Sắc vị muống đồng

Cô Hai ngang nhà, tay cầm cái rổ, tay đưa hái từng đọt rau muống đồng. Cô bảo: "Thằng con thèm rau muống xào tỏi nên hái xào cho nó một dĩa. Chớ mùa muống trổ bông, cọng rau dai, không giòn sần sật như những tháng hè". Nhưng bù lại muống tặng sắc hoa xinh tươi, mộc mạc.

Cô Hai ngang nhà, tay cầm cái rổ, tay đưa hái từng đọt rau muống đồng. Cô bảo: “Thằng con thèm rau muống xào tỏi nên hái xào cho nó một dĩa. Chớ mùa muống trổ bông, cọng rau dai, không giòn sần sật như những tháng hè”. Nhưng bù lại muống tặng sắc hoa xinh tươi, mộc mạc.

Lối nhỏ, sắc hoa đồng nội níu chân ai.

Nói đến loài rau đồng nghênh ngang sinh sôi, với sức sống mãnh liệt phải kể đến rau muống. Rau muống với thân rỗng, lá hình mũi mác, dù trên cạn hay dưới nước, muống ngang nhiên chiếm lĩnh cả một vùng, mặc gió thổi, mưa phất.

Mùa này muống với cọng ốm gầy guộc mỏng manh, dài thượt. Nhưng tặng những bãi bờ, nơi quen đường những bông hoa trắng tím xinh tươi. Ở những nơi đất nắng hạn nứt nẻ, muống càng ra hoa nhiều và đậm sắc hơn. Ở những nơi đất trống trên cạn, muống chen chúc cùng sống với đám rau dại, cỏ dại.

Ở những con kinh rạch muống mọc phượt kín mặt nước, làm khó ghe xuồng mỗi lần ngang qua. Đôi lần nhìn thấy lại tiếc hùi hụi, đó là khi thuyền máy chạy qua, máy chặt chém giề rau muống giập be bét. Với sức sống mãnh liệt ấy, chỉ vài ngày sau, muống lại xanh tốt trở lại.

Những cọng rau với những phận khác nhau. Lắm lúc ta bắt gặp dây muống cheo leo không có chỗ bấu víu gửi thân. Có cọng chơi vơi giữa khoảng đất trống rộng. Dù hoàn cảnh sống có khác nhau nhưng muống vẫn nở những cánh hoa mộc mạc, tươi xinh.

Nhẩn nha bước chân, ngắm nhìn những bông hoa muống lay động theo từng con gió, chú chuồn chuồn, đôi bướm vàng chờn vờn trên cánh hoa, tô điểm cho vùng đất thêm sinh động và nét thanh bình. Trong phút giây ngắm nhìn rồi chia tay- đầy lưu luyến- cái sắc đồng nội níu lòng.

Ngày ấy, rau muống thường hiện diện trong mâm cơm “nhà nghèo”: rau muống luộc chấm tương, rau muống nấu canh chua tép rong,… Lâu lâu được ăn món dưa rau muống chua chua, giòn giòn, cay cay cùng với mùi thơm của tỏi.

Còn bây giờ, người ta chuộng rau muống trồng, với những cọng rau muống mầm, rau muống non xanh. Những món ăn mang phong cách sang trọng từ cọng rau muống như gỏi rau muống thịt bò, canh chua rau muống nấu tôm tươi,…

Nhưng không ít người bước vào nơi sang trọng gọi cho mình món bình dị: rau muống xào tỏi, rau muống luộc ăn với ơ cá tra kho. Nói một câu chắc nịch rằng, là người Việt Nam, ai ai cũng đã từng biết và ăn qua món ăn làm từ cọng rau muống. Rau muống đã trở thành hình ảnh thân quen đến nỗi: “Anh đi anh nhớ quê nhà/ Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương”.

Và hình ảnh cọng muống dài thượt, bò ngang đã gắn liền với những câu nói thường ngày của người dân quê tôi như: “Ăn rau muống có gì nói đấy chớ không nói xiên nói xẹo” hay “Ăn rau muống vậy chớ làm việc nhanh xay xảy à nghen”. Họ- người dân quê tôi- làm xăng xắc suốt ngày không ngơi tay.

Lao động để vươn đến cuộc sống sung túc. Và giữ cuộc sống xuề xòa với nhau. Sống xuề xòa như cảnh mới vừa xới xáo miếng đất chưa kịp trồng rau thì muống đã mọc đầy. Muống mọc thì kệ cho muống mọc. Rau muống cũng là rau!

Trong hiện tại dĩa rau muống xào, rau muống luộc xanh màu vẫn mãi với vị ngọt trong tôi. Những bông hoa muống vẫn xinh với sắc hoa đồng nội.

Bài, ảnh: MAI KHA