Mùa cất vó

Nước trên những cánh đồng rút dần, cũng là lúc cá theo dòng nước ngược ra sông, nhờ đó mà người dân làm nghề vó cũng bận rộn theo con nước để đón những đàn cá sau bao ngày ẩn mình trong đồng ruộng.

Cất vó trên sông. Ảnh: ĐĂNG LÂN

Nhớ lại ngày trước, ông Tư trong xóm làm cái vó bự cặp nhà dưới mé sông. Cứ mỗi sáng, khi mặt trời chưa ló dạng, ông đã lui cui nấu nước pha trà. Ngồi nhấp vài ngụm, ông thả túi vó chìm xuống lòng sông, rồi quay lên tiếp tục thưởng thức chén trà còn dang dở. Ngồi dăm mươi phút, ông trở lại kéo vó lên, lưới vừa nhô khỏi mặt nước cá bắt đầu nhảy lách chách. Khi túi lưới được kéo lên càng cao cá nhảy càng nhiều, trông mê mắt.

Chưa kịp phân loại số cá vừa bắt thì bạn hàng cũng tới cân. Mấy bà xắn quần vô lựa tiếp ông rồi tự cân mà tính tiền để kịp chở ra chợ bán khi cá vẫn còn nhảy xoi xói. Từ sáng sớm tới chiều, ông bắt hàng trăm ký cá, bạn hàng cân không hết thì ông bán cho mấy người chuyên làm nước mắm cá linh.

Cơn mưa đầu mùa đến, ông lại chuẩn bị đốn mấy cây tre già sau vườn để sửa lại cái vó nằm trỏng trơ phơi nắng suốt mấy tháng ròng rã. Mấy đoạn tre đã mục cần phải thay trước khi mùa lũ đến tránh mất thời gian khi vào vụ. Lưới cũng được ông đem ra kiểm tra xem có cần vá víu lại cho cẩn thận. Nông dân là vậy, nước lên thì cũng phải theo con nước mà kiếm sống, phải hòa mình sống cùng con nước.

Thời đó, trên những đoạn sông cứ xa xa lại thấy cái vó cất lên rồi hạ xuống, đếm không xuể. Khi cất vó lên kiếm vài ký cá là chuyện bình thường. Đám nhỏ trong xóm cũng rủ nhau, phân chia nhiệm vụ, đứa thì chặt tre, đứa đi xin mấy tấm lưới cũ cùng hì hục làm cái vó nhỏ rồi kéo nhau ra ruộng đặt. Chúng không quên mang theo mấy vụn bánh mì sáng ăn chưa hết để làm mồi nhử cá. Khi cất vó lên cá nhảy tanh tách, cả bọn cũng nhảy lên vui mừng sung sướng vì thành quả kiếm được.

Ngày nay, hình ảnh ngư cụ cất vó ngày một vắng đi, nguyên nhân do môi trường sống của cá tôm ngày càng hạn hẹp, việc đánh bắt quá mức và nhất là đánh bắt theo kiểu tận diệt dẫn đến nghề cất vó ngày càng thưa dần. Đặt cái vó cặp mé sông Hậu, ông Hai Sơn, ngụ xã An Châu cho biết: “Hơn 20 năm làm nghề cất vó, nhớ lại hàng chục năm trước, bạn làm vó rất nhiều, xa xa lại thấy một cái vó cất lên xuống đều đặn, nay chỉ còn ông bám trụ. Mấy cái ở phường Bình Đức, mùa này không còn thấy nữa, chắc họ cũng nghỉ luôn rồi”.

Ngày trước, mỗi ngày cất vó ông Hai Sơn thu mười mấy giạ cá đủ loại, cứ dăm ba phút cất lên một lần, mỗi lần vài ký cá, xúc nặng cả tay, nhiều nhất vẫn là cá linh. Năm rồi, ông chuyển cái vó xuống tận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ nhưng thu hoạch rất ít, năm nay chở về dự tính nghỉ làm, nhưng thấy lũ cao hơn năm trước cá sẽ khá hơn nên tiếp tục bám nghề. “Hiện mỗi lần cất vó chỉ vài trăm gram, có vó chỉ lác đác vài con, nhiều nhất chừng 1kg, mỗi ngày tôi thu hoạch được khoảng gần 200kg cá linh và vài ký cá thiểu. Lâu lâu cũng dính được con cá vồ đém sông giữ lại chế biến cho buổi cơm chiều. Hy vọng vài ngày tới nước rút mạnh cá ra nhiều, thu nhập khá hơn”, ông Hai Sơn bày tỏ.

“Đặt vó ở đây gần chợ nên cũng tiện, bạn hàng cần thì chạy qua cân cá, mấy bà nội trợ biết cũng ghé lại mua vài chục ngàn đồng về nấu ăn, vừa bán vừa cho thêm. Mấy người trong xóm thì tôi khỏi lấy tiền, hay lấy cho có lệ để họ không ngại. Nghề vó không dư dả gì nhưng bà con chòm xóm giữ cái tình, cái nghĩa qua mớ cá của lũ mang lại cùng nhau hưởng”, ông Sơn cười khà. 

Nước con sông Hậu đục ngầu chảy cuồn cuộn, ghe, tàu ngược xuôi, chiếc vó cất lên rồi hạ xuống đều đặn, thu những sản vật của thiên nhiên. Nghề cất vó như một nghề đánh bắt truyền thống của người dân, nó mang một vẻ đẹp mộc mạc chân quê thuở nào.

Theo baoangiang.com.vn