Làng Moncada- dấu ấn Cuba trên quê hương xứ dừa

Xã Lương Hòa- Làng Moncada là một địa danh đặc biệt mang dấu ấn lịch sử từ nửa vòng trái đất. Không chỉ là vùng quê thuần nông trù phú, tên gọi Moncada còn là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam- Cuba; gắn liền với một sự kiện cách mạng vang dội tại đất nước bạn. Hơn 4 thập kỷ trôi qua, Làng Moncada không ngừng đổi thay, trở thành minh chứng sống động cho tinh thần đoàn kết, ý chí vượt khó và khát vọng vươn lên của người dân nơi đây. 

Đảng viên lão thành Nguyễn Thị Lài (90 tuổi, ngụ ấp Hòa Bình, xã Lương Hòa) phấn khởi nói về đổi thay của Làng Moncada.

Quê hương nữ tướng Nguyễn Thị Định

Ngày 26/7/1953, tại TP Santiago de của Cuba, những người cách mạng Cuba do Fidel Castro lãnh đạo đã tiến hành cuộc tấn công vào trại lính Moncada. Dù không thành công, sự kiện ấy đã trở thành ngọn lửa thiêng thắp sáng con đường giải phóng dân tộc của Cuba. Kể từ đó, Moncada trở thành biểu tượng cho tinh thần bất khuất, khát vọng tự do.

Ở bên kia bán cầu, Nhân dân Việt Nam, đặc biệt là người dân Bến Tre khi ấy (nay là tỉnh Vĩnh Long) đang miệt mài trong cuộc kháng chiến giành độc lập. Câu chuyện Moncada từ Cuba trở thành nguồn động viên tinh thần sâu sắc. Sau khi cách mạng Cuba thành công, ngày 2/12/1960, Cộng hòa Cuba trở thành nước đầu tiên ở châu Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Ðây không chỉ là sự kiện trọng đại trong quan hệ giữa hai nước, mà còn có ý nghĩa đặc biệt đối với Chính phủ Việt Nam.

Vượt qua khoảng cách địa lý và hoàn cảnh khó khăn, Cuba đã kề vai sát cánh, hỗ trợ Nhân dân Việt Nam như một người bạn chân thành, một người đồng chí tin cậy. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam, Cuba luôn đi đầu trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam.

Sau ngày đất nước thống nhất, tại Cuba, ngày 20/12/1969, một ngôi làng mang tên “Làng Bến Tre” (tỉnh Artemisa) đã ra đời tại Cuba để biểu thị tình đoàn kết, ủng hộ, động viên khích lệ nhân dân miền Nam nói chung, nhân dân Bến Tre nói riêng trong công cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù xâm lược và bọn tay sai. Thể hiện tình cảm gắn bó với nhân dân Cuba anh em, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bến Tre (cũ) đã quyết định chọn Lương Hòa- quê hương của nữ tướng anh hùng Nguyễn Thị Định là nơi kết nghĩa với Cuba đặt tên là Làng Moncada. 

Không chỉ là tên gọi, Làng Moncada còn là nơi lưu giữ những kỷ niệm cách mạng hào hùng. Trong kháng chiến, đây từng là vùng căn cứ, nơi nuôi giấu cán bộ; nơi nhiều gia đình đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Hàng năm, vào dịp 26/7- Ngày kỷ niệm cuộc tấn công trại Moncada, chính quyền và Nhân dân nơi đây lại tổ chức lễ kỷ niệm trang trọng, nhắc nhớ và giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống anh hùng, nghĩa tình.

Thắm mãi tình hữu nghị

Theo chân cán bộ xã Lương Hòa, bước vào Làng Moncada hôm nay cảm nhận diện mạo khởi sắc của một vùng quê mới. Những năm qua, chương trình xây dựng NTM đã làm thay đổi diện mạo nơi đây. Đường bê tông thẳng tắp nối liền các ấp. Trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được đầu tư đồng bộ. Những hàng dừa xanh mướt nối dài 2 bên đường tạo nên bức tranh làng quê thanh bình, no ấm.

Người dân nơi đây chủ yếu sống nhờ cây dừa, kết hợp với mô hình vườn- ao- chuồng. Nhiều hộ mạnh dạn mở rộng kinh tế gia đình, phát triển chăn nuôi, sản xuất, chế biến dừa… Nhờ đó, thu nhập ngày càng ổn định, đời sống tinh thần được nâng cao.

Theo thống kê của xã Lương Hòa, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 64 triệu đồng/năm. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 3,2%. 100% trường học đạt chuẩn quốc gia. Đảng viên lão thành Nguyễn Thị Lài (90 tuổi, ngụ ấp Hòa Bình, xã Lương Hòa- Làng Moncada) cho biết: “Làng mình giờ không chỉ no ấm hơn, mà còn xây dựng thành công xã NTM. Mỗi bước phát triển là một cách để chúng tôi thể hiện lòng biết ơn với cái tên Moncada thiêng liêng”. 

Đảng viên lão thành Nguyễn Ngọc Tăng (45 năm tuổi Đảng, ngụ ấp Phong Điền) khẳng định, trách nhiệm của thế hệ hôm nay là truyền tiếp ngọn lửa hữu nghị, để con cháu mai sau không quên tình cảm đặc biệt Việt Nam- Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro dày công vun đắp. Theo ông Nguyễn Ngọc Tăng (xã Lương Hòa), Làng Moncada là danh xưng thiêng liêng. Các trường học đều mang tên Moncada. Người dân luôn tự hào treo ảnh nữ tướng Nguyễn Thị Định và lãnh tụ Fidel Castro. Khi có đoàn Cuba tới thăm, bà con háo hức như đón người thân trở về.

Mỗi dịp kỷ niệm trọng đại, xã Lương Hòa đều tổ chức họp mặt, ôn lại truyền thống. Mới đây, nhân kỷ niệm ngày Thương binh- Liệt sĩ 27/7, xã đã tổ chức buổi gặp mặt thương binh liệt sĩ, kết hợp ôn lại lịch sử Làng Moncada như một cách nhắc nhớ thế hệ hôm nay về cội nguồn đoàn kết quốc tế. Xã Lương Hòa cũng đã triển khai đợt quyên góp vì Cuba theo chỉ đạo của Tỉnh ủy, kéo dài đến tháng 10/2025. Đây không chỉ là hoạt động mang tính vật chất, mà còn thể hiện nghĩa tình, gắn bó giữa hai dân tộc anh em. 

Cái tên Moncada từ một chiến dịch cách mạng bên kia đại dương đã hóa thành biểu tượng sống mãi trong lòng người dân Lương Hòa. Từ nơi xứ dừa thân thương này, tình hữu nghị Việt Nam- Cuba sẽ tiếp tục được thắp sáng bằng niềm tin, bằng nghĩa tình và khát vọng phát triển bền vững. 

Bài, ảnh: PHAN HÂN