Mỹ-Ấn xây dựng liên minh chiến lược mới

Thủ tướng Ấn Độ Na-ren-đra Mo-đi (Narendra Modi) đang có chuyến công du tới Mỹ với chương trình nghị sự đa dạng không chỉ nhằm thúc đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước, mà còn hướng tới mục tiêu cao hơn đó là xây dựng mối quan hệ liên minh chiến lược mới với Oa-sinh-tơn.

Thủ tướng Ấn Độ Na-ren-đra Mo-đi (Narendra Modi) đang có chuyến công du tới Mỹ với chương trình nghị sự đa dạng không chỉ nhằm thúc đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước, mà còn hướng tới mục tiêu cao hơn đó là xây dựng mối quan hệ liên minh chiến lược mới với Oa-sinh-tơn.

Theo một quan chức tháp tùng Thủ tướng N.Mo-đi, trọng tâm ưu tiên của Ấn Độ trong chuyến thăm là thúc đẩy hợp tác kinh tế, xây dựng các mối quan hệ thương mại, đầu tư với Mỹ.

Hiện nay, cả Mỹ và Ấn Độ đều không hài lòng khi quan hệ thương mại vẫn ở mức khiêm tốn 63 tỷ USD năm 2013. Trước khi rời Ấn Độ tới Mỹ, Thủ tướng N.Mo-đi đã phát động chiến dịch mang tên “Hãy sản xuất tại Ấn Độ” (Make in India ) ở cấp quốc gia, cấp bang và cả các cơ quan đại diện của Ấn Độ ở nước ngoài.

Theo đó, các nhà đầu tư trong nước sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi và khuyến khích của chính phủ, còn các công ty nước ngoài sẽ được Ấn Độ “trải thảm đỏ” chào đón. Chính phủ mới của Ấn Độ cũng chủ trương mở rộng cảnh cửa cho đầu tư nước ngoài, kể cả trong lĩnh vực quốc phòng. 

Ấn Độ mong muốn thúc đẩy hợp tác với Mỹ nhằm phát triển vũ khí công nghệ cao. Vì vậy, theo các nhà phân tích quốc phòng, trong chuyến công du lần này, chính phủ của ông N.Mo-đi sẽ không đơn thuần trao các đơn đặt hàng vũ khí béo bở cho Mỹ như Chính phủ Ấn Độ tiền nhiệm từng làm.

Thay vào đó, ông N.Mo-đi còn hối thúc sự hợp tác giữa các công ty quốc phòng Mỹ trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác với các công ty quốc phòng Ấn Độ để phát triển ngành công nghiệp quốc phòng trong nước.

Vì vậy, một trong những sứ mệnh quan trọng của chuyến công du lần đầu tiên tới Ấn Độ của Thủ tướng N.Mo-đi là thuyết phục các công ty đa quốc gia Mỹ hãy chọn điểm đến đầu tư là Ấn Độ-một nền kinh tế đang lớn mạnh, một thị trường lớn với chi tiêu của người tiêu dùng năm 2013 đạt 1.100 tỷ USD và dự kiến đến năm 2023 sẽ đạt 4.300 tỷ USD.

Ngoài việc thảo luận các biện pháp thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, hai bên cũng tìm cách tăng cường hợp tác về an ninh và phối hợp hành động trong các vấn đề quốc tế như Áp-ga-ni-xtan, Xy-ri, I-rắc, nhằm mang lại lợi ích lâu dài không chỉ cho hai nước mà cho cả thế giới.         

Có thể khẳng định, chuyến công du của ông N.Mo-đi là biểu hiện sinh động của mối quan hệ giữa hai đối tác chiến lược, giữa một siêu cường của thế giới là Mỹ và một quốc gia mới nổi là Ấn Độ, đồng thời còn phản ánh mối quan hệ “góp phần định hình thế kỷ 21” như Tổng thống B.Ô-ba-ma từng mô tả.    

