đã ngay lập tức vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của các cơ quan và tổ chức quốc tế.

Bộ trưởng Y tế Yemen, ông Ghazi Ismail cho rằng, các máy bay chiến đấu của liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu phải chịu trách nhiệm về vụ việc này:

“Bộ Y tế Yemen lên án tội ác vô nhận đạo này. Vụ không kích đã vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc nhân đạo quốc tế. Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế và Liên Hợp Quốc điều tra những tội ác chống lại người dân Yemen”.

Ông Mohammed Abdul-Salam, người phát ngôn của phiến quân Houthi lên án cuộc không kích trên là hành động "diệt chủng".

Ông Jamie McGoldrick- Điều phối viên nhân đạo của Liên Hiệp Quốc tại Yemen cho biết, các nhà hoạt động nhân đạo ở Yemen đang "bị sốc và bị xúc phạm" bởi các cuộc không kích.

Ông McGoldrick lên án "vụ tấn công khủng khiếp" này và nhắc tất cả các bên rằng theo luật nhân đạo quốc tế họ có nghĩa vụ bảo vệ dân thường và cơ sở hạ tầng dân sự. Ông kêu gọi một cuộc điều tra ngay lập tức về vụ không kích.

Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách vấn đề nhân đạo và điều phối cứu trợ khẩn cấp Stephen O'Brien cũng kêu gọi điều tra minh bạch, cụ thể về các cuộc tấn công, đồng thời hối thúc các bên ngừng không kích các khu vực đông dân cư ở Yemen.

Yemen rơi vào hỗn loạn sau cuộc chính biến lật đổ Tổng thống Á Abdullah Saleh vào năm 2012. An ninh trở nên bất ổn sau khi phiến quân Houthi được sự hậu thuẫn của lực lượng trung thành với Tổng thống bị lật đổ Abdullah Saleh chiếm giữ thủ đô Sanaa vào tháng 9/2014, sau đó tiến xuống miền Nam và kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ Yemen, buộc Tổng thống đương nhiệm Mansour Hadi phải sang lưu vong tại nước láng giềng Saudi Arabia.

Đến tháng 3/2015, liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu đã bắt đầu tiến hành các cuộc không kích đẫm máu nhằm vào các nhóm phiến quân Houthi nhằm tìm cách làm giảm sự kiểm soát của lực lượng này tại những vùng đất rộng lớn ở Yemen. Các cuộc không kích của liên quân do Arab tiến hành đã khiến ít nhất 10.000 người Yemen, trong đó có hơn 4.000 dân thường thiệt mạng.

Đáng chú ý, liên minh quân sự này đã được Mỹ và Anh âm thầm hậu thuẫn trong nhiều năm qua. Tờ Salon của Mỹ cho biết, chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký kết hàng loạt hợp đồng buôn bán vũ khí trị giá 115 tỷ USD nhằm viện trợ quân sự cho liên quân cho Saudi Arabia kể từ năm 2010. Số vũ khí này được phục vụ cho các cuộc không kích vào Yemen, bất chấp các kêu gọi về một lệnh ngừng bắn giữa hai bên.

Theo Vũ Anh Tuấn(VOV.VN)