Báo chí tiên phong tuyên truyền pháp luật

Trong thời đại thông tin bùng nổ, báo chí không chỉ là kênh cung cấp thông tin mà còn là công cụ đắc lực phục vụ tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật (PL). Với đặc thù nhanh nhạy, linh hoạt, có khả năng tiếp cận đa dạng đối tượng, báo chí đóng vai trò trung tâm trong việc đưa PL đến gần hơn với người dân, nâng cao ý thức pháp lý và góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Nhà báo tác nghiệp tại một hội nghị về pháp luật trật tự ATGT.

Đưa pháp luật vào cuộc sống

Tuyên truyền, phổ biến giáo dục PL là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, lâu dài của toàn Đảng, toàn dân và toàn hệ thống chính trị. Điều này đã được khẳng định tại Luật Phổ biến giáo dục PL năm 2012.

Trong đó, Điều 14 của luật này nêu rõ: Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân Dân, báo của các cơ quan bảo vệ PL, báo và đài phát thanh, đài truyền hình cấp tỉnh xây dựng chương trình, chuyên trang, chuyên mục về PL; đa dạng hóa các hình thức phổ biến giáo dục PL để phổ biến các quy định của PL, tình hình thi hành PL và các thông tin khác về PL.

Trên tinh thần đó, báo chí với vai trò là phương tiện thông tin đại chúng đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vị trí then chốt trong việc đưa PL đến với mọi tầng lớp nhân dân. PL chỉ thực sự đi vào cuộc sống khi được Nhân dân hiểu, đồng thuận và tự nguyện tuân thủ. Tuy nhiên, hệ thống PL đồ sộ, phức tạp, đòi hỏi phải có những phương tiện trung gian để truyền tải đến người dân một cách chính xác, dễ hiểu. Báo chí, trong vai trò này, trở thành một cầu nối quan trọng.

Báo Vĩnh Long hiện duy trì trang “Quốc phòng- An ninh- Pháp luật”, cùng với đó là các thông tin thời sự về PL trong tỉnh và trong nước được cập nhật thường xuyên trên báo điện tử tại địa chỉ “https://baovinhlong.com.vn”.

ằng việc đưa tin nhanh nhạy, cập nhật các quy định PL mới, phân tích các tình huống thực tế gắn với đời sống, báo chí đã giúp người dân tiếp cận PL một cách gần gũi, dễ hiểu hơn so với việc tiếp cận trực tiếp các văn bản PL khô khan. Trong bối cảnh tình trạng lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng gia tăng, đặc biệt là trên không gian mạng, với sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Ban Biên tập, cán bộ phụ trách chuyên môn, nội dung thông tin trên báo được bố trí thêm các thông tin về thủ đoạn, phương thức hoạt động của tội phạm này.

Cùng với đó là ý kiến từ các chuyên gia pháp lý, khuyến cáo từ cơ quan chức năng được chuyển tải kịp thời lên mặt báo, giúp bạn đọc dễ dàng tiếp cận, hiểu và tránh rơi vào cạm bẫy. Các câu chuyện PL, chuyện cảnh giác với những vấn đề cụ thể, nhân vật điển hình cũng là cách tuyên truyền PL hiệu quả của cơ quan báo chí tỉnh nhà. 

Có thể thấy, với đặc tính cơ bản của báo chí là tính phổ cập, nhanh chóng, kịp thời và rộng khắp, trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục PL, báo chí đóng vai trò quan trọng, là công cụ, phương tiện hữu hiệu đưa PL đến với cán bộ, Nhân dân, giúp họ dễ dàng tiếp thu, nắm bắt, tìm hiểu, nâng cao nhận thức, ý thức PL, tạo niềm tin vào PL, vào công lý.

Trong công tác tuyên truyền chính sách, PL, báo chí còn đóng vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân. Bên cạnh việc tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, PL của Nhà nước đến Nhân dân, báo chí còn là diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của Nhân dân.

