Bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý trong tình hình mới

Việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý nhằm bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý của người dân, phù hợp với tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý…

Ngày 25/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý.

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định, qua gần 8 năm triển khai thi hành, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 đã thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước về chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong lĩnh vực pháp luật và thực thi pháp luật, đặc biệt là nhóm đối tượng người yếu thế; góp phần quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức pháp luật trong Nhân dân. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Luật cũng bộc lộ một số khó khăn, bất cập cần sửa đổi, bổ sung.

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại hội nghị. (Ảnh: TL)

Bổ sung đối tượng được trợ giúp pháp lý

Tại hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường cho biết, việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý nhằm bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý của người dân, phù hợp với tình hình và điều kiện kinh tế-xã hội của đất nước; nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường thông tin tại hội nghị. (Ảnh: TL)

Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi một số diện người được trợ giúp pháp lý nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Cụ thể, sửa đổi diện người được trợ giúp pháp lý để đồng bộ với Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên; sửa đổi mở rộng “người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính) bởi vì người khuyết tật có những khiếm khuyết nhất định về thể chất, trí tuệ hoặc tâm thần nên thường gặp khó khăn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như khi tiếp cận và sử dụng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ pháp lý.

Đặc biệt, dự thảo Luật còn bổ sung diện “người nước ngoài được trợ giúp pháp lý theo quy định tại điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên” để thực hiện các Điều ước quốc tế mà Việt Nam đã và sẽ ký kết, tham gia; bổ sung “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” để bao quát các đối tượng được trợ giúp pháp lý khi có luật khác bổ sung trong tương lai.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện, bổ sung về người thực hiện trợ giúp pháp lý, trong đó sửa đổi tiêu chuẩn trợ giúp viên pháp lý, chuẩn hóa đội ngũ người làm cộng tác viên trợ giúp pháp lý có trình độ tương đương với trợ giúp viên pháp lý; mở rộng lĩnh vực trợ giúp pháp lý nhằm thể chế hóa các chủ trương, quan điểm mới của Đảng, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân, phù hợp chính sách trợ giúp pháp lý …

Mở rộng nhưng cần bảo đảm chặt chẽ

Góp ý tại hội nghị, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền nhất trí với đề xuất mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý. Việc sửa đổi quy định theo hướng người khuyết tật thuộc diện được trợ giúp pháp lý mà không cần yêu cầu điều kiện “có khó khăn về tài chính” khắc phục sự bất cập hiện hành. Tuy nhiên, theo ông Chuyền, việc bổ sung thêm đối tượng “người nước ngoài” và “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” là quá rộng, cần cân nhắc quy định cụ thể.

Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền. (Ảnh: TL)

Tán thành với việc bổ sung đối tượng là thân nhân liệt sĩ được trợ giúp pháp lý, tuy nhiên, đại diện Bộ Nội vụ cho rằng, đối với người khuyết tật, nếu mở rộng quyền được trợ giúp pháp lý đối với toàn bộ người khuyết tật thì không phù hợp, bởi thực tế cho thấy có những người khuyết tật nhẹ vẫn có thể lao động thu nhập tốt.

Bà Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hà Nội nêu thực tế, hiện nay việc người dân chứng minh có khó khăn tài chính thủ tục khá “nhiêu khê”, phải có quyết định chứng minh là hộ nghèo hay hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng. Do vậy, sửa đổi Luật lần này phải tạo điều kiện tối đa cho những đối tượng này trong việc chứng minh về tài chính.

Đối với nhóm khuyết tật, trong bối cảnh nguồn lực chưa đầy đủ, bà Tú Anh đề xuất người khuyết tật nặng trở lên được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý, chỉ cần chứng minh là người khuyết tật nặng mà không cần chứng minh có khó khăn tài chính.

Còn đại diện Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị đề nghị bổ sung thêm đối tượng hộ cận nghèo (không phải chứng minh tài chính) là bị hại vào đối tượng được trợ giúp pháp lý; đồng thời nhất trí với việc mở rộng và thu hút đội ngũ cộng tác viên trợ giúp pháp lý.

Theo Phương Anh/nhandan.vn