Quyết liệt khắc phục tình trạng tàu cá mất kết nối VMS

Thời gian qua, tình trạng tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên biển vẫn còn xảy ra. Để khắc phục tình trạng này và nâng cao ý thức ngư dân trong chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), ngành chức năng, địa phương đã triển khai nhiều biện pháp kiểm soát, giám sát.

Cần nâng cao nhận thức cho người dân trong phòng, chống khai thác IUU.

Xác định nguyên nhân

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, thời gian qua, hoạt động giám sát hành trình tàu cá tỉnh cơ bản ổn định. Hiện sở đang thực hiện công tác kiện toàn để thống nhất hoạt động giám sát hành trình tàu cá sau sáp nhập 3 tỉnh.

Bên cạnh đó, các nhà cung cấp đều có nhân viên đầu mối giữ liên lạc với Chi cục Thủy sản, Kiểm ngư và Biển đảo; hợp tác trong công tác xử lý tàu cá mất kết nối theo quy định, có văn bản phản hồi thông tin đề nghị xác định nguyên nhân mất kết nối đối với các trường hợp từ 10 ngày trở lên.

Tuy nhiên, tình trạng mất kết nối VMS vẫn còn xảy ra. Cụ thể, mất kết nối từ 6 giờ đến dưới 10 ngày, trong năm 2024 có 4.550 lượt tàu, năm 2025 (tính đến 26/9) có 3.331 lượt tàu.

Nguyên nhân mất kết nối do liên quan đến nguồn điện (chiếm 29,95%), thiết bị (chiếm 3,71%), chưa xác định nguyên nhân (do chủ tàu vừa được nhắc nhở thì tàu có tín hiệu lại; hoặc đưa tàu về bờ trước 10 ngày, đồng thời có báo vị trí tàu nhưng chưa đầy đủ, chiếm 22,8%), đường truyền (chiếm 17,89%), phí dịch vụ (chiếm 4,49%), nguyên nhân khác như bị tai nạn, ảnh hưởng thời tiết (chiếm 1,46%).

Riêng các tàu mất kết nối trên 10 ngày trong năm 2025, 100% đã được xác minh nguyên nhân, trong đó 5 tàu bị tai nạn (cháy, chìm) và 7 tàu mất tín hiệu do thiết bị hư hỏng, không có trường hợp vi phạm.

Có 10 tàu cá, chú Nguyễn Văn Dũng (xã Tân Thủy) cho biết: “Tôi hiểu rõ và tuân thủ việc lắp đặt thiết bị VMS và duy trì kết nối 24/24 theo quy định. Tình trạng thiết bị giám sát hành trình trên tàu bị gián đoạn, mất tín hiệu, phải đưa tàu vào bờ để sửa chữa, rất tốn thời gian và thiệt hại trong quá trình khai thác.

Do vậy, mong muốn cơ quan chức năng có biện pháp phối hợp xử lý dứt điểm tình trạng sự cố mất kết nối do lỗi từ đường truyền, thiết bị, đảm bảo không ảnh hưởng đến việc khai thác”.

Nhiều ngư dân cho rằng cơ quan chức năng cần phải truy trách nhiệm và xử lý nhà cung cấp dịch vụ hoặc thiết bị không đảm bảo chất lượng. Ngư dân không chấp nhận việc bỏ tiền mua sắm VMS đúng theo quy định nhưng thiết bị hoạt động không ổn định, dẫn tới tổn thất khi hành nghề.

Là 1 trong 3 địa phương có số tàu cá nhiều của tỉnh, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thủy Nguyễn Hữu Hậu cho biết: toàn xã có 1.456 tàu, trong đó 1.224 tàu có chiều dài từ 15m trở lên (thuộc diện lắp đặt VMS). Số tàu đã lắp 1.212/1.224 tàu chiếm 99,02%.

Tính đến ngày 15/10, xã có 2.522 lượt tàu mất tín hiệu. Kết quả: không vi phạm, kết thúc hồ sơ (do: chủ tàu có báo vị trí, có khắc phục tín hiệu trước 10 ngày, nguyên nhân mất tín hiệu lỗi đường truyền, sóng vệ tinh yếu, chập chờn,…).

Theo ông Hậu, công tác kiểm soát tàu cá mất kết nối trong thời gian qua cũng gặp không ít khó khăn.

Cụ thể, tàu hoạt động dài hạn trên biển nên việc đem tàu về bờ để tiếp tục xác minh làm việc là không kịp thời, thu thập chứng cứ sẽ không có cơ sở.

Bên cạnh đó, chất lượng của một số nhà mạng thường xuyên không ổn định (VNPT, Bình Anh) nên số lượng tàu mất tín hiệu của 2 công ty này rất nhiều, thậm chí người dân sợ thiếu nguồn duy trì tín hiệu, cắm vào nguồn bình vẫn mất tín hiệu vì dư điện…

“Để khắc phục tình trạng mất kết nối, trước mắt, nhà mạng cần bảo trì máy miễn phí cho khách hàng vào dịp 15-27/12âl, vì thời gian này tàu về bờ, nghỉ Tết. Có chính sách hỗ trợ thay máy vào năm 2026 (đối ứng 50-50). Nếu được như vậy thì lượt mất kết nối sẽ giảm rất nhiều, và công tác xác minh tàu mất kết nối sẽ hiệu quả hơn”- ông Hậu kiến nghị.

Phối hợp kiểm soát vấn đề mất kết nối VMS

Ông Nguyễn Văn Buội- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Toàn tỉnh có 9 nhà cung cấp dịch vụ và thiết bị giám sát trên tàu cá, như: Zunibal, Bình Anh, Viettel, Vishipel, VNPT…

Theo đánh giá, thời gian qua, các nhà cung cấp chưa tham gia xử lý thông tin tàu mất kết nối trên nhóm trực tuyến. Hầu hết các nhà mạng không cung cấp, cung cấp không kịp thời nguyên nhân mất kết nối 6 giờ, làm cơ sở làm việc với chủ tàu trong việc xác minh, xử lý tàu mất kết nối 6 giờ (trong năm 2024).

Thông tin về nguyên nhân mất tín hiệu chủ yếu do chủ tàu cung cấp. Hầu hết các nhà cung cấp không chủ động cập nhật thông tin chủ tàu, số điện thoại khi có thay đổi về đăng ký lắp đặt thiết bị, gây rất nhiều khó khăn khi cần liên lạc chủ tàu, thuyền trưởng. Không chỉ vậy, thời gian sửa chữa thiết bị hư hỏng kéo dài, không có thiết bị thay thế, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của ngư dân, chất lượng sửa chữa chưa tốt, thiết bị hư hỏng phải sửa nhiều lần.

Thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục thực hiện báo cáo định kỳ, theo chỉ đạo về chống khai thác IUU. Rà soát, hỗ trợ đăng ký và xóa đăng ký tàu cá theo quy định.

Định kỳ rà soát tàu cá mất tín hiệu, phát hành thông báo đến các xã có tàu mất tín hiệu kết nối phát thanh trên đài truyền thanh xã, gửi đến trực tiếp chủ tàu và báo cáo định kỳ về Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh theo quy định.

Tiếp tục tuyên truyền về lĩnh vực khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Phối hợp đồn, trạm biên phòng và ban quản lý cảng cá và các địa phương tập trung quyết liệt đối với công tác IUU; tham mưu tổ chức thực hiện tốt công tác theo dõi tình hình khai thác hải sản trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Quỳnh Thiện- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng BCĐ IUU tỉnh nhấn mạnh: Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa 3 bên: Nhà nước- doanh nghiệp cung cấp dịch vụ- chủ tàu, với mục tiêu kiểm soát vấn đề mất kết nối VMS. Đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ, phải nhanh chóng có phương án nâng cấp, giải pháp về công nghệ để nâng cao chất lượng VMS; kịp thời thông tin dữ liệu phát sinh khi liên quan đến nguyên nhân ngắt thiết bị VMS.

Đồng thời, có trách nhiệm phối hợp với chủ tàu khai báo và lập hồ sơ đăng ký sử dụng tần số vô tuyến điện thông qua Sở KH-CN để trình UBND tỉnh phê duyệt danh mục tần số được sử dụng; có chính sách hỗ trợ, khuyến khích ngư dân sử dụng dịch vụ, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG