Kỳ cuối: Cơ quan thi hành án bồi thường trên 1,1 tỷ đồng

Cán bộ Thi hành án (THA) biện hộ không làm sai nhưng từ các chứng cứ có được, TAND TP Vĩnh Long đã tuyên bị cáo có tội và buộc Chi cục THA dân sự TP Vĩnh Long bồi thường cho các bị hại hơn 1,1 tỷ đồng.

Cán bộ Thi hành án (THA) biện hộ không làm sai nhưng từ các chứng cứ có được, TAND TP Vĩnh Long đã tuyên bị cáo có tội và buộc Chi cục THA dân sự TP Vĩnh Long bồi thường cho các bị hại hơn 1,1 tỷ đồng.

Bị cáo Tuyết Anh tại phiên tòa sơ thẩm.

Ngày 18/6/2003, khi 1 trong 8 chủ nợ của bà Lê Thị Vĩnh (SN 1957- hiện tạm trú trên đường Phạm Thái Bường, Phường 4- TP Vĩnh Long) có đơn yêu cầu THA, Đội THA TX Vĩnh Long (nay là Chi cục THA dân sự TP Vĩnh Long) đã ra quyết định THA và phân công ông Nguyễn Văn Cơ khi đó là chấp hành viên, tổ chức thi hành quyết định THA.

Sau khi thụ lý vụ việc, ông Cơ và cán bộ của đội là Lê Quốc Việt (đang bị điều tra chờ xử lý trong vụ nhận hối lộ khác- PV) tiến hành xác minh điều kiện THA của bà Vĩnh và được UBND Phường 4 xác nhận quyền sở hữu nhà và đất tọa lạc tại số 64/22 Phó Cơ Điều do cá nhân bà Vĩnh đứng tên, chưa bán, không tranh chấp.

Dựa vào xác nhận này, ngày 5/1/2004, ông Cơ ra quyết định cưỡng chế THA bằng biện pháp kê biên, định giá căn nhà 3 tầng và đất gắn liền tại số 64/22 Phó Cơ Điều. Sau đó, theo sự phân công của lãnh đạo cơ quan THA, ông Cơ bàn giao hồ sơ THA của bà Vĩnh cho chấp hành viên Lê Thị Tuyết Anh.

Khi tiếp nhận hồ sơ, Tuyết Anh không xem xét căn cứ kê biên tài sản nhà, đất của hộ bà Vĩnh, không xác minh thông tin tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất- Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Vĩnh Long, cũng không thông báo mời các thành viên trong hộ bà Vĩnh đến để xác định quyền sở hữu của từng người trong khối tài sản chung nói trên mà ra quyết định thành lập hội đồng định giá nhà, đất số 64/22 Phó Cơ Điều theo khung giá của UBND tỉnh năm 1999. Sau đó, Tuyết Anh ký hợp đồng ủy quyền bán đấu giá số tài sản này với Trung tâm Bán đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Long.

Nhưng sau thời gian niêm yết bán đấu giá không có khách hàng đăng ký, ngày 14/10/2005, Tuyết Anh tiếp tục ra quyết định thành lập hội đồng định giá phần đất ở và đất vườn còn lại của hộ bà Vĩnh đem ra bán đấu giá chung với nhà và đất đã được kê biên trước đó và chị Đặng Thị Ngọc Lang ở quận Bình Thạnh (TP Hồ Chí Minh) đã trúng đấu giá với số tiền 1,48 tỷ đồng. Ngày 7/3/2006, Tuyết Anh đã ra quyết định cưỡng chế giao nhà và đất cho chị Lang.

Số tiền bán đấu giá, Tuyết Anh không giải quyết phân chia tài sản cho những người đồng sở hữu trong hộ bà Vĩnh mà đem chi trả cho những chủ nợ tại 8 bản án mà bà Vĩnh phải thi hành. Do quyền lợi bị xâm phạm nên sau khi mất nhà và đất, các thành viên trong hộ bà Vĩnh đã gửi đơn khiếu kiện ở nhiều cấp và Cục Điều tra Viện KSND tối cao đã vào cuộc.

Xét hành vi của Lê Thị Tuyết Anh đủ yếu tố cấu thành tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại khoản 2, Điều 285 Bộ luật Hình sự nên Cục Điều tra Viện KSND tối cao đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Tuyết Anh và chuyển giao vụ việc cho cơ quan chức năng TP Vĩnh Long tiếp tục thụ lý giải quyết.

Trong 2 ngày 25 và 26/3/2014 vừa qua, TAND TP Vĩnh Long đã đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm. Trước tòa, bị cáo Tuyết Anh không thừa nhận tội danh cáo trạng đã truy tố mà biện hộ rằng “đã làm hết trách nhiệm, hậu quả xảy ra là do bị cáo chủ quan nhận thức tài sản “hộ” và tài sản “cá nhân” quyền và nghĩa vụ pháp lý như nhau”.

