Hiện nay, dựa trên uy tín, tình cảm xóm giềng, người dân ở nông thôn thường chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) thông qua hợp đồng miệng hay giấy tay mà không có chứng thực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hình thức chuyển nhượng này không có giá trị pháp lý nên rất dễ xảy ra tranh chấp, như trường hợp của chị Huỳnh Thị Hai (ấp Đông Phú, xã Ngãi Tứ- Tam Bình).
Hiện nay, dựa trên uy tín, tình cảm xóm giềng, người dân ở nông thôn thường chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) thông qua hợp đồng miệng hay giấy tay mà không có chứng thực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hình thức chuyển nhượng này không có giá trị pháp lý nên rất dễ xảy ra tranh chấp, như trường hợp của chị Huỳnh Thị Hai (ấp Đông Phú, xã Ngãi Tứ- Tam Bình).
Chị Hai chuyển nhượng 1.242m2 đất, giá trị 55 chỉ 24K nhưng chỉ làm hợp đồng bằng giấy tay, để rồi phải tranh chấp đất chuyển nhượng kéo dài gần chục năm nay.
Chị Hai trình bày: Vào khoảng cuối năm 2004, gia đình có nhận chuyển nhượng 1.242m2 đất vườn tọa lạc tại ấp (Đông Phú) của anh Lê Văn Bé Tư cùng ở địa phương, giá 55 chỉ vàng 24K. Vụ chuyển nhượng 2 bên chỉ làm giấy tay (không công chứng) và chị Hai trả trước cho anh Tư 40 chỉ vàng, phần còn lại thì khi hoàn thành thủ tục sang tên QSDĐ sẽ giao.
Chị Hai canh tác không được bao lâu thì xảy ra tranh chấp đất với anh Bùi Văn Tiến cùng địa phương (phần đất trên anh Tiến chuyển nhượng cho anh Tư nhưng chưa sang tên). Do quyền lợi bị xâm hại, chị Hai khởi kiện ra TAND huyện Tam Bình yêu cầu anh Tiến phải có trách nhiệm trả lại cho chị 40 chỉ vàng 24K.
Anh Tiến cho biết, năm 2002 phần đất trên anh chuyển nhượng cho anh Tư cũng giá 55 chỉ vàng và anh Tư trả 50 chỉ vàng. Phần còn lại khi hoàn thành thủ tục chuyển nhượng sẽ giao đủ (anh Tiến thế chấp ngân hàng QSDĐ để vay vốn). Trong hợp đồng chuyển nhượng bằng giấy tay, 2 bên thỏa thuận sau này nếu anh Tư không sử dụng phần đất trên sẽ cho anh Tiến chuộc lại đất.
Thời điểm anh Tư chuyển nhượng QSDĐ cho chị Hai, anh Tiến đi làm ăn xa không hay biết. Anh Tiến cho rằng, theo hợp đồng chuyển nhượng đất, anh Tư vẫn chưa trả đủ vàng (còn thiếu 5 chỉ vàng 24K) và QSDĐ anh vẫn còn đứng tên, nên về pháp lý anh vẫn còn sở hữu phần đất tranh chấp trên. Bởi thế giữa anh và chị Hai không có liên quan gì hợp đồng dân sự (chuyển nhượng QSDĐ). Về phía anh Tư cũng thừa nhận phần đất chuyển nhượng trên vẫn còn quyền sở hữu của anh Tiến.
Phiên tòa sơ thẩm dân sự của TAND huyện Tam Bình đã bác đơn khởi kiện chị Hai và công nhận phần đất trên của anh Tiến. Tuy nhiên, chị Hai không đồng ý quyết định bản án sơ thẩm của TAND huyện Tam Bình và kháng cáo lên TAND tỉnh Vĩnh Long xử phúc thẩm.
Tòa phúc thẩm nhận xét: Nguyên đơn là chị Hai khởi kiện hợp đồng tranh chấp chuyển nhượng QSDĐ nên cần xác định quan hệ pháp luật. Việc chị Hai nhận chuyển nhượng QSDĐ với anh Tư thông qua hợp đồng giấy tay chưa có cơ quan nhà nước thẩm quyền chứng thực là vi phạm Điều 691 Bộ luật Dân sự năm 1995.
Phần đất trên anh Tư không được phép chuyển nhượng cho người khác khi chưa được sự đồng ý của anh Tiến (chủ sở hữu) theo quy định tại Điều 693 Bộ luật Dân sự năm 1995 và Điều 106 Bộ luật Dân sự năm 2003. Bởi thế hợp đồng chuyển nhượng trên là vô hiệu và cần giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu đó, xác định thiệt hại, độ lỗi của các bên đơn sự...
Tuy nhiên, tòa sơ thẩm chưa nhận xét đúng dẫn đến quyết định sai. Từ những nhận định trên, tòa phúc thẩm tuyên hủy án sơ thẩm và trả hồ sơ vụ án về TAND huyện Tam Bình xét xử lại.
Đất đai là tư liệu sản xuất quan trọng của người dân và nó rất có giá trị. Tuy nhiên, một số người dân vẫn chủ quan chuyển nhượng bằng hợp đồng miệng hoặc giấy tay, không có chứng thực của cơ quan thẩm quyền.
Đến khi xảy ra tranh chấp thì họ không có những chứng cứ pháp lý để chứng minh tài sản của mình và vụ việc phải nhờ đến pháp luật giải quyết. Để hạn chế tranh chấp hợp đồng dân sự (tranh chấp đất), địa phương cần tuyên truyền phổ biến pháp luật sâu rộng đến người dân để họ thực hiện đúng, đảm bảo quyền lợi cho bản thân.
HOÀI NAM
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin