Lễ hội Ok Om Bok: Giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa Khmer

[Infographic] Các hoạt động chào mừng Lễ hội Ok Om Bok năm 2025 tại tỉnh Vĩnh Long

Trong không khí rộn ràng của ngày rằm tháng Kađấc (tháng 10 âm lịch Khmer), đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long rộn ràng đón Lễ hội Ok Om Bok.

Đây không chỉ là dịp để đồng bào Khmer bày tỏ lòng biết ơn thần Mặt Trăng, cầu cho mùa màng bội thu, mà còn thể hiện tinh thần gắn kết và niềm tự hào văn hóa dân tộc được gìn giữ, trao truyền qua bao thế hệ.

Thượng tọa Thạch Rươne cùng Ban Quản trị chùa Trà Khúp triển khai các hoạt động chuẩn bị cho Đêm lễ hội Ok Om Bok.

Lễ cúng trăng- Nét đẹp trong văn hóa nông nghiệp Khmer

Thượng tọa Thạch Rươne- Trụ trì chùa Trà Khúp (xã Ngũ Lạc, tỉnh Vĩnh Long) cho biết: “Lễ hội Ok Om Bok là một trong ba lễ hội lớn của đồng bào Khmer, gắn liền với đời sống nông nghiệp và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Thời điểm diễn ra lễ hội cũng là lúc mùa màng đã thu hoạch xong, bà con dâng lễ vật tạ ơn thần Mặt Trăng đã ban cho mưa thuận gió hòa”.

Lễ cúng trăng còn gắn với tích truyện Thỏ Bồ Tát- tiền thân của Đức Phật Thích Ca, người từng hiến thân cứu giúp người nghèo khổ. Câu chuyện ấy được khắc ghi trên mặt trăng, biểu trưng cho lòng nhân ái và hạnh nguyện bố thí. Vì thế, lễ hội không chỉ mang ý nghĩa tín ngưỡng, mà còn là bài học về đạo đức, nhắc nhở con cháu biết yêu thương, sẻ chia và hướng thiện trong cuộc sống.

Ông Thạch Sa Mươne đút cốm dẹp cho cháu và chúc những điều ước sẽ thành hiện thực.

Khi trăng tròn vươn cao, ánh sáng dịu dàng phủ khắp phum sóc cũng là lúc gia đình ông Thạch Sa Mươne (xã Hưng Mỹ) bày mâm lễ gồm cốm dẹp, chuối, khoai lang, dừa và nhiều loại trái cây để dâng lên Mặt Trăng.

Ông Sa Mươne chia sẻ: “Vào đêm rằm tháng Kađấc, cả gia đình tôi quây quần bên mâm lễ để tụng kinh cầu an và nghe kể về sự tích cúng trăng. Nghi thức đặc biệt trong lễ này là Ok Om Bok (nghĩa là đút cốm dẹp). Tôi lấy một nắm cốm dẹp, kèm trái chuối chín, đút cho con, cháu ăn rồi hỏi điều ước của chúng và cầu mong điều ước đó thành hiện thực. Trẻ nhỏ thường cầu mong được học giỏi, khỏe mạnh, ngoan ngoãn... Nghi thức tuy giản dị nhưng chứa đựng tình yêu thương giữa các thế hệ, tạo không khí đoàn tụ, đầm ấm trong đêm trăng rằm”.

Kết thúc phần lễ là nghi thức thả hoa đăng- những ngọn đèn nhỏ trôi nhẹ trên mặt nước, mang theo lời cầu nguyện. Sinh viên Sơn Lý Quý (Trường Đại học Trà Vinh) chia sẻ: “Những ngày cận lễ, em cùng các bạn làm đèn hoa đăng để chuẩn bị cho nghi thức thả đèn nước. Ánh sáng hàng trăm chiếc đèn hòa cùng ánh trăng như gửi gắm ước vọng của em về công danh, sự nghiệp và cầu cho gia đình, quê hương luôn bình an, thịnh vượng.”

Lễ hội có nhiều hoạt động đặc sắc

Từ phong tục cúng trăng trong từng phum sóc, ngày nay Lễ hội Ok-Om-Bok được tỉnh tổ chức quy mô lớn hơn, thu hút đông đảo người dân và du khách. Năm 2025, tỉnh Vĩnh Long tổ chức Tuần lễ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chào mừng Lễ hội Ok Om Bok, diễn ra từ ngày 30/10-5/11 tại Khu du lịch danh lam thắng cảnh quốc gia Ao Bà Om (phường Nguyệt Hóa).

Tuần lễ với nhiều hoạt động đặc sắc như: Đêm Lễ hội Ok Om Bok, Không gian ẩm thực Nam Bộ, Hội thi trình diễn nhạc cụ truyền thống và nghệ thuật múa dân tộc Khmer, Hội chợ xúc tiến thương mại - sản phẩm công nghiệp nông thôn và OCOP...

Tiến sĩ Sơn Cao Thắng- Phó Trưởng Khoa Ngôn ngữ - Văn hóa - Nghệ thuật Khmer Nam Bộ (Trường Đại học Trà Vinh) cho biết: “Nhà trường đang chuẩn bị các tiết mục biểu diễn nhạc cụ truyền thống để tham gia Tuần lễ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Mỗi mùa lễ hội, chúng tôi đều mang đến những tiết mục mới nhằm giới thiệu nét đẹp văn hóa Khmer Nam Bộ đến công chúng”.

Sinh viên Sơn Lý Quý (trái) chuẩn bị đèn hoa đăng.

Nghi thức thả đèn hoa đăng của đồng bào Khmer xã Hưng Mỹ.

“Hàng năm, Trường Đại học Trà Vinh đều tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa nhân dịp Lễ hội Ok Om Bok như: thi trộn cốm dẹp, biểu diễn nghệ thuật dân gian, giao lưu văn hóa- văn nghệ giữa sinh viên Khmer và sinh viên các dân tộc khác. Đây cũng là dịp để sinh viên quốc tế đến từ Campuchia, Lào, Canada… hiểu thêm về văn hóa Khmer Nam Bộ”- Tiến sĩ Sơn Cao Thắng cho biết thêm.

Trong tiếng kinh cầu vang lên nơi mái chùa cổ, hòa cùng tiếng cười trong trẻo của trẻ thơ đón nhận nắm cốm dẹp đầu mùa, Lễ hội Ok Om Bok của đồng bào Khmer Nam Bộ tiếp tục gìn giữ và lan tỏa như nhịp cầu văn hóa bền chặt, kết nối yêu thương, niềm tin và gửi gắm ước vọng về một cuộc sống sung túc, an vui, thịnh vượng cho gia đình và quê hương, đất nước.

Bài, ảnh: SỐC KHA