Tranh chấp biển Đông gây khó cộng đồng kinh tế ASEAN

Theo các nhà phân tích, Trung Quốc đã tận dụng lợi thế từ dòng vốn đầu tư mạnh cho các quốc gia Đông Nam Á nghèo hơn để phá bỏ sự thống nhất về lập trường của ASEAN.

Theo các nhà phân tích, Trung Quốc đã tận dụng lợi thế từ dòng vốn đầu tư mạnh cho các quốc gia Đông Nam Á nghèo hơn để phá bỏ sự thống nhất về lập trường của ASEAN.

Đông Nam Á hiện đang là điểm đến thu hút đối với các nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận, trong bối cảnh Châu Âu chìm trong khủng hoảng nợ, kinh tế Mỹ chật vật phục hồi và khu vực còn lại của Châu Á đang giảm phát.

Ước tính số vốn ròng vào các quỹ đầu tư ở Đông Nam Á lên 1,4 tỉ USD trong 6 tháng đầu năm 2012, theo dữ liệu được công bố hôm 10.7. Trong khi đó, số vốn ròng chảy ra khỏi Trung Quốc và Ấn Độ lần lượt là 1,6 tỉ USD và 185 triệu USD.

Điều này khiến các nhà đầu tư đang kỳ vọng cao vào kế hoạch xây dựng cộng đồng kinh tế chung ASEAN vào năm 2010 với tổng giá trị kinh tế 2.000 tỉ USD và dân số 600 triệu người. Dù ASEAN đã đạt đồng thuận về xây dựng liên minh kinh tế, tổ chức này vẫn đang phải khắc phục các bất đồng chính trị, mà khó khăn lớn nhất chính là sự rạn nứt về tranh chấp trên biển Đông giữa các thành viên ASEAN và Trung Quốc. Sự rạn nứt này là cản trở cho ASEAN trong việc ra các quyết định đồng thuận khi hiện thực hợp nhất kinh tế.

Mâu thuẫn liên quan đến biển Đông cũng bộc lộ vấn đề của ASEAN khi phải xử lý những tranh chấp lớn. Không giống Liên minh Châu Âu, ASEAN không có các nghị sĩ dân cử vào nghị viện trung ương - cơ quan lập pháp quyền lực - để ban hành luật và không có tòa án khu vực để thực thi nó. Thay vào đó, ASEAN chỉ có Ban Thư ký được đặt tại Jakarta (Indonesia).

“Nếu không có cơ chế quyền lực trung ương, ASEAN sẽ rất khó để phối hợp và nghiên cứu tất cả những vấn đề vốn có thể sẽ nổi lên thành vấn đề lớn” - Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan nhận định.

Trong lúc đó, ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng lớn hơn. Trung Quốc hiện là nhà đầu tư lớn nhất tại Campuchia, Myanmar và đang đuổi kịp mức đầu tư từ Châu Âu, Nhật và Mỹ vào khu vực. Theo tờ China Daily, đầu tư của Trung Quốc vào Campuchia từ năm 1994 - 2011 đã lên đến 8,8 tỉ USD.

“Sự khác biệt là Trung Quốc đang cung cấp cho Campuchia những điều họ cần, trong lúc ASEAN vẫn chỉ cam kết” - ông Aleksius Jemadu - GĐ Trường Khoa học chính trị xã hội thuộc ĐH Pelita Harapan tại Jakarta - nhận định.

“Các quốc gia ASEAN sẽ hành động dựa nhiều hơn vào các nhu cầu nội tại của họ. Khi cộng đồng được thành lập, chúng ta không thể kỳ vọng họ hợp tác chặt chẽ, giống như những gì đã xảy đến khi vấn đề biển Đông nổ ra” - nhà phân tích này cho hay.

Theo LĐO