Niềm tin của Nhân dân với báo chí

Không giống như các tài liệu pháp lý chuyên ngành, báo chí có thế mạnh trong việc chuyển tải nội dung PL dưới nhiều hình thức phong phú: tin, bài, phóng sự, video clip, infographic (đồ họa thông tin), hỏi- đáp PL trên sóng phát thanh, tọa đàm truyền hình,…

Các hình thức đa dạng như thế thể hiện sự phong phú của thông tin báo chí, phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa, học sinh, sinh viên, người lao động,… Điều 10 Luật Phổ biến giáo dục PL năm 2012 đã liệt kê các hình thức phổ biến giáo dục PL, và “thông qua phương tiện thông tin đại chúng” là một vấn đề quan trọng được đề cập. Trong bối cảnh đó, báo chí đã trở thành kênh thông tin PL tin cậy với hàng triệu người dân.

Kiểm sát viên Nguyễn Ngọc Lưỡng (Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Vũng Liêm) nhận định, báo chí không chỉ là kênh thông tin hiệu quả trong công tác phổ biến giáo dục PL mà còn phân tích và sáng tạo nội dung để làm cho thông tin về PL trở nên gần gũi và dễ hiểu hơn đối với mọi người dân.

“Nội dung cáo trạng hay bản án dài dòng, dẫn nhiều căn cứ pháp lý khiến người dân khó hiểu, khó tiếp thu, đôi khi dẫn đến việc phản ứng tiêu cực, thưa kiện kéo dài. Tuy nhiên, các thông tin đó nếu được diễn giải thông qua ngôn ngữ báo chí gần gũi thì người dân dễ dàng tiếp cận hơn, hiểu và chấp hành. Thông qua báo chí, người dân có thêm niềm tin vào PL, vào công lý được thực thi”- Kiểm sát viên Nguyễn Ngọc Lưỡng nêu ý kiến cá nhân với tư cách một cán bộ trong ngành tư pháp và thường xuyên theo dõi thông tin PL trên báo chí.

Đối với anh Phan Phú Quí (xã Thuận An, TX Bình Minh), việc theo dõi thông tin báo chí không đơn thuần là nắm thông tin thời sự mỗi ngày mà còn giúp anh kịp thời cập nhật chủ trương, chính sách, PL mới phục vụ công việc. Lấy ví dụ các văn bản pháp lý liên quan đến đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư… được báo chí thông tin thường xuyên, anh Quí cho biết đây là điều kiện thuận lợi để anh làm tốt công tác tham mưu lãnh đạo nơi anh đang công tác triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, báo chí không chỉ đưa PL đến với người dân, mà còn tạo ra dư luận xã hội tích cực nhằm thúc đẩy việc thực thi PL nghiêm minh, phòng ngừa vi phạm PL. Các bài báo điều tra, phanh phui sai phạm, đưa ra ánh sáng các vụ việc tiêu cực có tác dụng như một “tòa án lương tâm”, giúp tăng cường giám sát của xã hội đối với hoạt động của các cơ quan công quyền. Nhiều vụ việc tiêu cực, sai phạm được xử lý kịp thời sau khi có phản ánh trên báo chí.

Trong khi đó, hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, nhiều thông tin PL chưa kiểm chứng, thiếu căn cứ pháp lý được chia sẻ tràn lan, gây hoang mang dư luận. Báo chí chính thống đóng vai trò quan trọng trong việc “làm sạch” không gian thông tin, định hướng dư luận, cung cấp thông tin PL chính xác, khách quan.

Trong thực tế, báo chí đã vào cuộc mạnh mẽ khi phát hiện các nội dung xuyên tạc quy định PL. Những bài viết phản biện, làm rõ bản chất vấn đề đã góp phần quan trọng trong việc giữ gìn an ninh thông tin, củng cố niềm tin của Nhân dân vào hệ thống PL.

Kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam là dấu mốc đặc biệt quan trọng của những người làm báo cách mạng. Bồi hồi, xúc động và tự hào nhìn lại quá khứ vẻ vang đồng hành cùng dân tộc, cũng là hành trang quý giá để đội ngũ những người làm báo tiếp tục hành trình dấn thân làm tròn trách nhiệm là lực lượng xung kích trong công tác tuyên truyền, định hướng dư luận, lan tỏa mạnh mẽ tinh thần thượng tôn PL.

Bài, ảnh: NGUYỄN THỊNH