Ba mẹ tôi qua đời gần 20 năm. Lúc đó, ba mẹ tôi không để lại di chúc. Nhà và đất đai do em trai tôi quản lý, sử dụng. Anh, chị, em còn lại ở xa cũng không quan tâm đến tài sản, định để cho em tôi ở và thờ cúng ba mẹ. Nhưng gần đây, chúng tôi thấy em ấy không lo làm ăn, đang định kêu bán số đất đai của ba mẹ để lại. Thấy vậy, có người trong số anh em chúng tôi đề nghị về chia thừa kế tài sản của ba mẹ để lại.
Ba mẹ tôi qua đời gần 20 năm. Lúc đó, ba mẹ tôi không để lại di chúc. Nhà và đất đai do em trai tôi quản lý, sử dụng. Anh, chị, em còn lại ở xa cũng không quan tâm đến tài sản, định để cho em tôi ở và thờ cúng ba mẹ. Nhưng gần đây, chúng tôi thấy em ấy không lo làm ăn, đang định kêu bán số đất đai của ba mẹ để lại. Thấy vậy, có người trong số anh em chúng tôi đề nghị về chia thừa kế tài sản của ba mẹ để lại.
Trong đó, căn nhà vẫn để em ấy ở, đất đai và một số tài sản lớn sẽ chia hết cho các anh, chị, em. Nghĩ như thế còn giữ lại chút gì của ba mẹ và còn có nguồn để thờ cúng ông bà, ba mẹ. Nhưng, ba mẹ mất đã lâu như thế, giờ yêu cầu chia thừa kế có được không? Nếu được, cách chia như thế nào?
Tr.V.Tr. (Trà Ôn)
Trả lời:
Anh Tr. thân mến! Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 650 Bộ luật Dân sự (BLDS), khi ba mẹ của anh mất không để lại di chúc thì di sản của ba mẹ anh sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Theo Điều 649 BLDS: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Trong đó, khoản 1, Điều 623 BLDS quy định trường hợp anh hỏi như sau: Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế (là thời điểm ba, mẹ anh qua đời). Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.
Do đó, nếu ba mẹ anh mất cách đây gần 20 năm. Căn cứ quy định trên, cho thấy ngoài căn nhà vẫn để lại cho em trai anh ở, hiện tại anh, chị, em anh có thể yêu cầu chia thừa kế đối với phần bất động sản, còn phần tài sản là động sản không thể yêu cầu chia vì đã quá thời hạn theo quy định.
Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 651 BLDS: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Do vậy, nếu không còn ai trong hàng thừa kế này thì anh, chị em của anh sẽ là những người thừa kế. Mỗi người được hưởng 1 phần di sản bằng nhau.
Về cách phân chia, theo khoản 2, Điều 660 BLDS: Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.
HT tư vấn