Kỳ cuối: Để kéo giảm tội phạm tuổi vị thành niên

Tại cuộc họp Quốc hội khóa XIII, khi thảo luận về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, các đại biểu lo ngại trước tình trạng tội phạm tuổi vị thành niên (VTN) đang tăng cả về số lượng, mức độ nghiêm trọng và rất phức tạp.

Tại cuộc họp Quốc hội khóa XIII, khi thảo luận về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, các đại biểu lo ngại trước tình trạng tội phạm tuổi vị thành niên (VTN) đang tăng cả về số lượng, mức độ nghiêm trọng và rất phức tạp.

Các địa phương, đoàn thể cần tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, bổ ích cho trẻ vị thành niên.

Những con số giật mình

Tại hội thảo về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, các đại biểu Quốc hội đưa ra con số tội phạm tuổi VTN không khỏi giật mình. Trong 5 năm từ 2007- 2012, lực lượng công an điều tra hơn 49.000 vụ phạm pháp hình sự với gần 76.000 đối tượng là người VTN.

Trung bình mỗi năm có đến 16.000- 18.000 trẻ VTN là tội phạm, chiếm 15- 18%. Một con số đáng báo động. Hơn 65% vụ phạm pháp của người VTN có sử dụng vũ khí nóng hoặc hung khí. Chúng thực hiện phương thức, thủ đoạn hết sức nguy hiểm, tinh vi, nhiều vụ rất dã man và mất hết tính người gây bất bình trong xã hội.

Thiếu tướng Hồ Trọng Ngũ- đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Vĩnh Long, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng- An ninh của Quốc hội lo ngại: Xét về cơ cấu thì tội phạm VTN rất phức tạp, cướp, giết, hiếp dâm, cố ý gây thương tích, các tội xâm phạm an toàn công cộng, ma túy, mại dâm, chống người thi hành công vụ rất nguy hiểm…

Cũng như các tỉnh thành trong nước, ở Vĩnh Long tội phạm tuổi VTN cũng có xu hướng tăng. Theo số liệu từ Công an tỉnh Vĩnh Long, 6 tháng đầu năm 2013 có 11 vụ án, với 14 đối tượng là trẻ VTN phạm tội, tăng 3 vụ và 3 đối tượng so với cùng kỳ.

Hành vi phạm tội của các em cũng hết sức nguy hiểm cho xã hội như: giết người, hiếp dâm, hiếp dâm trẻ em, cướp giật tài sản, cố ý gây thương tích,… Công an chức năng đã khởi tố 11 vụ, với 14 bị can là trẻ VTN.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trẻ VTN đi vào con đường phạm tội. Theo khảo sát của ngành chuyên môn, trẻ VTN phạm tội rơi vào gia đình thiếu quan tâm, từ phim ảnh bạo lực trên mạng, thích hưởng thụ, lười lao động, tiêm nhiễm lối sống tiêu cực và cả mặt trái của xã hội phát triển…

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm hình sự (Bộ Công an) nhận định các thành phố, đô thị phát triển đang nổi lên tình trạng thanh thiếu niên độ tuổi từ 14-18, tụ tập ăn chơi thác loạn hoặc hình thành các băng nhóm tội phạm, tổ chức các vụ cướp giật táo bạo, giết người, đâm chém nhau như xã hội đen hết sức nguy hiểm.

Thống kê của ngành công an, hiện tại cả nước có khoảng 20.000 trẻ em trong độ tuổi tới trường lang thang bụi đời, tụ tập băng nhóm ngoài xã hội. Đó chính là mầm mống của tội phạm đã và đang nảy sinh trong lứa tuổi VTN…

Mặt khác, ở nông thôn thiếu các hoạt động vui chơi bổ ích cho thanh thiếu niên. Hiện tại địa phương chỉ có nhà văn hóa xã hoạt động, nhưng đa phần chưa hiệu quả. Sau giờ học, thanh thiếu niên thường tụ tập ăn chơi lêu lổng rồi dẫn đến con đường phạm tội…

Mặt khác, xã hội càng phát triển, các bậc cha mẹ không có nhiều thời gian để quan tâm, chăm sóc trẻ VTN. Phần lớn các bậc phụ huynh đều có tâm lý chung là chuyển giao nghĩa vụ giáo dục con cái mình cho nhà trường, thầy cô giáo.

Nhưng nhà trường hiện nay chỉ chú trọng đến việc giáo dục và cung cấp kiến thức. Vì thế việc giáo dục về nhân cách cho học sinh bị thiếu hụt một cách nghiêm trọng

Một thực tế đáng buồn nữa, theo báo cáo của Viện Nghiên cứu và phát triển giáo dục Việt Nam, tỷ lệ học sinh nói dối cha mẹ ở bậc tiểu học là 22%, THCS 50%, THPT 64%.

Như vậy, khác với các nước trên thế giới, trẻ VTN ở Việt Nam có xu hướng phạm tội ngày một tăng là do các em bị ảnh hưởng bởi lối sống có dấu hiệu xuống cấp về mặt đạo đức… Và còn rất nhiều nguyên nhân trẻ VTN phạm tội nữa.

Và biện pháp giảm tội phạm tuổi VTN

Để giảm loại tội phạm tuổi VTN, Thiếu tướng Hồ Trọng Ngũ cho rằng, hiện hình thức xử phạt đối với tội phạm VTN chưa nghiêm để đủ sức giáo dục, cải tạo và đó cũng là điều kiện của trẻ VTN phạm tội, tái phạm nhiều lần.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng đề nghị tăng mức hình phạt và thậm chí áp dụng cả hình phạt tử hình đối với trẻ VTN phạm tội có tính chất đặc biệt nghiêm trọng…

Bên cạnh, để giảm tội phạm VTN thì công tác tuyên truyền pháp luật trong học đường là rất cần thiết. Địa phương cần tăng cường xây dựng các địa điểm vui chơi, các đoàn thể cần chú trọng tổ chức các phong trào vừa học vừa chơi bổ ích cho thanh thiếu niên.

Đại tá Lê Đăng Khoa- Phó Chánh Văn phòng Thường trực Phòng chống tội phạm và ma túy (Bộ Công an) thì cho rằng: Ngoài việc phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc quản lý giáo dục người VTN, cũng cần bài trừ văn hóa phẩm độc hại, đồi trụy, góp phần tạo môi trường xã hội lành mạnh. Bên cạnh đó phải kịp thời phát hiện và giúp đỡ các đối tượng VTN có biểu hiện sai lệch, vi phạm pháp luật…

Bài, ảnh: NGỌC THUẬN