Chọn nón bảo hiểm đạt chuẩn và đội nón bảo hiểm đúng cách

Theo khuyến cáo của Ủy ban ATGT quốc gia, nếu đội nón bảo hiểm (NBH) sai thì sẽ không có tác dụng hoặc tác dụng giảm đi. Trong một giới hạn nào đó, đội nón không đúng cách có thể gây nguy hiểm cho người đội.

Theo khuyến cáo của Ủy ban ATGT quốc gia, nếu đội nón bảo hiểm (NBH) sai thì sẽ không có tác dụng hoặc tác dụng giảm đi. Trong một giới hạn nào đó, đội nón không đúng cách có thể gây nguy hiểm cho người đội.

Theo nghiên cứu, đội NBH giúp giảm khả năng chấn thương nặng do tai nạn giao thông tới 69% và giảm khả năng tử vong tới 42%. So với những người đi xe máy có đội NBH, những người không đội NBH có nguy cơ chấn thương sọ não cao gấp 4 lần và nguy cơ này tăng lên hơn 10 lần trong trường hợp xảy ra tai nạn.

Ảnh: HÙNG HẬU

1.   Chọn NBH đạt chuẩn 

a. Các loại NBH và khả năng bảo vệ:

- Nón che cả đầu, tai và hàm- loại trùm kín đầu (full-face): 

Nón cỡ lớn < 1,5kg; cỡ trung và nhỏ < 1,2kg. NBH full-face trùm kín phần đầu của người sử dụng với phần sau phủ toàn bộ sọ não và khu vực bảo vệ trước cằm. Theo nhiều nghiên cứu, NBH full-face bảo vệ người lái tốt nhất vì có đến 35% các vụ tai nạn gây ảnh hưởng đến vùng cằm. Các loại NBH càng che chắn ít càng kém an toàn hơn cho người sử dụng.

- Nón che cả đầu, tai và hàm- loại off-road/motocross:

Nón cỡ lớn < 1,5kg; cỡ trung và nhỏ < 1,2kg. 

Đặc trưng của NBH off-road/motocross là phần cằm và vành lưỡi trai kéo dài, thanh chắn cằm, tấm che nửa mặt đi kèm cặp kính bảo vệ. Vành lưỡi trai có nhiệm vụ che ánh nắng mặt trời chiếu vào mắt người lái khi nhảy lên/xuống. NBH off-road hiện đại bao gồm một thanh chắn cằm (hình tam giác thay cho hình tròn) để bảo vệ mặt khỏi chấn thương, bụi bặm và đất đá bay xung quanh. Khi kết hợp đúng cách với kính mắt, người lái sẽ có cảm giác được bảo vệ như loại NBH full-face dùng trên đường phố.

- Nón che cả đầu, tai và hàm- loại mô đun hoặc lật (flip-up):

Nón cỡ lớn < 1,5kg; cỡ trung và nhỏ < 1,2kg.

NBH mô đun hoặc lật (flip-up) là sự kết hợp giữa loại full-face và hở mặt dùng trên đường phố thông thường. Thanh chắn cằm của nón flip-up có thể xoay ngược lên trên (hoặc tháo rời) bằng một chiếc cần đặc biệt cho phép người sử dụng tiếp xúc với toàn bộ khuôn mặt. Tuy nhiên, hình dáng uốn cong của thanh chắn cằm mở và tấm che mặt có thể tăng lực kéo không khí lúc đang lái do gió không chạy xung quanh giống như loại nón 3/4. So với loại hở mặt, thanh chắn cằm của NBH mô đun nhô ra xa hơn hẳn vùng trán, từ đó dễ gây nguy cơ chấn thương cổ cho người lái khi gặp tai nạn.

- Nón che cả đầu và tai - loại hở mặt hoặc 3/4.

Nón cỡ lớn < 1,0kg; cỡ trung và nhỏ < 0,8kg.