Chính vì tầm quan trọng chiến lược của mối quan hệ Mỹ-Ấn, những rạn nứt ngoại giao giữa hai quốc gia thời gian gần đây cũng không làm suy yếu mối quan hệ ấy là bao. Quan hệ giữa Ấn Độ và Mỹ có nhiều rạn nứt kể từ tháng 12 năm ngoái, sau khi các cơ quan chức năng Mỹ bắt giữ Phó tổng lãnh sự Ấn Độ tại Niu Y-oóc với các cáo buộc gian lận visa và bóc lột sức lao động của người giúp việc.

Đáp trả một cách mạnh mẽ, Niu Đê-li đã trục xuất một quan chức ngoại giao của Mỹ tại nước này sau khi yêu cầu tất cả các nhà ngoại giao và nhân viên lãnh sự Mỹ tại Ấn Độ trả lại thẻ căn cước, rút quy chế miễn trừ đối với các phái viên ngoại giao Mỹ ở Ấn Độ và giảm bớt các biện pháp an ninh bảo vệ phái đoàn ngoại giao Mỹ.

Bất chấp những rạn nứt ấy, các quan chức hàng đầu của Mỹ là Ngoại trưởng Giôn Ke-ri và Bộ trưởng Quốc phòng Chắc Hây-gơ đã lần lượt tới Ấn Độ vào tháng 8 vừa qua. Và kế hoạch cho cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống B.Ô-ba-ma và Thủ tướng N.Mo-đi lần này cũng không có gì thay đổi.

Những chuyến công du liên tiếp của các quan chức cấp cao tới Mỹ cho thấy chính quyền Oa-sinh-tơn đang chủ động đẩy mạnh mối quan hệ với Niu Đê-li với các trọng tâm ưu tiên được đề cập trong cơ chế đối thoại chiến lược thường niên Mỹ-Ấn.

Lần đối thoại gần đây nhất, hai bên nhất trí tập trung vào 5 trụ cột hợp tác chiến lược gồm: Năng lượng và biến đổi khí hậu, giáo dục và phát triển; hợp tác trong kinh tế, thương mại và nông nghiệp; hợp tác trong khoa học và công nghệ; hợp tác trong y tế và sáng tạo. Ngoại trưởng Giôn Ke-ri trong chuyến thăm đó đã đánh giá quan hệ hữu nghị với Ấn Độ là một trong những ưu tiên chiến lược dài hạn của Mỹ, cho rằng hiện tại là “thời điểm chuyển đổi tiềm năng” trong quan hệ đối tác khi hai nước đã quyết tâm thực hiện những cơ hội chiến lược.

Thực chất, cả Mỹ và Ấn Độ đều thấy ở nhau những lợi ích của việc “làm sâu sắc” hơn mối quan hệ đối tác chiến lược. Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri từng khẳng định, Ấn Độ là một phần quan trọng trong chiến lược "tái cân bằng" ở châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ. Hai nước có lợi ích an ninh chung trong vấn đề hàng hải và nhiều vấn đề quan trọng khác tại khu vực, trong đó nổi lên vấn đề Áp-ga-ni-xtan. Trong bối cảnh quan hệ giữa Mỹ và Pa-ki-xtan được đánh giá là phức tạp, việc Oa-sinh-tơn tìm kiếm vai trò tích cực hơn của Ấn Độ trong việc tái thiết kinh tế và hỗ trợ ổn định an ninh tại Áp-ga-ni-xtan cũng là điều dễ hiểu. Đó là chưa kể việc Ấn Độ là bạn hàng vũ khí lớn nhất của Mỹ ở nước ngoài tính tới thời điểm hiện nay.

Đối với Ấn Độ, bên cạnh chiến lược hướng Đông nhằm tăng cường vai trò của mình trong khu vực, việc phối hợp và thúc đẩy hợp tác với Mỹ sẽ là một lựa chọn khôn ngoan. Tuy nhiên, giới phân tích vẫn đánh giá tích cực việc Ấn Độ vẫn thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, và không muốn trở thành công cụ trong tay của ai đó hay bị lệ thuộc vào nước khác.
 
Vì vậy, cùng với việc thúc đẩy quan hệ với Mỹ, chính phủ của ông N.Mo-đi cũng ưu tiên phát triển quan hệ với các nước láng giềng trong khu vực. Chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng  N.Mo-đi và việc Ấn Độ đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây là một bằng chứng rõ ràng.

Theo QĐND Online