Về ngôi chùa cổ hơn 500 tuổi

Tri Tôn (An Giang) là vùng đất mang đậm nét văn hóa của người Khmer Nam Bộ. Tại thị trấn này, có nhiều ngôi chùa của người dân Khmer còn được gìn giữ, bảo tồn và là điểm đến của nhiều du khách. Trong đó, chùa Xvayton (Xà Tón) mang trong mình kiến trúc độc đáo hơn 500 năm tuổi, là niềm tự hào của người dân địa phương.

 

Hướng nhìn từ cổng chính vào khuôn viên chùa Xà Tón.

Tri Tôn (An Giang) là vùng đất mang đậm nét văn hóa của người Khmer Nam Bộ. Tại thị trấn này, có nhiều ngôi chùa của người dân Khmer còn được gìn giữ, bảo tồn và là điểm đến của nhiều du khách. Trong đó, chùa Xvayton (Xà Tón) mang trong mình kiến trúc độc đáo hơn 500 năm tuổi, là niềm tự hào của người dân địa phương.

Từ Long Xuyên, chúng tôi theo đường Lộ Tẻ về thị trấn Tri Tôn khoảng 70km, hỏi thăm người dân về chùa Xà Tón. Theo người dân địa phương, có 2 ngôi chùa lớn nằm ở trung tâm thị trấn là chùa dưới và chùa trên.

Xà Tón là chùa trên, mang trong mình dòng chảy lịch sử hơn 500 năm, tại đây vẫn còn lưu giữ bộ kinh viết trên lá buông độc đáo.

Có thể nói, ít ngôi chùa Khmer nào có được không gian và kiến trúc đẹp tinh tế như ngôi chùa Xà Tón. Ngay từ cổng chính bước vào, các cụm kiến trúc dàn trải và có vẻ đẹp riêng, nét kiến trúc riêng cuốn hút người đến thăm.

Đó là những bảo tháp cổ kính, rêu phong đứng trầm mặc hàng trăm năm, đại diện cho những ngôi chùa Khmer Nam Bộ.

Quần thể kiến trúc của chùa Xà Tón là nét đặc trưng của văn hóa người dân Khmer Nam Bộ.

Chùa Xà Tón (có nghĩa là “khỉ đeo”), ban đầu được dựng bằng gỗ, lợp lá, nền đất. Năm 1896, chùa được xây dựng kiên cố và tu bổ nhiều lần cho đến ngày nay. Trong khuôn viên chùa có các tháp lớn, nhỏ để an táng hài cốt người đã mất đã được hỏa táng.

Ông Chau Thônh (76 tuổi)- người quản lý khuôn viên nhà chùa- cho biết: Theo nhiều người cao niên, chùa Xà Tón được bắt đầu xây dựng từ năm 1510, đến nay đã trải qua hơn 500 năm thăng trầm.

“Ở đây còn ngôi chánh điện được bảo tồn nghiêm ngặt, không phá bỏ để cất mới mà chỉ duy tu, gìn giữ. Ngôi chùa là điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài địa phương, nhất là vào các ngày lễ trong tháng, trong năm”- ông Chau Thônh cho hay.

Ông Chau Thônh bên cạnh gốc bồ đề gần 300 năm tuổi.

Có thể nói, chùa Xà Tón là một trong số ít ngôi chùa cổ nhất và mang phong cách kiến trúc chùa tháp tiêu biểu của đồng bào Khmer Nam Bộ. Năm 1986, chùa Xà Tón được công nhận là “Di tích kiến trúc nghệ cấp quốc gia”.

Trong các hạng mục, chánh điện được xem là trái tim của chùa, với các nét cổ kính còn gìn giữ cho đến tận ngày nay.

Trong khi đó, theo tìm hiểu về bộ kinh cổ được viết trên lá buông, trong đó có những bộ đã hơn 100 tuổi. Năm 2006, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục “Xà Tón là ngôi chùa lưu giữ bộ kinh lá nhiều nhất Việt Nam”.

Chùa Xà Tón được xem như một biểu tượng văn hóa vật chất, tinh thần của người Khmer. Nơi đây không chỉ đơn thuần là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, mà còn là trung tâm văn hóa, nơi gìn giữ những phong tục, tập quán, kiến trúc, điêu khắc, nghệ thuật dân tộc cổ truyền…

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG-KHÁNH DUY