Luật sư bảo vệ quyền lợi cho bị cáo cũng cho rằng, bị cáo đã thực hiện đúng quy định của pháp luật và làm hết trách nhiệm của một chấp hành viên. Thời điểm xảy ra sự việc, Luật Đất đai mới ban hành chưa xác định rõ “hộ” và “cá nhân” nên chấp hành viên không nắm được.

Bản thân bà Vĩnh nhiều lần được mời đến làm việc nhưng bà không đến, không cung cấp cho cán bộ THA biết đó là tài sản “hộ” nên bị cáo hay chấp hành viên nào khác thụ lý giải quyết cũng sẽ làm thế. Do đó, bị cáo không có lỗi và Bộ luật Hình sự quy định “không có lỗi là không có tội” nên đề nghị HĐXX tuyên bị cáo Tuyết Anh vô tội.

Không đồng tình với lập luận trên của luật sư, bà Vĩnh phản ứng: “Không phải tôi không có thiện chí trả nợ. Lúc đó, tôi có đến Công ty Xây dựng và Phát triển nhà Vĩnh Long mượn giấy tờ nhà và đất để làm thủ tục bán nhà theo giá thị trường để lấy tiền trả nợ nhưng Công ty Xây dựng và Phát triển nhà Vĩnh Long không đồng ý.

Sau đó, Công ty Xây dựng và Phát triển nhà Vĩnh Long đưa giấy tờ nhà, đất của tôi qua THA tiến hành kê, biên hóa giá. Họ “làm cái rụp”, không cho chúng tôi một cơ hội. Đối xử tàn nhẫn vậy, người ta sống ra sao”- bà Vĩnh nghẹn ngào, kể.

Bà Lê Thanh Vân (em gái bà Vĩnh) thì bức xúc bày tỏ: “Tôi không liên quan đến các khoản nợ của chị Vĩnh nhưng cán bộ THA lại kê biên, bán đấu giá khối tài sản chung này và cả căn nhà liền kề phía sau của gia đình tôi để trả nợ cá nhân chị Vĩnh. Chúng tôi bị mất nhà, còn bị cáo Tuyết Anh thì lại được lên chức Phó Chi cục THA và tới giờ vẫn không thừa nhận đã làm sai gây thiệt hại nghiêm trọng cho gia đình tôi”.

Mặc dù, bị cáo Tuyết Anh không nhận tội nhưng theo HĐXX, lời khai của bị cáo trong quá trình điều tra và tại tòa phù hợp với lời khai của các bị hại, người làm chứng và các chứng cứ khác có đủ cơ sở khẳng định, bị cáo Tuyết Anh do cẩu thả và yếu kém về nghiệp vụ, khi tiếp nhận hồ sơ đã không kiểm tra lại các biện pháp THA, không tổ chức xác minh các đồng sở hữu khối tài sản chung, làm không hết trách nhiệm đã xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

Hành vi của bị cáo đã gây ra hậu quả rất nghiêm trọng, tạo dư luận xấu trong xã hội, ảnh hưởng đến hoạt động đúng đắn và uy tín của cơ quan tư pháp trong công tác THA dân sự. Tuy nhiên, do bản thân bị cáo không tiền án, tiền sự, bị cáo phạm tội do nhận thức chưa đầy đủ, năng lực trình độ yếu kém nên mức phạt 3 năm tù treo kiểm sát viên đề nghị đối với bị cáo là quá nghiêm khắc.

Xét hành vi của bị cáo không còn nguy hiểm cho xã hội nên HĐXX của TAND TP Vĩnh Long tuyên bị cáo Tuyết Anh phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và áp dụng Điều 25 Bộ luật Hình sự miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo nhằm thể hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước đối với những người mới phạm tội lần đầu và để bị cáo có điều kiện đi làm khắc phục hậu quả cho bị hại.

Bản án cũng bác yêu cầu đòi lại nhà và đất ở số 64/22 Phó Cơ Điều của bà Vĩnh vì “người mua hóa giá khối tài sản trên đúng quy định pháp luật, còn cán bộ tiến hành kê biên, hóa giá sai thì có trách nhiệm bồi thường”.
Do đó, HĐXX buộc Chi cục THA dân sự TP Vĩnh Long bồi thường thiệt hại cho các thành viên trong hộ bà Vĩnh số tiền hóa giá nhà, đất và tiền lãi từ tháng 10/2005 đến tháng 3/2014 tổng cộng hơn 1,1 tỷ đồng. Bị cáo Tuyết Anh có trách nhiệm hoàn lại số tiền trên cho Chi cục THA dân sự TP Vĩnh Long.

Đối với ông Nguyễn Văn Cơ đã có hành vi “Ra quyết định trái pháp luật” nhưng chưa gây ra hậu quả. Xét thấy không cần thiết truy cứu trách nhiệm hình sự nên cơ quan điều tra kiến nghị Cục THA dân sự tỉnh Vĩnh Long xử lý trách nhiệm hành chính.

Bài, ảnh: DIỄM PHƯỢNG