NBH hở mặt hoặc 3/4 vẫn phủ kín phần sau sọ não nhưng thiếu thanh chắn cằm và tấm che mặt như loại full-face. Nhiều chiếc còn trang bị vành lưỡi trai dài tùy chọn được sử dụng để tránh ánh nắng mặt trời. NBH hở mặt có khả năng bảo vệ phần não sau tương tự loại full-face nhưng không bảo vệ vùng cằm của bạn được. Loại nón này không quá cồng kềnh như loại nón trùm kín đầu và cũng khá thông thoáng như loại nón che loại nửa đầu, thích hợp cho người hay đi xa nhưng vẫn phù hợp đi lại trong thành phố.

- Nón che nửa đầu- loại nửa đầu

Nón cỡ lớn < 1,0kg; cỡ trung và nhỏ < 0,8kg.

Là loại nón chỉ che một nửa đầu phía trên, đây là loại nón rất được nhiều người sử dụng. Nón có tính chất bảo vệ thấp nhất do nó chỉ che chở được nửa phần đầu phía trên rất dễ trượt và rơi khỏi đầu người lái nếu gặp tai nạn. Các vùng khác như sau ót, vùng mặt, tai và cằm đều có thể bị tổn thương nặng nề khi gặp tai nạn. Tuy nhiên, loại nón này lại rất được ưa chuộng bởi trọng lượng nhẹ, thông thoáng và có kích thước nhỏ gọn, tiện lợi để mang theo. Nón nửa đầu chỉ thích hợp để đi trong thành phố với tốc độ chạy xe chậm. Không thích hợp để đi xa hay chạy xe với tốc độ quá nhanh.

b. Chức năng từng bộ phận của NBH:

Bảo vệ cho người đi môtô, xe máy khi xảy ra sự cố có thể bảo vệ vùng đầu cho người đội nón; giảm bớt những chấn động khi bị va đập ở vùng đầu, giảm nguy cơ gây chấn thương sọ não.

Vỏ nón: Có tác dụng ngăn chặn những vật nhọn hoặc những vật cứng làm tổn thương trực tiếp đến vùng đầu, cho người đi môtô, xe máy.

Lớp đệm hấp thu xung động bên trong vỏ nón (đệm bảo vệ): Có tác dụng hấp thu và phân tán những lực chấn động làm tổn thương trực tiếp đến vùng đầu, giảm nguy cơ gây chấn thương sọ não, bảo vệ vùng đầu cho người đội nón khi đi môtô, xe máy.

Quai đeo: Có tác dụng giữ chặt NBH trên đầu người đội nón, để khi xảy ra sự cố nón không bị trượt ra khỏi đầu của người đội nón.

c. Cách chọn NBH đạt chuẩn:

- Chọn NBH theo cảm quan:

+ Chọn nón có vỏ ngoài nhẵn, mịn và không có những chi tiết nhọn chìa ra ngoài hay hướng vào lòng nón. Vỏ nón đạt chuẩn được sử dụng chất liệu nhựa ABS, thường có màu trắng khi nhìn từ cạnh mép nón phía trong; nón kém chất lượng thường được làm bằng nhựa tạp phẩm nên thường có màu đen hoặc nâu.

+ Độ cứng: Nón đạt chuẩn không bị biến dạng khi dùng tay bóp mạnh vào cạnh hai mép nón.

+ Dây quai nón phải mịn và đủ chắc chắn khi kéo căng. Quai đeo tốt là quai không giãn quá nhiều, bạn có thể thử bằng cách dùng tay co thử. Khi thử quai, nên thử luôn khóa nón để chọn chiếc có khóa vừa nhạy khi mở, đóng, vừa có độ giữ chắc khi đóng.

+ Chọn nón có lõi xốp cứng, mịn và không bị lõm. Kiểm tra bằng cách để ngược nón và dùng ngón tay đẩy mạnh vào lõi xốp bên trong, lõi xốp quá mềm sẽ bị xẹp lún, khuyến nghị không nên chọn loại này.

+ Nếu nón có kính chắn gió thì kính phải trong,
nhìn rõ.

+ Chọn nón có các ốc vít dài không quá 3mm.

- Chọn NBH phù hợp Quy chuẩn Việt Nam QCVN 02:2008/BKHCN:

+ Trên nhãn phải ghi tên của sản phẩm có cụm từ “NBH cho người đi môtô, xe máy” và có ghi nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. 

+ Có dán tem dấu hợp quy CR.

· ABC: là tên viết tắt của tổ chức chứng nhận.

· XXXX YY- ZZ là số giấy chứng nhận (đối với NBH sản xuất trong nước), XXXXXX XXX là số series nếu có (đối với NBH nhập khẩu).

2.   Đội NBH đúng quy cách

a. Sử dụng:

- Trong quá trình sử dụng NBH, người dân không nên sử dụng nón bị móp méo vì độ bền khi va đập và khả năng hấp thụ xung động của nón đã bị giảm không đảm bảo an toàn. Trước khi đội nón, người đi môtô, xe máy, xe máy điện cần kiểm tra kính chắn gió, lưỡi trai, quai và khóa một cách cẩn thận trước khi đội.

- Lựa chọn cỡ nón hợp với đầu mình, đội chật quá gây khó chịu, rộng quá thì nón dễ bị xoay qua xoay lại nguy hiểm khi lái xe. Khi đội nón cần siết chặt quai nón bằng khóa ở dưới cằm. Đặc biệt không nên đội nón ngược về phía sau sẽ rất dễ văng ra khỏi đầu nếu xảy ra tai nạn. 

- NBH cần được bảo quản trong quá trình sử dụng tránh làm giảm chất lượng, ảnh hưởng tới hiệu quả bảo vệ của nón như: Không làm nón bị rơi hoặc va đập mạnh gây móp méo ảnh hưởng tới độ bền va đập và khả năng hấp thụ xung động của nón. 

- Không nên treo nón trên tay lái dễ gây trầy xước hay làm hỏng quai nón; không dùng nước nóng, nước muối hay các chất tẩy rửa có hoạt tính mạnh để lau chùi dễ làm hư nón, hãy dùng các chất tẩy nhẹ như dầu gội đầu, nước rửa chén… để lau, sau đó rửa bằng nước và lau khô bằng vải mềm.

b.  Đội NBH đúng cách: 

Nếu không đội NBH khi đi môtô, xe máy, xe đạp máy khi gặp tai nạn sẽ rất dễ dẫn tới tử vong hoặc tàn tật suốt đời do chấn thương sọ não. Tuy nhiên, đội NBH không đúng cách, đội nón mà không cài quai cũng nguy hiểm không kém, đồng thời tạo ra nguy hiểm cho những người đi phía sau, nếu không kịp thời phòng tránh. 

Hãy tuân theo những bước sau để đội NBH an toàn và đúng cách: 

1. Hãy mở dây quai nón sang 2 bên, đội nón lên đầu và kiểm tra xem nón có vừa đầu không. Nếu nón quá rộng so với đầu, khi đi xe máy nón sẽ bị sụp xuống mặt hoặc lật ra phía sau hoặc bị lật nghiêng sang 1 bên. 

2. Hãy luôn cài quai nón, vì nếu đội nón mà không cài quai thì nón sẽ không có tác dụng bảo vệ. Không nên cài quá chặt hoặc quá lỏng. Sau khi cài, hãy thử nhét 2 ngón tay xuống dưới cằm, nếu nhét được 1 hoặc 2 ngón tay là vừa. Nếu chúng ta cài quai nhưng cài quá lỏng, nón cũng có thể bị lật khỏi đầu ra phía sau gáy và quai nón sẽ vướng vào cổ của chúng ta, điều này sẽ rất nguy hiểm khi xảy ra va chạm, vì khi ngã cổ của chúng ta sẽ bị dây quai nón thắt lại. Nếu quai nón cài quá chật, sẽ tạo cảm giác vướng víu, khó chịu khi bạn điều khiển xe trên đường.

HẠNH UYÊN (tổng hợp)